بخشی از مقاله
چکیده
با پیدایش تکنولوژيهاي نوین و نفوذ آن به جنبه هاي مختلف زندگی انسان، پارادایم هاي جدید مطرح شده و زندگی بشر کاملاً تحول یافته است. در چنین موقعیتی، سازمانها براي دست یابی به مزیت رقابتی و حفظ موقعیت خود در محیطی متغیر به استفاده از ابزارهاي نوین مدیریتی و روشهاي جدید روي آوردهاند.از این رو مدیریت دانش همچون یک نگرش نوین در سازمانها منظور می شود.بنابراین راز موفقیت سازمانها در محیط متغیر امروزي همانا مدیریت دانش است. لذا سازمانها باید به صورت برنامهریزي شده براي اجراي آن اقدام نمایند و از طریق فرصتهایی که داراي دانش براي ایجاد ارزش در سازمان فراهم می کند، استفاده کنند و از طریق اثرگذاري در محصولات، فرآیندها و افراد، ارزشها را دیرپا و ماندگار سازند.همچنین براي موفقیت مدیریت دانش در سازمانها عوامل متعددي تأثیرگذار هستند که در این مقاله سعی شده است تا با تشریح مدیریت دانش، بر عوامل مؤثر در موفقیت آن در سازمانها پرداخته شود.
کلمات کلیدي: سازمانهاي یادگیرنده، مدیریت دانش، پیادهسازي مدیریت دانش
مقدمه
نکاتی در تهیه این فایل حائز اهمیت می باشند: در دسته بندي نظریه هاي بعضی صاحبنظران کسب و کار ، دهه 1980، دهه »جنبش کیفیت« دهه 1990، دهه »مهندسی مجدد« و دهه 2000 هم دهه »مدیریت دانش«معرفی شده است - برگرون 1 ، 1386، . - 7در دورانی که در آن را عصر دانش نام نهاده اند و سازمانهاي دانشی و دانشگران، دبنیادهاي توسعه پایدار جوامع محسوب می شوند، مدیریت دانش اهمیت والایی یافته است، در حال حاضر براي توسعه، منابع اقتصادي، طبیعی و نیروي انسانی به تنهایی کار ساز نیست و اگر منبع و عامل اصلی، که همانا دانش است، وجود نداشته باشد، توسعه اي تحقق نمی یابد.
اکنون توانایی به کار گیري دانش و توانمندي هایی چون هوشمندي و خلق راه حل هاي جدید براي رفع نیازهاي بشري، جایگاهی در نظام جهانی پیدا کرده است و دانش و دانش آفرینی محور اصلی توسعه و پیشرفت در دنیا شده است. مزیت رقابتی سازمانها و جوامع »دانش« است و پیروزي کشورها بر هم با قدرت دانش رقم می خورد - الوانی، 1386، . - 414 محیط دانش که امروزه سازمانه بایستی در آن عمل کنند، از لحاظ ساختاري خیلی پیچیده تر از محیط چند قرن گذشته است. این امر به دلیل سه روند کاملاً بهم مرتبط است: نرخ انفجاري رشد دانش، میزان تجزیه دانش - تخصص گرایی - و جهانی شدن فزاینده دانش - پروست و همکاران، 1385، . - 16 پیتر در اکر بر این عقیده است که راز موفقیت سازمانها در قرن 21 همانا مدیریت دانش است. دانش تنها مبنی است هر چه از آن بیشتر استفاده شود، خود نیز افزایش می یابد - ابطحی و صلواتی، 1385، . - 119
روند تاریخی حرکت سازمانها به سوي سازمانهاي دانش مدار
پیش از آغاز جنگ جهانی، کشاورزان بزرگترین گروه کارگران هر کشور بودند، ولی حتی پیش از آن نیز لزوم اداره کارخانه ها با استفاده از کارگران »یقه آبی« یا همان نیروهاي صف احساس می شد. بنابراین مزرعه داران شروع به ترك مزارع خود به سمت کارخانه ها کردند. آنان در سال 19000 جزء نیروي عمده اجتماعی و سازمانی شدند و به سرعت به تعداد شان افزوده شد، به گونه اي که تا اواخر دهه 1950 یقه آبی ها، بزرگترین گروه جوامع سازمانهاي صنعتی را تشکیل می دادند. در دهه هاي آخر قرن 20، نیروي کار صنعتی افول کرد و این بار که بر پایه دانش و دانشکاران اهمیت ویژه اي یافت - افرازه،1386، . - 5 بر اساس تقسیم بندي پیتر دراکر2 پرفسور و یک جایگاه دانش را در این چرخش عظیم حول محورهاي گوناگون به ترتیب زیر مطرح کرده است:
اقتصاد کشاورزي: بشر اولیه که در ابتدا با شکار ارتزاق می کرد، کشاورزي را کشف کرد و به این ترتیب نخستین مرحله اقتصادي جوامع آن زمان شکل گرفت و پس از آن بود که تولید منابع با کاشت و برداشت دانه ها و نیز پرورش دام و طیور آغاز شد. در این مرحله هنوز بشر به دانش چندانی دست نیافته و مزیت رقابتی در آن، گسترش مزارع و تعداد بیشتر دام و طیور و نیز مهارتهایی در کاشت و برداشت محصولات بود.
اقتصاد منابع طبیعی: در این دوره بشر منابع طبیعی را کشف و استخراج کرد. نقش مردم در این دوره تلاش براي تهسیل تبدیل منابع به کالاهاي قابل فروش و آوردن آنها به بازار بود. بنابراین بشر کم کم نیاز به دانش را تشخیص داد و اتحادیه ها و تجمعات کوچکی از متخصصان در گروههایی مثل بناها، آهنگران، خطایان و ... شکل گرفت.
انقلاب صنعتی: در خلال قرن 18 و 19، تبدیل منابع طبیعی به محصولات قابل فروش و تولید محصولات در حجم زیاد به شکل فزآینده اي سازماندهی و مکانیزه و نیز مزیت بازار سرمایه گذاري و بکارگیري افراد بیشتر شد. لذا براي ارایه محصولات با کیفیت و قیمت مناسب، تکنولوژي بالاتر لازم بود. در این دوره نقش دانش و اهمیت آن روش شده بود و لیکن این امر میان برخ صاحبنظران مطرح بود.
انقلاب محصول: در نیمه اول قرن 20، توجه تولید کنندگان به موضوع دیگري جلب شد.پس از تولید محصولات با تنوع بیشتر و قیمت کمتر، ضرورت ارایه خدمات بهتر براي تولید کنندگان به شکل فزآینده اي مطرح شد. در این دوره مزیت رقابتی، ارائه محصولاتی بود که به لحاظ کاربرد و قیمت با بازار تطابق بیشتري داشته باشد. بنابراین نسبت به عصر صنعت، دانش فردي گسترش یافت و توجه به محصول در سازمانها بیشتر مطرح شد.
انقلاب اطلاعات: در نیمه دوم قرن 20، موضوعاتی چون بهینه سازي، توجه به محصول به همراه مزیت بازار و ارائه محصولات کاربردي تر و با خدماتی بهتر، مطرح شد که با پدید آمدن فناوري اطلاعات، جمع آوري گسترده تر اطلاعات و تبادل آن بین شرکتها و تأمین کنندگان و مشتریان، بیش از پیش امکانپذیر شد، بگونه اي که سیستم هاي مدیریت جامع، تولید بهنگام، کنترلهاي خودکار ... عملاً مشاهده شد. با پدید آمدن کارتهاي اعتباري، شکل معاملات تجاري و تبادلات مالی و نقش مردم از کارهاي یدي به کارهاي پشت میزي تغییر یافت، اما با وجود این، هنوز کارهاي کاملاً فکري و دانشی جایگاه خود را نیافته بود.
انقلاب دانش: در یکی دو دهه اخیر دانشمندان اذعان داشتند که اساس رقابت در حال تغییر بوده و موفقیت سازمانها به سمت میزان تأکید و توجه آنان بر دانش مرتبط است.
این مسئله بسیاري از سازمانها را بر آن داشت که دانش را رد سازمان خود مدیریت کنند و به بهترین شکل ممکن، مورد استفاده قرار بدهند. همچنین تأکید و توجه بیشتر بر منابع انسانی که تولید کنندگان و حاملان اصلی دانش در سازمانها هستند، بویژه در زمینه تسهیم دانش و فرهنگ سازمانی، که جریان دانش در داخل سازمان را شکل می دهند، مورد توجه بیشتري قرار گرفت - افرازه، 1386، . - 7-5
مفهوم داده، اطلاعات، دانش و خرد
اغلب این مفاهیم به غلط جاي یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند ولی هر یک داراي مفهوم خاص هستند. واژه داده در مفهوم مفرد آن«datum» و در جمع«data» می باشد ولی به طور رایج داده را هم براي مفرد و هم براي جمع داده ها می توان به کار گرفت. داده ها حقایقی هستند که یک پدیده را تشریح و توصیف می کنند و ویژگی هایی
