بخشی از مقاله
چکیده:
مسئله گردشگری ارتباط تنگاتنگی با تغییرات آب و هوایی دارد. و بدون در نظر گرفتن آن نمی توان به برنامه ریزی و تعیین تقویم گردشی متناسبی دست زد. در این پژوهش با توجه به پتانسیل ها و امکانات تاریخی ، طبیعی و بومی محلی شهرستان خرم آباد ، علاوه بر معرفی جاذبه های گردشی در سطح شهرستان، اقدام به تعیین تقویم فصول گردشگری شهرستان براساس شاخص اقلیم گردشگری - - TCI میچکوفسکی - - 1985،وسپس انجام پهنه بندی فصلی مناطق آسایش اقلیمی شهرستان خرم آباد در محیط نرم افزاری Arc Gis براساس داده های هفتگانه اقلیمی از ایستگاه های سینوپتیکی درون و اطراف شهرستان خرم آباد در طی یک دوره آماری 52 ساله - 1390-1338 - نموده،نتایج حاصله حاکی از شرایط تقریبا مساعد گردشگری در طول تمام سال جهت حضور گردشگران است.
مقدمه:
اقلیم گردشگری، رابطه کیفیت اقلیم یک منطقه در ارتباط با رضایت و آسایش مسافران و گردشگران یک منطقه را بررسی می کند. در این بین شاخص اقلیم گردشگری ×t our i ×smcl i mat e×i ndex - ّ - TCI، عناصر اقلیمی را در برابر کیفیت تجربه توریستی گردشگران ارزیابی می کند.
Maureen - و همکاران در سال - 2001، در پژوهشی به بررسی اثرات اقلیم برتوریسم بین المللی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که شرایط خاص و متفاوت نواحی اقلیمی نواحی شهری، ساحلی، کوهستانی و .....، اثرات متفاوتی بر جذب توریسم دارند و این اثرات باید مورد توجه قرار گیرد.
بر اساس گزارش در سال - WTO - 2005 سازمان جهانی جهانگردی حدود 763 میلیون نفر گردشگر در بازار جهانی گردشگری جابجا شده اند این در حالی است که درآمد حاصل از مجموع سفرهای گردشگری بین کشورهای جهان در این سال حدود 623 میلیارد دلار موفقیت در این صنعت، بوده است
منظور از شرایط آسایش انسان یا منطقه آسایش مجموعه شرایطی است که از نظر حرارتی و رطوبتی، حداقل 80 درصد از افرادی که به صورت تصادفی انتخاب و در آن شرایط قرار داده می شوند، قضاوت: ذهنی حالت آسایش را داشته باشند - کسمایی، . - 1372 - فرج زاده و همکاران، - 1388، در پژوهشی به پهنه بندی اقلیم گردشگری در استان گیلان با استفاده از شاخص tci پرداختند.
روش تحقیق:
در پژوهش حاضر از شاخص t ci جهت محاسبه و تهیه رتبه های آسایش اقلیمی شهرستان خرم آباد با استفاده از داده های سینوپتیکی ایستگاه خرم اباد در یک دوره 52 ساله - 1390- 1338 - و همچنین با استفاده از 3 ایستگاه سینوپتیک نزدیک به محدوده مورد پژوهشی به سبب بالا رفتن میزان اطمینان از پژوهش، اقدام گردیده است - در این پژوهش از ایستگاه الشتر با نام ایستگاه شمالی،ایستگاه کوهدشت با نام ایستگاه غربی و ایستگاه دورود با نام ایستگاه شرقی اسم برده شده است - ، سپس رتبه های بدست آمده از 4 ایستگاه اقلیمی را در محیط نرم افزاری plus؛s ،به صورت فصلی خوشه بندی نموده و در نهایت با وارد نمودن IDهای حاصل از خوشه بندی،در محیط نرم افزاری Arc× Gis بصورت IDW درونیابی انجام وسپس مورد تحلیل وتوصیف قرار گرفته است. و سپس در
فرمول قرار دهیم.
جدول -1مولفه های موثر بر شاخص اقلیم آسایش گردشگری
ناحیه مورد مطالعه:
محدوده مورد مطالعه شهرستان خرم آباد بعنوان مرکز استان لرستان، با ارتفاع 1148 متر از سطح دریاهای آزاد و در میان سلسله جبال زاگرس ،با وسعتی به میزان 3500 هکتار وبا مختصات جغرافیایی48 درجه و17دقیقه طول شرقی و33 درجه و26 دقیقه عرض شمالی واقع است.
یافته های تحقیق:
نمودار1 شاخص t ci، شهر خرم آباد و مناطق غربی و جنوبی شهرستان با گروه اقلیمی خیلی خوب وخوبی شرایط اقلیمی مناسب تا قابل قبولی را در جهت پذیرش گردشگران را نشان می دهد. نمودار2 زیررتبه های آسایش اقلیمی شهرستان خرم آباد را در طول ماه های مختلف سال را به نمایش در آورده است
نقشه -3گستره اقلیم توریستی فصل بهار در مناطق غربی خرم آباد شرایط اقلیمی در حد ایده آل و عالی می باشند و در قسمتهای شمالی و شرقی، خنکی بیشتر هوا باعث بروز اقلیمی خیلی خوب و خوب در شاخص اقلیم گردشی t ci هستیم. نقشه-4در فصل تابستان وضعیت نزولی شاخص t ci در طی ماه های تیر و مرداد حاکم است، این وضعیت به واسطه هجوم وحکم شدن پرفشار جنب حاره ای آزور در سطح منطقه است.
در فصل تابستان با بررسی کلی گستره اقلیم توریستی خرم آباد ما شاهد وضعیت قابل قبولی در نواحی غربی ومرکزی هستیم. نمودار2 رتبه ci d در این ماهها را در حداقل نشان می دهد. با حرکت به سمت نواحی شمالی وشرقی، اقلیم گردشی به سمت ایده آل پیش می رود و شرایط مناسب گردشی در طول تمام فصل تابستان بر منطقه حاکم است. سراسر منطقه مورد پژوهش در مهر ماه با گروه اقلیمی ایده آل و درشاخص t ci در رتبه9 قرار گرفته است، و ماه آبان ، به حد خوب تا خیلی خوب در نزول است ، اما در نواحی شرقی خرم آباد با شدت بیشتر و در حد بحرانی و مرزی و با رتبه6 و با شاخص 64 در آذر ماه قابل احساس است.
در پاییز - نقشه - 5 مناطق معتدل شمالی ومرکزی و گرمسیری جنوب خرم اباد را در شرایط مناسب، و هر چه از مرکز به سمت نواحی مرتفع شرقی و غرب خرم آباد پیش رویم بر شدت نوسانات دمایی افزوده شده و حتی گروه اقلیمی به حد قابل قبول می رسد وعمده سیستم بادهای این نواحی بصورت گرافیکی - بوفورت - وزش دارد. بررسی نمودار 1و نقشه6 در فصل زمستان، در بهترین شرایط در نواحی مرکزی،غربی و جنوبی خرم آباد در دی ماه، گروه اقلیمی قابل قبولی و با رتبه اسایش اقلیمی5 می باشد، اما در دیگر نواحی منطقه - نواحی شمالی و شرقی - وضعیت در گروه اقلیمی بحرانی و مرزی اما قابل قبولی با رتبه آسایش اقلیمی4 و در شاخص t ci نمره49 را ارائه دهد. در ماه اسفند وضعیت در حد قابل قبولی در شاخص t ci قرار دارد. در زیر نقشه های پهنه بندی شده اقلیم گردشگری خرم اباد آمده است:
نتیجه گیری:
شهرستان خرم آباد در حالت کلی دارای اقلیم معتدل تا نیمه خشکی است که زمستانی سرد و تابستانی نسبتا گرم دارد، نتایج حاصله از شرایط اقلیم توریستی خرم آباد نشان می دهد که این شهرستان تقریبا در تمامی فصول سال می تواند پذیرای میهمانان وگردشگران به نقاط مختلف شهرستان باشد،این مطلب را می توان طبق نقشه ها و نمودارهای فصلی و ماهانه و محاسبات انجام گرفته، که حتی در یک ماه از سال هیچ یک از ایستگاه ها در وضعیت وگروه اقلیمی نا مطلوبی قرار نگرفته اند راتایید نمود. این در حالی است که تنها در فصل زمستان و آن هم در ماه های دی و بهمن ،در بدترین حالت بصورت پراکنده در برخی ایستگاه ها وضعیت اقلیم توریستی شهرستان حد بحرانی و مرزی اما قابل قبولی را نشان می دهد، که آن هم بواسطه ارتفاع بالا و برفگیر بودن این نقاط می باشد.
