بخشی از مقاله
چکیده
منطقه سرعین اردبیل با توجه به پتان سیل های اقامتی بالا و جاذبه های توری ستی، اقامتی و درمانی آن برای گرد شگران بعنوان یکی از مهمترین کانونهای سرمایه گذاری در زمینه توریسم منطقه آذربایجان از گذشته مطرح بوده است. مکانیابی مجتمع اقامتی و توریستی یکی از مراحل و موارد مهم و کلیدی قبل از طراحی و پیاده سازی آن است.
مهمترین هدف این تحقیق تعیین معیاریهای لازم برای طراحی مجموعه توریستی و اقامتی با رعایت استانداردهای جهانی چنین فضاهایی است این هدف به وسیله ارائه الگوی مناسب شرایط اقلیمی و اجتماعی منطقه تحقق می یابد از طرف دیگر برای کاهش آ سیب های تراکم موجود در سرعین برای ایجاد ف ضایی با آرامش و مطلوب اقامت گردشگران می بایست معیارهای مناسب کالبدی مورد استفاده قرار گیرد تا بتوان از پتانسیل های بالای اقامتی سرعین برای گردشگری که به خاطر مقاصد درمانی و تفریحی به این شهر سفر کرده اند سود جست.
.1 مقدمه
کلمات توریست و توریسم [1] اولین بار به صورت رسمی در سال 1937 توسط اتحادیه ملل استفاده شدند ولی صنعت توریسم بسیار قدیمی تر از آن است. این کلمه زمانی استفاده می شد که فردی به مدت 24 ساعت از شهر خود به خارج از کشور مسافرت می نمود این کلمه همچنین شامل مسافرتهای داخل کشور می شود و حتی می توان معنی آن را به سفرهای روزانه نیز بسط داد.
جرج سوم پادشاه بریتانیای کبیر به عنوان اولین توریست شناخته می شود ، که هرگاه بیمار می شد تعطیلات اش را در سواحل شهر ویموث می گذراند.توریسم نیز مانند دیگر فعالیتهای زمانی پدید می آید که عناصر ضروری در کنار هم قرار گیرند وآن را پدید بیاورند. در اینجا سه عنصر وجود دارد: درآمد متغیر یعنی پولی که صرف خرید لوازم غیرضروری می شود، وقت که صرف خرید شود، سازمان دهی در غالب مسکن و تسهیلات و وسائل نقلیه.
استان اردبیل [2] با و سعتی معادل 17867/3 کیلومتر مربع 1/1 - در صد از م ساحت ک شور - در شمال فلات ایران بین 45 درجه و 37 دقیقه تا 42 درجه و 39 دقیقه عرض شمالی از خط استوا و 30 درجه و 47 دقیقه تا 55 درجه و48 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ در شمال غرب ایران واقع شده است.پست ترین نقطه داخلی با ارتفاع 100 متر در شهر پارس آباد و بیله سوار و بلندترین قله آن سبلان با ارتفاع 4811 متر می باشد. استان اردبیل از شمال با جمهوری آذربایجان از شرق با استان گیلان از جنوب با استان زنجان واز غرب با استان آذربایجان شرقی محدود است بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان اردبیل دارای 9 شهرستان، 25 بخش، 10 شهر و 66 دهستان می باشد. استان اردبیل از نظر تقسیمات آب و هوایی مطابق پهنه بندی اقلیمی که از طرف مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن در ایران انجام شده ا ست در آب وهوای خیلی سرد- معتدل قرار دارد. این نوع اقلیم، مناطق مرتفع شمالی و شمالی شرقی کشورها را دربر می گیرد.
استان اردبیل در منطقه ای سرد سیر و در شمال غربی فلات ایران با و سعت 17867 کیلومتر مربع که تقریبا یک درصد مساحت کل کشور را تشکیل می دهد. اقلیم استان از تاثیرگذاری 4 عامل ارتفاع ، عرض جغرافیایی، منابع آب های استان و توده های هوایی مهاجر شکل گرفته است در کنار چهار فاکتور طبیعی گفته شده عوامل دیگری نظیر پوشش گیاهی، فعالیت های ک شاورزی، فعالیت های صنعتی و معدنی و نظایر آنها در مقیاس کوچک بر اقلیم ا ستان تاثیر می گذارد در ادامه مقاله به اخت صار نقش عوامل اصلی اثر گذار بر اقلیم این منظقه و مکان یابی مجتمع اقامتی و توریستی توضیح داده می شود.
.2 عوامل موثر بر اقلیم منطقه و مکان یابی مجتمع
1-2 استان اردبیل
نقش ارتفاعات بر اقلیم منطقه
وجود ارتفاعاتی چون کوه ستان های ار سباران، سبلان، جلفا، ک سری داغ، آغان داغ، سبب گردیده ا ست که اقلیم اردبیل تحت تاثیر ارتفاعات، از ویژگی ها ی خاصی برخوردار شود و این استان در شمار یکی از سردترین استان های کشور قرار بگیرد و رژیم بارندگی و دمای آن در حد وسیعی تحت تاثیر ارتفاعات غالبا پوشیده از برف استان واقع شود.
نقش رطوبتی منطقه
منابع آبی و رطوبتی استان اردبیل نظیر رودخانه ارس و قره سو، بالخلی چای و دریاچه نئور و شورابیل و تالاب های شور گل، گنجگاه، نوشاد و ... نیز در شکل گیری اقلیم های استان اردبیل دارای نقش قابل توجهی است و بر رژیمهای اقلیمی آن به طور شاخص اثر می گذارد این استان از تاثیرات منبع رطوبتی دریای خزر نیز بر کنار نمی باشد.
تاثیر پوشش گیاهی منطقه
استان اردبیل در بسیاری از مناطق از پوشش مرتفعی مناسبی برخوردار است و وجود جنگل های استان در شمال و شرق اردبیل، جنگل های واقع در ارتفاعات طالش در شرق خلخال، همچنین پوشش مرتفعی در دامنه های کوهستان استان از عوامل اثرگذار بر اقلیم اردبیل است.
جریانات هوایی موثر بر منطقه
استان اردبیل در فصول مختلف سال تحت تاثیر 3 جریان عمده آب و هوایی است که عبارتند از :
- یک جریان آب و هوایی سیبری: این جریان آب و هوایی دارای ماهیتی بری و سرد است و در بخش های شمالی، جنوبی و مرکزی استان اردبیل با افزایش سرما و رطوبت و کاهش دما است و در ارتفاعات استان به صورت سرما و یخبندان های خشک ظاهر می شود، ریزش های ناشی از فعالیت این جریان جوی عموما در قالب ریزش برف می باشد.
- دومین جریان آب وهوایی موثر بر استان، جریان مدیترانه ای است که با ماهیت بحری و معتدل، ریزش های خود را در ارتفاعات ترکیه و ارتفاعات زاگرس و آذربایجان غربی و از سمت غرب در استان اردبیل انجام می دهد این جریان آب و هوایی، عامل اصلی بارندگی های عمده بی شتر ا ستان های ک شور می با شد که با ورود آن به ا ستان اردبیل دمای هوا در ماه های سرد سال تعدیل یافته و رطوبت هوا افزایش یافته و بارندگی های منظمی همراه با جبهه های گرم در مسیر حرکت این جریان جوی نازل می شود.
جریان آب وهوای فوق - مدیترانه ای - ، گاهی پس از عبور از ترکیه و برخورد با ارتفاعات آن مناطق به دو شاخه تقسیم شده که یک شاخه آن از طریق شمال غرب وارد کشور می شود و پس ازایجاد بارندگی بر روی این مناطق از طریق خراسان وارد خاک شوروی سابق می شود و شاخه دیگر نیز پس از عبور از روی خاک عراق از طریق خراسان، وارد افغانستان می شود، این جریان کم فشاری جوی در بارندگی استان اردبیل دارا ی سهم مهمی می باشد.
- سومین جریان آب وهوایی، جریان اطلس شمالی یا اسکاندیناوی است که با ویژگی های هوای سرد همراه است این جریان در تمامی اروپا ریزش های مهمی را انجام می دهد، از طریق شمال و شمال غرب وارد استان ایران شده و در استان با ورود سرمای شدید و ریزش های جوی منجمد در قالب ریزش برف ظاهر می شود.
رطوبت
ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی استان اردبیل با وجود قلل مرتفع، توده های هوایی باران زا و مرطوب و تاثیر رژیم اقلیمی دریای خزر موجب گردیده اند که این استان حتی در گرم ترین ماه های سال نیز کمبود رطوبت نداشته باشد. بررسی میانگین نم نسبی سالیانه در میان ایستکاههای استان اردبیل نشان می دهد شهر مشیران با 72 درصد مرطوب ترین و مشگین شهر با 63 درصد خشک ترین شهر استان می باشد
بارندگی های استان
مطالعه رژیم بارندگی استان اردبیل نشان می دهد که معمولاً در تمام طول سال در اکثر نقاط استان بارندگی وجود دارد و در اکثر نقاط استان حداکثر بارندگی در ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت است. با آغاز فصل پائیز و گرایش مراکز پرفشار شمالی به عرض های پائین تر، شرایط مساعد جهت بارندگی های استان فراهم می شود و بارندگی های استان که در طول ماه های تابستان به حداقل میزان خود رسیده بود، مجدداً سیر نزولی پیدا می کند این روند افزایشی معمولاً تا آذرماه ادامه می یابد وسپس با کاهشی تدریجی و بسیار آرام تا بهمن ماه سیر صعودی پیموده و از ماه اسفند به تدریج رو به افزایش می گذارد و این روند افزایشی معمولاً تا اردیبهشت ادامه داشته و
پس از آن روند کاهش بارندگی های استان آغاز می گردد که تا انتهای فصل تابستان ادامه می یابد.
باد
در ا ستان اردبیل جهت وزش شدیدترین باد، در ماه های مختلف و همچنین شهر ستانهای مختلف، متفاوت ا ست. به طوری که جهت وزش باد غالب، در شهرستان اردبیل به طور عمده از جهت شرق است.در مشگین شهر، جهت وزش باد از سمت جنوب غربی است، در پارس آباد مغان جهت وزش باد غالب از سمت شرق است، در خلخال جهت عمده وزش باد از سمت شرق است.
پوشش ابری و ساعات آفتابی
با شروع فصل پائیز و آغاز حرکت توده های هوای مهاجر به استان اردبیل، آسمان این استان از پوشش ابری بیشتری برخوردار شده و ابرهای باران زا بارندگی استان را پدید می آورند. که در میان شهرها ، پارس آباد مغان با 107 روز ابری، ابرناک ترین شهر استان است.در استان اردبیل بیشترین ساعات آفتابی در ماه های گرم سال و کم ترین آن در فصول سرد سال رخ می دهد که در این میان مشکین شهر با 2679 ساعت بیشترین ساعات آفتابی را در طول سال دارد. تعداد روزهای با پوشش ابری و ساعات آفتابی در ایستگاههای سینوپتیک اردبیل در جدول نشلن داده شده است.
