بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر بر تجارت سازی دانش در دانشگاه علوم پزشکی مازندران بود. روش این پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری آن را، کارکنان دانشگاه علوم پزشکی استان مازندران که230 نفر بودند و حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 140نفر به روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای بر حسب جنسیت به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.
جهت جمع آوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته 20سوالی استفاده گردید. روایی صوری و محتوایی ابزارها به تایید استاد راهنما قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 0/80بدست آمده که از لحاظ آماری معنادار و مورد تایید می باشد. برای تجزیهوتحلیل دادهها از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. و نتایج این تحقیق نشان داد که عامل فردی بر تجارت سازی دانش در دانشگاه تاثیر دارد.عامل سازمانی بر تجارت سازی دانش در دانشگاه تاثیر دارد. عامل فرهنگی - اجتماعی بر تجارت سازی دانش در دانشگاه تاثیر دارد.عامل قانونی بر تجارت سازی دانش در دانشگاه تاثیر داردعامل اقتصادی بر تجارت سازی دانش در دانشگاه تاثیر دارد.
مقدمه
اقتصاد امروز جهان از وابستگی به منابع زیرزمینی و صنایع صنعتی فاصله گرفته و اقتصاد دانش محور را بهعنوان راهبردی اساسی برای رشد و توسعه اقتصادی انتخاب کرده است. با توجه به مأموریت دانشگاهها در اقتصاد دانش محور، پژوهشهای دانشگاهی و آموزشهایی که در این راستا بر مبنای یادگیری برای ایجاد تغییرات، به افراد داده میشود؛ نقش کلیدی را ایفا میکنند.
درست همانگونه که سهم بیشتری از جامعه وارد آموزش عالی میگردند، دانشگاهها میتوانند نقش بیشتر و فعالتر در نوآوری ملی و توسعه اقتصادی داشته باشند. دانشگاه منبعی از دانش و فناوری و دارای پتانسیل فراوانی در تجاریسازی پژوهشهای دانشگاهی است. تجاریسازی دانش فرایند تبدیل دانش جدید به محصولات موفق تجاری است . به عبارت دیگر تجاری سازی دربرگیرنده آرایه های مختلفی از فرایندهای مهم فنی، تجاری و مالی است که باعث تبدیل فناوری جدید به محصولات یا خدمات مفیدمی شود.
تجاری سازی دانش بخش مهمی از فرایند نوآوری است و هیچ فناوری و محصولی بدون طی این فرایند، با موفقیت وارد بازار نمی شود. تجاری سازی تلاشی در جهت کسب سود از نوآوری، از طریق تبدیل فناوری های جدید به محصولات، فرایندها، و خدمات جدید و فروش آنها در محیط بازار به شمار می رود. برای بسیاری فناوری های جدید، تجاری سازی بر افزایش مقیاس از نمونه اولیه به تولید انبوه و دستیابی به منابع بیشتر دلالت می کند.
راهبردهای تجاری سازی، شیوه های متفاوت بهره برداری از فناوری ها و تحقیقاتی را شامل می شود که محققان و شرکت های نوپا برای انتقال دانش از مفهوم به بازار به آن نیاز دارند. از طرفی تصمیم برای تجاری سازی دانش جدید ارتباط نزدیکی با ویژگی های سیستم نوآوری که شرکت در آن عمل می کند نیز دارد. تجاریسازی نقش مهمی را در معرفی محصولات شرکتهای دانشبنیان به بازار به منظور تولید منافع اقتصادی ایفا میکند.
بی شک همزمان با شروع قرن 21 دستیابی به موفقیت و بقای دانشگاهها مشکل و مشکلتر میشود. این واقعیت ناشی از ظهور عصر تجاری جدید است که تغییر یکی از خصوصیات اصلی آن میباشد. سازمانهای پژوهش و فناوری به عنوان سازمانهای بشدت دانشگرا که متولی امر پژوهشاند، از این قاعده مستثنا نبوده و در این محیط به شدت متغیر با چالشهای متعدد روبرویند . یکی از اصلی ترین چالشهای پیش رو برای این گونه سازمانها خلق ثروت و تجاری نمودن دانش است.
ورود فناوریهای جدید به عرصه زندگی، ماهیت رقابت های صنعتی و اقتصادی را بنحوی گسترده تغییر داده است. برای ورود به عرصه رقابتهای جهانی تجاریسازی دانش جدید یک الزام و ضرورت حیاتی است .تجاریسازی دانش فعالیت پیچیدهای است که منجر به کارآفرینی، استقلال مالی، رشد سازمانی و اقصادی، ایجاد فرصتهای جدید در محیط کسب و کار و افزایش نوآوری میگردد در پژوهش لین،آویزان ٌ - 2002 - بیانگر آن است که تجاری سازی و پیشبرد اهداف تجاری سازی تکنولوژی ،ایجاد دفاتر انتقال تکنولوژی دردانشگاه بر نوآوری تاثیر دارد.
موضوع تجاریسازی در سازمانهای پژوهش و فناوری با توجه به اینکه این سازمانها در ماموریت سازمانی خود درآمدزایی را در دستور کار قرار دادهاند و در اکثر کشورهای دنیا دولت بودجهی حمایتی خود از این سازمانها را کم نموده بسیار مهم و حیاتی میباشد. برای درک بهتر از وضعیت تجاریسازی علاوه بر فرایند تجاریسازی نیاز است تا عوامل موثر بر تجاریسازی فناوری در اینگونه سازمانها شناسایی شود تا بدین طریق ابزار مناسب تصمیمگیری دراختیار مدیران جهت تقویت فرایند تجاریسازی قرار گیرد، اما با اینکه تجاریسازی امر بسیار مهمی است همیشه این امر با موفقیت انجام نمیشود زیرا که عوامل متعدد بسیاری از جمله عوامل: سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فردی، سازمانی در آن تاثیر دارند
بالوف ٍ - - 2003 در تحقیق خود مهم ترین عوامل موثر بر تجاری سازی دانش بدین صورت بیان می کند: گسترش بازار محصولات دانایی محور و دانش بنیان؛ ایجاد و توسعه شرکت های دانش بنیان؛ فراهم شدن ضوابط لازم برای ایجاد فضای کسب و کار دانایی محور؛ تحقق زنجیره کامل از ایده تا محصول تجاری در کشور؛ افزایش نقش حمایتی دانشگاه/ مراکز تحقیقاتی در تسهیل روند رسیدن دستاوردهای مخترعان /نوآوران به بازار؛ تقویت همکاری بین نهادهای علمی و فناوری با مراکز صنعتی، تولیدی و خدماتی و سرمایه گذاران؛ هماهنگ شدن فعالیت های دانشگاه/ مراکز تحقیقاتی با اولویت های تحقیقاتی و فناوری مصوب مراجع قانونی؛ و افزایش درآمد دانشگاه/ مراکز تحقیقاتی است
نتایج حاصل از پزوهش گورمن، مک کارتیٌ - 2014 - بررسی عوامل موثر بر تجارت سازی دانش در دانشگاه نشان می دهد که در بین عوامل نهادی - فرهنگی -اجتماعی، سیاست ،فردی،سازمانی، اهداف و مأموریتهای ،سرمایه اجتماعی - فرهنگی -اجتماعی دانشگاه بیشترین تأثیر را بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی دارند و اهداف و مأموریتهای دانشگاه، سرمایه اجتماعی ،فردی،سازمانی و درنهایت فرهنگ دانشگاه در رتبه های بعدی قرار می گیرند
عواملی مانند وابسته بودن دانشگاه به بودجه دولتی، ناکافی بودن سهم استادان - پژوهشگران - از درآمدهای حاصل تجاری سازی و عامل پاداش کافی برای ترغیب اعضای هیأت علمی به تجاری و عواملی نظیر کمبود سرمایه گذاری در تحقیقات بنیادی، عدم قرار گرفتن تجاری سازی نتایج تحقیقات در مأموریت بخش دانشگاهی با هدف تولید منافع اقتصادی،کمبود منابع مالی و انسانی در نهادهای انتقال فناوری دانشگاهی،کمبود بودجه جهت مرحله ی نمونه سازی، کمبود سرمایه گذاری مخاطره پذیر جهت راه اندازی شرکت های نوبنیاد،صنعت و سرمایه گذاران؛ عدم تلقی صنایع کوچک و متوسط از بخش دانشگاهی به عنوان منابع نوآوری به عنوان عوامل موثر بیان شده اند
در مطالعه با عنوان ساختن سیستم های موثر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی از طرف گروه مشاوره ای آلن ٍ - 2004 - در استرالیا موارد زیر را عوامل اصلی تجاری سازی بر شمرده اند: چهارچوب های قانونی دارایی های فکری؛ ساختارها و سیستم های مدیریتی تجاری سازی در دانشگاه ها؛ کیفیت تحقیقات انجام شده در دانشگاه ها؛ دسترس بودن منابع مالی مخاطره پذیر برای مراحل اولیه توسعه ی تکنولوژی؛ وجود کسب و کار های محلی با ظرفیت قوی در دریافت تکنولوژی، رفتار مشارکت کنندگان در سیستم تجاری سازی تحقیقات می باشد
بی شک ورود فناوریهای جدید به عرصه زندگی، ماهیت رقابت های صنعتی و اقتصادی را بنحوی گسترده تغییر داده است. برای ورود به عرصه رقابتهای جهانی تجاریسازی فناوریهای جدید یک الزام و ضرورت حیاتی است .تجاریسازی فعالیت پیچیدهای است که منجر به کارآفرینی، استقلال مالی، رشد سازمانی و اقصادی، ایجاد فرصتهای جدید در محیط کسب و کار و افزایش نوآوری میگردد، اما با اینکه تجاریسازی امر بسیار مهمی است همیشه این امر با موفقیت انجام نمیشود زیرا که عوامل متعدد بسیاری از جمله عوامل: سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فردی، سازمانی در آن تاثیر دارند
اغلب کارشناسان مسائل آموزشی بر این باورند که کشورهای پیشگام در رشد و توسعه اقتصادی اجتماعی مسیری جز ارتقای تجارت سازی دانش در آموزش عالی نپیموده اند. لذا استفاده از نتایج حاصل از در این تحقیق نقش بسیار مهمی در رشد وتوسعه داتش در دانشگاهها داردعلیرغم افزایش طرح ها و سیاست های جذاب برای تجارت علمی ، مطالعات کم مربوط به علل مشارکت اندک محققان و مخترعان دانشگاهها ما را برانگیخت تا به بررسی ماهیت موضوع در دانشگاه پرداخته و با شناسایی شرایط موجود و عوامل مهم و اثرگذار در ترغیب بیش از بیش اعضای هیات علمی در امر کاربرد نتایج تحقیقات، زمینه بهره مندی از منافع اقتصادی، اجتماعی مهیا نمایید. در این پژوهش با توجه به اهمیت تجاری سازی نتایج تحقیقات به خصوص در دانشگاه از نظر مالی وابسته به سرمایه گذاری دولت می باشد
