بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی عوامل موثر بر پذیرش دولت الکترونیک توسط کارکنان بخش سامانه هوشمند گمرکی براساس مدل پذیرش فناوری پرداخته است. بدین منظور از تحقیق پیمایشی با جامعه آماری کارکنان بخش سامانه هوشمند گمرکی فرودگاه امام خمینی که تعداد نمونه با توجه به فرمول کوکران، تقریبا 225 نفر محاسبه شد، استفاده شد.
ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه استاندارد بوده است. یافته ها نشان می دهد که کیفیت فناوری با اطمینان %99به میزان 0/71با پذیرش دولت الکترونیک رابطه ساختاری مثبت و معناداری دارد. سودمندی درک شده با اطمینان %99به میزان 0/73با پذیرش دولت الکترونیک رابطه ساختاری مثبت و معناداری دارد.
سهولت استفاده درک شده با اطمینان %99 به میزان 0/84با پذیرش دولت الکترونیک رابطه ساختاری مثبت و معناداری دارد. عوامل سازمانی با اطمینان %99به میزان 0/78با پذیرش دولت الکترونیک رابطه ساختاری مثبت و معناداری دارد. شرایط تسهیل گر با اطمینان %99به میزان 0/51با پذیرش دولت الکترونیک رابطه ساختاری مثبت و معناداری دارد.
مقدمه
در حوزه اداره عمومی و دولت، مهمترین موضوع مورد توجه، الکترونیکی شدن خدمات دولتی بوده است تا بتوان از مزایای آن برخوردار گردید. اما پذیرش دولت الکترونیک و بکارگیری آن، از مباحث مهمی است که در استفاده از فناوریهای جدید مورد توجه قرار میگیرد. پژوهشهای فراوانی درباره پذیرش دولت الکترونیک و سایر نظامها و خدمات الکترونیک، در سالهای اخیر انجام شده است
در صورتی که خدمات دولت الکترونیک توسط کاربران مورد استفاده قرار نگیرد، انجام سرمایه گذاریهای جدید در حوزه فناوری اطالعات و ارتباطات، باعث اتلاف سرمایه ها و منابع خواهد شد. پذیرش خدمات الکترونیک توسط کاربران، اثربخشی و سودمندی این خدمات را تضمین میکند
با اینکه دولت الکترونیک ابزاری کارآمد و اثربخش محسوب میشود، عوامل مؤثر بر پذیرش فناوریهای مبتنی بر اینترنت در سازمان های دولتی، نسبتا کم مورد توجه قرار گرفته است - Hinnant, 2002 - گرچه زمان و هزینه فراوانی برای توسعه نظامهای رایانهای و استفاده از آنها صرف شده است، اما بسیاری از آنها مورد پذیرش و استفاده کاربران قرار نمی گیرد - Luarn & Lin, 2005 - بنابراین، درک بهتر عوامل مؤثر بر تصمیمهای فردی برای پذیرش یا رد نظامهای اطلاعات، هدف اساسی پژوهشها و عملیات نظامهای اطلاعات است.
-1 بیان مساله
مقاومت در مقابل تغییر یکی از مسائلی بوده است که از دیر باز ذهن مدیران را به خود مشغول ساخته است. به گونه ای که در صورت عدم اعمال تغییرات مناسب، طرحهای جدید به نتیجه نرسیده است. تغییر در حوزه دولت الکترونیک در واقع به این معناست که چگونه اعضای بخش عمومی نگرشهای سنتی خود به مدیریت را تغییر دهند و از فناوری جدید به عنوان ابزار جدیدی برای اداره امور استفاده نمایند. پدیده دولت الکترونیک و به طور کلی، ایده بکارگیری فناوری اطلاعات، تحت تأثیر جنبه های گوناگونی قرار دارد، عوامل انسانی از قبیل نگرش کاربران، انتقادهای آزادانه آنها، و به ویژه پذیرش یا عدم پذیرش فناوریهای مذکور در بین آنها، همگی از عوامل مؤثر بر این پدیده است. یکی از موضوع های مهم در پژوهشها و بررسیهای مرتبط با فناوری اطلاعات، شناسایی عواملی است که موجب می شود افراد، فناوریها و نظامهای اطاعاتی جدید را بپذیرند و آنها را مورد استفاده قرار دهند. بنابراین سوال اصلی تحقیق حاضر به این صورت مطرح می شود که: عوامل مؤثر بر پذیرش دولت الکترونیک توسط کارکنان بخش سامانه هوشمند گمرکی کدامند؟
-2 مبانی نظری
-1-2 دولت الکترونیکی
دولت الکترونیک مجموعهای از ارتباطات الکترونیکی است که بین دولت، سازمانها و شهروندان رخ میدهد. از سوی دیگر، عوامل متعدد زمینه های لازم برای تحقق دولت الکترونیک را فراهم می آورند که از جمله آنها، رشد فناوریهای جدید و بویژه فناوری اطلاعات، رشد اینترنت و فراگیری عمومی استفاده از آن، تغییر انتظارات شهروندان و بنگاههای اقتصادی و جهانی شدن و فشارهای ناشی از رقابت است. دولت الکترونیکی به معنای اطلاع رسانی و خدمات رسانی به موقع دقیق و کارآمد در 24 ساعت شبانه روز ، 7 روز هفته و 365 روز سال از طریق وسایل ارتباطی گوناگون مانند تلفن و اینترنت است. بکارگیری فناورهای اطلاعات و ارتباطات در ارایه خدمات اجتماعی ، اداری و اقتصادی بخصوص در بخش دولتی برای بالابردن بهره وری و نیز بهبود خدمات و ارایه اطلاعات به شهروندان ، تجار و کسبه است.
-2-2 گمرک الکترونیک
یک نمونه از کارکردهای دولت الکترونیک ، که در ایران مورد کمتوجهی قرار گرفته، بحث گمرگ الکترونیک است. امروزه در بسیاری از کشورهای جهان استفاده از سیستم گمرک الکترونیک به منظور تسهیل تجارت الکترونیک آغاز شده است. گمرک الکترونیکی عبارت از بکارگیری کسب و کار الکترونیکی در ادارات گمرک است. جهت تامین نیازهای اداری و خدماتی شان و نیز برای تامین بهتر نیازهای ذینفعان مشارکت کننده در تجارت و حمل و نقل بین المللی و افزایش رقابت تجاری از طریق ترخیص سریع تر کالاها، افزایش درآمد و امنیت و محافظت مرزها می باشد.
گمرک سازمانی است که در انجام وظایف جاری خود دو هدف را باید به موازات هم مورد توجه قرار دهد. اول، فراهم کردن تسهیلات در امر تجارت بین المللی و دوم، اعمال قوانین و مقررات. فناوری اطلاعات می تواند گمرک و خدمات گمرکی را به نحو شگرفی متحول سازد و در راه توسعه امر تجارت عملا بسیاری از قید و بندهای گذشته را حذف و شیوه های نوین را جایگزین روش های سنتی نماید.گمرک الکترونیک شامل فناوریهای نوین مخصوصا فناوری اطلاعات در انجام تشریفات گمرکی و محمولههاست.
-3 روش تحقیق
این تحقیق بر مبنای هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادههای مورد نیاز، یک تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری در این پژوهش کارکنان بخش سامانه هوشمند گمرکی فرودگاه امام خمینی ره می باشد که تعداد نمونه با توجه به فرمول کوکران، تقریبا 225 نفر محاسبه شد . در این تحقیق برای جمع آوری داده ها، از ابزار پرسشنامه استاندارد - - Reis & Freitas,2014 - - susanto & Aljoza,2015 - Vishanth et al,2013 - استفاده شده.
-4 فرضیه ها و مدل تحقیق:
سودمندی درک شده تأثیر مثبت و معناداری بر قصد رفتاری برای استفاده کاربران از فناوری - پذیرش دولت الکترونیک - دارد. سهولت استفاده ادراک شده تأثیر مثبت و معناداری بر قصد رفتاری برای استفاده کاربران از فناوری - پذیرش دولت الکترونیک - دارد. عوامل سازمانی تأثیر مثبت و معناداری بر قصد رفتاری برای استفاده کاربران از فناوری - پذیرش دولت الکترونیک - دارد.
شرایط تسهیل گر تأثیر مثبت و معناداری بر قصد رفتاری برای استفاده کاربران از فناوری - پذیرش دولت الکترونیک - دارد. کیفیت فناوری تأثیر مثبت و معناداری بر قصد رفتاری برای استفاده کاربران از فناوری - پذیرش دولت الکترونیک - دارد.
