بخشی از مقاله
چکیده
هدف از مقاله ی حاضر بررسی عوامل موثر بر ترک تحصیل دانش آموزان پسرشهر سروآباد بود که از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه ی گرد آوری داده ها توصیفی-پیمایشی از نوع زمینه یابی بود، جامعه ی آماری تحقیق حاضر را کلیهی دانش آموزان پسرترک تحصیل کرده در شهر سروآباد بودند. در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. که 50 به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند.
برای گرد آوری داده از پرسشنامه ی محقق ساخته متناسب با فرضیه های تحقیق استفاده شده است و به منظور روایی و پایایی پرسشنامه با استفاده از روایی صوری و پایایی آن هم با استفاده از نرم افزار SPSS که مقدار آن برابر با %83می باشدتجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی انجام شد که در سطح آمار استنباطی به منظور سنجش فرضیه ها و توزیع غیر نرمال داده ها از آماره کای اسکوایر استفاده شده است. نتایج یافته ها نشان داد عوامل فردی، عوامل خانوادگی، عوامل فرهنگی اجتماعی، عوامل آموزشی، عوامل اقتصادی بر ترک تحصیل دانش آموزان پسرتاثیر دارند. این نتایج نشان داد که کمترین تاثیر را عوامل خانوادگی داشته اند.
.1 مقدمه
در نظام آموزش و پرورش آنچه عدم توفیق درتحقق هدف ها و مقاصد را موجب می شود؛ افت و ترک تحصیلی بوده است و عمدتاً به صورت ترک تحصیل میان دوره مردودی و با عدم اشتغال در رشته مورد تحصیل مشاهده می شود. عوامل ترک تحصیل پسران بازتاب مسائل و مشکلات پیچیده موجود در جامعه است به همین دلیل حل این مشکل به آسانی ممکن نخواهد بود. باز ماندن از تحصیل پسران ممکن است در عدم توفیق در امتحان و محرومیت از ارتقاء یا در نتیجه محدودیت های اجتماعی و اقتصادی باشد.
به طور کلی ترک تحصیل پسران در بین اکثر کشورهای جهان از جمله کشورهای جهان سوم عمومیت دارد و همچنین مسائل قابل بحث در محافل تربیتی و آموزشی مسئله ی ترک تحصیل پسران تعداد بیشتری از دانش آموزان را در بر می گیرد. بی توجهی والدین و در عین حال بی سوادی آنها از اهمیت آموزش و سواد، بی توجهی جامعه نسبت به فرایند آموزش و برنامه های مدرسه، حداقل امکانات برای تحصیل و فقر مالی خانواده، نگرش جامعه و والدین نسبت به تحصیل فرزندان، نامناسب بودن مواد آموزشی جهت یادگیری و شکوفایی خلاقیت و کمبود دبیران مجرب، دلسوز وبا ایمان، و متعهد و عدم پیگرد های منظم و به موقع در موارد مختلف حضور دانش آموز در آموزش گاه موجب شکست و ترک تحصیل آنها می گردد.
ترک تحصیل هر ساله خسارت های فراوانی بر خانواده ها و دولت تحمیل می کند و همچنین مشکلات عاطفی و روانی زیادی را به دنبال دارد که پسران همیشه احساس حقارت و عدم استقلال و خود کم بینی می کنند و در زندگی اجتماعی دچار مشکلات زیادی می شوند
در جوامع امروز، مردم انتظارات گوناگونی از آموزش و پرورش دارند، آنها از دستگاه آموزشی می خواهند در حل مسائل و مشکلات اجتماعی پیش قدم باشد، جامعه را به سمت رفاه و پیشرفت هدایت کند و مردم را از طریق فرآیند آموزش و پرورش به سوی زندگی بهتر و عادلانه تری سوق دهد. ولی آیا نظام آموزشی می تواند در این زمینه مشکل گشا باشد، نابرابری های اجتماعی را کاهش دهد، نردبانی باشد برای ارتقای افراد از طبقه اجتماعی و اقتصادی پاین تر به بالاتر، موقعیت شغلی و اقتصادی بهتر و مرتبه اجتماعی بالاتری را برای آنها فراهم کند؟یکی از آفت های بزرگ آموزش و پرورش و خانواده ها که همه ساله میزان زیادی امکانات ،منابع و استعدادهای بالقوه ی انسانی و اقتصادی را تلف می کند و تاثیرات غیر قابل جبرانی در ابعاد فردی و اجتماعی بجا می گذارد ، پدیده ی ترک تحصیل دانش آموزان می باشد.
این معضل که شاید بتوان به جرات آن را نوعی بیماری خواند چندی است که بر پیکره نظام آموزشی کشور یا استانهای محروم جا خوش کرده است و علی رغم درمان های مقطعی تاثیر مثبتی به دست نیامده و آرام آرام این بیماری به صورت مزمن همه مقاطع تحصیلی را فرا می گیرد
همچنین تحقیقات انجام شده نشان می دهد در کشور ما شکست تحصیلی زیاد و پرحجم بوده و از همان سال اول ابتدایی گریبانگیر برخی از دانش آموزان می شود .تحلیل های آماری نشان می دهند که این پدیده در ایران نیز همانند سایر جوامع گزینشی بوده و همه طبقات به یک نسبت با آن مواجه نیستند.این امر در مناطق محروم و روستایی و در میان حاشیه نشینان شهرها بسیار عمیق تر است
این پدیده که به یک مسئله فراگیر و گسترده در جامعه تبدیل شده است، مانعی جدی برای رسیدن به اهداف عالی آموزش و پرورش می باشد .که مقالات رسمی کشور را به چاره جویی و اقدام عملی در جهت اصلاح و رفع و یا پیشگیری آن وا می دارد "ترک تحصیل" مسئله ای نیست که بتوان آن را نادیده گرفت چرا که از سالهای قبل این پدیده در نظام آموزشی ما وجود داشته تا الان ادامه دارد . این میزان ظاهرا در دوره ی راهنمایی بیش از سایر مقاطع تحصیلی می باشد و عوامل بسیاری در آن دخالت دارد و همین امر باعث شده است تا عده ی زیادی از دانش آموزان اصلاح ریزشی و ریزشی مضاعف یا تکرار پایه را به خود بگیرند و برخی هم به علت عدم کشش درسی دچار ترک تحصیل بشوند عوامل موثر در ترک تحصیل دانش آموزان فراوانند که در مجموعه ای از عوامل فردی ،آموزشگاهی ،خانوادگی، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی طبقه بندی می شوند.[5] با توجه به مطالب ارائه شده و تحقیقات انجام شده در این راستا محقق در پی بررسی این سوال است که چه عواملی بر ترک تحصیل پسران در شهر سروآباد تاثیر دارند؟
در این راستا تحقیقات متعددی صورت پذیرفته اند بلداجی - - 1391 در تحقیقی نشان داد که هر یک از عوامل فرهنگی-اجتماعی و عوامل آموزشی بر ترک تصیل دانش آموزان عشایر به عنوان عاملی موثر بوده اند اما بین پسران و پسران در عوامل فرهنگی – اجتماعی تفاوت معنی داری وجود نداشت، محمدی - - 1389 در پژوهشی نشان داد که از نظر معلمین نسبت به دانش آموزان تاثیر عوامل آموزشی ، خانوادگی، اقتصادی ، اجتماعی محیطی در ترک تحصیل بیشتر است
همچنین عوامل آموزشی و خانوادگی در پسران نسبت به پسران تاثیر بیشتری بر ترک تحصیل دارد. اقدسی و فام - 1390 - در پژوهشی نشان داد که عوامل محیطی، خانوادگی، اقتصادی، عوامل مربوط به مدرسه ی ترک تحصیل، گروه همسالان بین دانش آموزان عادی و بازمانده از تحصیل متفاوت است و این تفاوت از لحاظ آماری معنادار است یعنی عوامل ذکر شده بیشترین نقش را در ترک تحصیل پسران داشته است و همچنین اختلاف میانگین ترک تحصیل دانش آموزان براساس محیط زندگی - محیط روستایی وشهری - برابر1/28 است که نشانگر ترک تحصیل بیشتر دانش آموزان درمحیط روستایی به محیط شهری می باشد ولی این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار نمی باشد. یعنی محیط زندگی نقش عمدهای در ترک تحصیل دانش آموزان پسرنداشته است.
نتایج پژوهش انجام گرفته شده توسط چو - 2008 - 1 درباره وضعیت دانش آموزان در خطر ترک تحصیل، تجربیات منفی دانش آموزان با معلمان و مدیر مدرسه، مشکلات شخصی و تجربیات منفی با سایر دانش آموزان در محیط مدرسه و احساس تنهایی دانش آموزان طبقه پایین را از مهمترین علل و عوامل ترک تحصیل ذکر نموده است. ترک تحصیل زود هنگام اثرات بسیار وخیمی بر روی پسران اسپانیولی زبان درآمریکا بجای می گذارد، زیرا پسران آمریکای لاتین ساکن در آمریکا برای راه یابی به مدارج بالای تحصیل و فرصتهای شغلی نسبت به پسران شانس کمتری دارند.
سرشماری جدید مشکلات جدی ترک تحصیل کنندگان را قبل از آنکه از دبیرستان فارغ التحصیل شوند نشان داد. در سال 1995آمریکایی های آفریقایی تبار و همچنین سفید پوستان غیر اسپانیولی 87درصد افرادی را تشکیل می دادند که توانسته بودند دبیرستان را به اتمام برسانند. در حالیکه اسپانیولی تبارها فقط 57درصد از آنها دبیرستان را به اتمام رسانده اند. این در حالی است که نرخ پسران اسپانیولی که مدرسه را به اتمام رسانیده اند نسبت به پسران کمی بیشتر است.
جونز و همکارانش - 2006 - 2 نشان داد که عملکرد و رفتار مدرسه ابعاد مهم ترک تحصیل را تشکیل می دهند. شکاف فرهنگی یکی از مسائلی بود که این محقق بر روی آن انگشت نهاده بودند. بعبارتی در مناطقی که این شکاف بیشتر می شود احتمال ترک تحصیل دانش آموزان در آن مناطق بالاتر میرود. نتایج مطالعات مختلف در مورد ترک تحصیل زود هنگام دانش آموزان نشان میدهد که جمعیت ترک تحصیل کنندگان هیچگاه یک الگوی متجانس و هماهنگی را دنبال ننمودهاند و به همین دلیل مطالعه ترک تحصیل در مناطق مختلف ضروری و درعین حال مشکل به نظر می رسد.
کیانگ و همکاران - 2008 - 3 نشان دادند که نابرابری جنسیتی و فقر در مدارس روستایی چین بررسی شدند و نتایج نشان دادند که ترک تحصیل میان پسران روستایی بیشتر است. آنها معتقدند که پسران روستایی به سه دلیل احساس فقر و محرومیت بیشتری می کنند: -1 تبعیض پنهان پسران روستایی در محیط اجتماعی بزرگتر؛ -2 نابرابری جنسیتی که در ارزشهای خانواده دیده می شود؛ و 3ناآگاهی زنان از تأثیر این عوامل.
روش شناسی
تحقیق حاضر بر حسب هدف کاربردی و از لحاظ شیوه ی گرد آوری داده ها توصیفی- پیمایشی از نوع زمینه یابی بود. جامعه ی آماری تحقیق حاضر را کلیهی دانش آموزان پسرترک تحصیل کرده در شهر سروآباد تشکیل دادند. در این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 50نفر به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند. اطلاعات گردآوریشده از طریق کتابخانه و مقالات اینترنت و همچنین منابعی همچون جزوه و سایر منابع نوشتاری که در اختیار پژوهشگر بوده و تا حدی که توانسته از آنها استفاده کند، میباشد .
برای گرد اوری داده های تحقیق از پرسشنامه ی محقق ساخته متناسب با فرضیه های تحقیق استفاده شده است به طوری که از روی پیشینه ی تحقیق متناسب با فرضیه ها چندین عبارت جمع آوری شده است این پرسشنامه با استفاده از طیف پنج درجه ای لیکرت از خیلی کم1=تا خیلی زیاد5= درجه بندی شده است. و به منظور روایی و پایایی پرسشنامه با استفاده از روایی صوری و پایایی آن هم با استفاده از نرم افزار SPSS به دست آمده است که مقدار آن برابر با %83می باشد.همچنین برای تجزیه و تحلیل داده های این تحقیق، از نرم افزار21 SPSS استفاده شد تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی انجام می شود
