بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری به دلیل تأثیرات مثبت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی از جمله درآمدزایی و تأثیر در رشد اقتصادی کشورها در حال تبدیل شدن به صنعت اول در جهان است و برای اغلب کشورها گردشگری منبع مهمی برای فعالیت های تجاری، کسب درآمد، اشتغال زایی و مبادلات خارجی محسوب می شود. نوشته حاضر برای دست یابی به راهکارهای توسعه گردشگری، به بررسی دو عامل رضایت و وفاداری گردشگران در منطقه گردشگری سرعین پرداخته است .تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش همبستگی است .از پرسشنامه به عنوان ابزار اصلی در گردآوری داده ها استفاده شده است .
جامعه آماری گردشگرانی هستند که در مرداد ماه به منطقه سرعین اردبیل مسافرت داشته اند . با توجه به نامشخص بودن تعداد گردشگران - جامعه آماری - از نمونه گیری تصادفی قابل دسترس استفاده شده است و مناطق و محل هایی که گردشگران معمولا برای بازدید به آن مراجعه می کنند برای جمع آوری داده ها تعیین گردید .از آزمون ضریب همبستگی برای تجزیه و تحلیل سؤال ها و جهت رد یا تایید فرضیه ها هم چنین برای دست یابی به میزان و شدت رابطه استفاده گردید .
نتایج یافته های تحقیق نشان داد که بین عوامل سازمانی و محیطی با رضایت گردشگران و همین طور بین این عوامل و رضایت گردشگران با وفاداری با ضریب همبستگی 0/71رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد . در نتیجه عوامل سازمانی و محیطی موجب افزایش رضایت گردشگران و به تبع آن افزایش وفاداری آن ها، به معنی بازگشت گردشگران ومعرفی منطقه از سوی آن ها می شود .در نتیجه بهبود عوامل محیطی و سازمانی برای توسعه گردشگری پیشنهاد گردید.
مقدمه
گردشگری یکی از بخش هایی است که به دلیل تأثیرات مثبت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی امروزه مورد توجه جدی کشورهای مختلف قرار گرفته است . صنعت گردشگری به لحاظ درآمدزایی و تأثیر در رشد اقتصادی کشورها در حال تبدیل شدن به صنعت اول در جهان است طوری که بسیاری از کشورها با ایجاد زمینه ها و زیر ساخت های مناسب در صدد بهره برداری از مزایای این صنعت هستند .
برای اغلب این کشورها گردشگری منبع مهمی برای فعالیت های تجاری، کسب درآمد، اشتغال زایی و مبادلات خارجی محسوب می شود - هابر و لرنر،. - 1998 بسیاری از این کشورها سالانه درآمد سرشاری از این صنعت به دست می آورند برای مثال در طی دو دهه گذشته استرالیا از این بخش 50 بیلیون دلار درآمد به دست آورده است
صنعتی که به دلیل آلودگی و پیامدهای منفی کم تری که به همراه دارد صنعت پاک نامیده می شود .به تبع از کشورهای موفق در صنعت گردشگری دیگر کشورها نیز انگیزه توسعه این بخش را مورد توجه قرار داده اند تا از مزیت های آن بی نصیب نباشند .ولی دست یابی به مزیت نسبی در این بخش نیازمند ایجاد زیر ساخت های مناسب، تأمین نیازمندی های توریست ها و ایجاد تسهیلات مطلوب گردشگری است .با توجه به تعدد نیازهای گردشگری به عنوان عوامل جذب و توسعه گردشگری، توسعه این بخش مستلزم شناخت این نیازمندی ها و تأمین آن از سوی مقصد است .طوری که بر اساس این نیازها و خواسته های توریست ها ، مناطق مختلف گردشگری با ویژگی منحصر به فرد شکل گرفته اند و نوع شناسی های مختلفی از گردشگری ارائه شده است.
کشورهای مقصد برای موفقیت در جذب گردشگران بایستی با توجه به ویژگی های فرهنگی و جغرافیایی خود نسبت به فراهم آوردن زیرساخت های لازم و تبدیل شدن به مقصد گردشگران در حوزه خاص خود اقدام نمایند .این کار نیازمند رویکردی نظام گرا نسبت به بخش گردشگری است تا از طریق ایجاد و تأمین تسهیلات مورد نیاز زمینه توسعه گردشگری را فراهم نمایند .
از آنجا که وجود تسهیلات مورد نیاز اولین گام در جذب و نگهداری گردشگران در معنی تقاضای مجدد آن ها است از این رو شناخت وضعیت منطقه از حیث وجود سطحی از این عوامل، زمینه را برای آشنایی با وضعیت گردشگری منطقه و آسیب شناسی و توسعه آن فراهم می آورد .تا با تأمین انتظارات و نیازهای گردشگران، رضایت و وفاداری آن ها را نسبت به مقصد ایجاد نمایند .انتظارات گردشگران از منطقه بر اساس تجربه سفرهای قبلی، تبلیغات، تشویق دیگران شکل می گیرد . کیفیت خدمات، کیفیت تسهیلات و ارزش های دریافت شده و ادراک شده تأثیر مستقیمی بر کیفیت سفر، تجربه گردشگری و سطح تقاضای آن ها در آینده دارد
به عبارتی دیگر امکان بازگشت و تقاضای مجدد گردشگران بستگی به میزان رضایت آن ها از مقصد دارد و تأمین رضایت آن ها به نوبه خود وفاداری آن ها را به مقصد افزایش خواهد داد .در اثر این کنش و واکنشها چرخه تکاملی و سیکل فزاینده ای ایجاد خواهد شد که نتیجه آن بهره مندی مقصد از منابع حاصل از آن در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خواهد بود.
استان اردبیل به لحاظ دارا بودن منابع غنی طبیعی، سابقه تاریخی و میراث فرهنگی از قابلیت گردشگری بالایی برخودار است .این استان توانایی تبدیل شدن به منطقه بزرگ گردشگری و تأمین نیازهای مختلف توریست ها را دارد تا بتواند با تأمین این نیازها و ایجاد رضایت دیداری، فیزیکی، عاطفی و اجتماعی در آن ها ، امکان توسعه منطقه را فراهم نماید .سؤالی که پیش می آید این است که تا چه حدی استان اردبیل زمینه های جذب و تأمین رضایت گردشگران را از بعد سازمانی و محیطی فراهم کرده است؟ آیا سازمان های مرتبط با گردشگری در انجام وظایف خود با رویکرد تأمین رضایت گردشگران اقداماتی انجام داده اند؟ آیا تسهیلاتی برای گردشگران در بازدید از مناطق طبیعی و باستانی فراهم می شود؟
آیا زیرساخت های لازم برای جذب گردشگران فراهم شده است؟ سیستم های حمل و نقل، تسهیلات رفاهی، بهداشتی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی تا چه حدی با رویکرد جذب و تأمین رضایت گردشگران فراهم شده است؟ با توجه به وضعیت استان در ارتباط با پرسش های فوق تا چه حدی امکان تقاضای مجدد گردشگران وجود دارد؟ چه درصدی از گردشگران برای بار دوم و سوم به منطقه سفر کرده اند؟ این ها پرسش هایی هستند که برای دست یابی به مزیت های مطلوب گردشگری بایستی به آن پاسخ داد.تحقیق حاضر با بررسی عوامل سازمانی و محیطی تأثیر گذار در رضایت و وفاداری گردشگران، درصدد فراهم آوردن زمینه های اطلاعاتی و تصمیم گیری مناسب برای توسعه صنعت گردشگری در استان می باشد . تا با استخراج این عوامل و لحاظ قراردادن آن در سیاست گذاری های گردشگری زمینه مطلوبی برای توسعه پایدار گردشگری در استان فراهم شود.
مروری بر مبانی نظری
گردشگری در لغت به معنی سیاحت در داخل یک کشور یا کشورهای خارجی است، در حالی که گردشگری در فارسی به معنای گشت و گذار در جهان، سیر آفاق و سفرهای داخلی را در بر نمی گیرد اما ما در این مقاله گردشگری را معادل گردشگری قرار داده به معنای سیر و سفر داخلی و خارجی استفاده می کنیم. در فرهنگ لغت، گردشگری را در اقطار عالم سفر کردن برای شناخت، تفریح و سرگرمی و نیز سفری که در آن مسافر به مقصدی رفته و سپس به محل سکونت خود باز می گردد تعریف کرده اند.
گردشگریاساساً به معنای مسافرت از یک مبداء به یک مقصد به منظور سیاحت یا تجارت است و مفهوم آن فرایندهای مبادله فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را نیز در بر می گیرد .این عوامل در مجموع شبکه ای را پدید می آورد که ما واژه مسافرت یا گردشگری را برای آن به کار می بریم.
گردشگری به مجموعه فعالیتی اطلاق می شود که در جریان مسافرت یک گردشگر اتفاق می افتد .این فرایند شامل فعالیتهایی از قبیل برنامه ریزی سفر، مسافرت به مقصد، اقامت، بازگشت و حتی یادآوری خاطرات آن نیز می شود. همچنین فعالیتهایی را که گردشگری به عنوان بخشی از سفر انجام می دهد نظیر خرید کالاهای مختلف و تعامل میان میزبان و مهمان را نیز در بر می گیرد . به طور کلی می توان گفت هرگونه فعالیت و فعل و انفعال را که در جریان سفر یک سیاحتگر اتفاق می افتد گردشگری تلقی می گردد. - وطن پور، - 1382:2 گردشگری یکی ا ز راه های جذاب برای تولید ارز خارجی ، خلق فرصت ها ی اشتغال برای افراد نیمه ماهر و غیر ماهر ، توسعه هنر ، تشویق صنایع دستی و صنایع صادراتی ، و کمک برای توسعه زیرساخت های حمل و نقل است.
عوامل محرک و تاثیر گذار در رفتار گردشگران
عوامل تأثیرگذار بر رفتار گردشگران از بعد روانشناختی عبارت است از : محرک ها و عوامل .محرک ها آن هایی هستند که در گردشگران ایجاد انگیزه می کنند تا رفتار مصرفی خاصی را از خود نشان دهند و عوامل اشاره به عامل های دارد که تعیین می کند تا چه حد گردشگر قادر به خرید محصولی می باشد که تمایل به خرید آن را دارد.
محرک ها :انگیزه ها و عوامل تأثیرگذار بر رفتار گردشگران مدام در حال تغییر هستند به طوری که رایان - - 1995 بیان می کند که، " زمینه ها، معانی، تجربیات و انتظارات گردشگران از یک سفر به سفر دیگر و از یک گردشگر به گردشگر دیگر تفاوت دارد و برای صحبت کردن درباره ی رفتار گردشگران به نظر می رسد باید بر یک ترکیب و چیزی آمیخته تأکید داشته باشیم ."محرک های رفتاری گردشگری مجموعه عواملی را شامل می شود که در گردشگران جهت خرید محصولات گردشگری ایجاد انگیزه می کند
