بخشی از مقاله
چکیده
فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان منعکس کننده احساس خستگی ناشی از تقاضاها و ضرورت های تحصیل، بدبینی و عدم علاقه به تکالیف درسی و احساس عدم صلاحیت به عنوان یک دانش آموز با کارآمدی پایین است.
انگیزش تحصیلی با هدف های ویژه، نگرش ها و باور های خاص، روش های نائل شدن به آنها و تلاش و کوشش فرد در ارتباط است. فرسودگی تحصیلی تحت تاثیر عومال متعددی قرار دارد. پژوهش ها نشان می دهد عوامل مختلفی از جمله عوامل فردی ، خانوادگی و همچنین عوامل مربوط به محبیط آموزشی تاثیر دارد هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان است.
روش پژوهش حاضر از نوع پژوهش های توصیفی است و به منظور جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه های استفاده شده است .بررسی ها نشان می دهد عوامل مختلفی چون خودپنداره دانش آموزان ، خودکارآمدی، ویژگی های شخصیتی و ... بر فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان اثر دارد.
مقدمه
بیان مساله
برای دستیابی به اهداف آموزشی و یادگیری در مدارس و محیط های تحصیلی، دانش آموزان و دانشجویان با مشکلات زیادی روبرو هستند و یه نظام موفق آموزشی همواره می بایست علاوه بر داشتن برنامه های آموزشی منسجم و کاربردی به این مشکلات نیز توجه داشته باشد. یکی از مشکلاتی که فراگیرندگان با آن مواجه هستند فرسودگی تحصیلی است
فرسودگی تحصیلی یک اصطلاح شناخته شده در نظریه و عمل است که در سالهای اخیر توجه پژوهشگران
را به خود جلب کرده است
این نشانگان سه وجهی مولفه های خستگی هیجانی، بدبینی و ناکارآمدی را مورد توجه قرار می دهد. خستگی هیجانی به احساس خالی شدن و از منابع هیجانی حکایت دارد و در واقع مولفه تنیدگی فردی است. بدبینی به پاسخ های بدبینانه و بیش از حد بی رغبت به دیگران اشاره دارد که مولفه بین فردی فرسودگی است و ناکارآمدی نیز به کاستی در صلاحیت و احساس کارایی پایین فرد از خودش مربوط می شود که با مولفه خودارزیابی فرسودگی تحصیلی مطابقت دارد .
فرسودگی تحصیلی می تواند در دانش آموزان و دانشجویان احساس خستگی نسبت به انجام تکالیف درسی و مطالعه ایجاد و در نگرش بدبینانه آنها نسبت به تحصیل و مطالب درسی اثرگذار و احساس بی کفایتی تحصیلی را در انان ایجاد کند و همچنین زمینه کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان و افزایش نگرانی آنان را نسبت به انجام اشتباه تکالیف موجب گردد.
فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان منعکس کننده احساس خستگی ناشی از تقاضاها و ضرورت های تحصیل، بدبینی و عدم علاقه به تکالیف درسی و احساس عدم صلاحیت به عنوان یک دانش آموز با کارآمدی پایین است
پژوهش ها نشان می دهد عواملی چون جو حاکم بر مدرسه و عملکرد تحصیلی با فرسودگی رابطه منفی دارد علاوه بر آن کیفیت تجارب یادگیری نیز می تواند فرسودگی تحصیلی را پیش بینی کند .
فرسودگی تحصیلی به سه دلیل یکی از حوزه های مهم پژوهش در مارس محسوب می شود: نخست آنکه فرسودگی تحصیلی می تواند کلید مهم درک رفتارهای مختلف دانش آموزان مانند عملکرد تحصیلی در دوران تحصیل باشد.
برای مثال نیکودیجو و دیگران - 2012 - در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که فرسودگی تحصیلی به وضوح اثر خود را بر معدل دانش آموزان نشان می دهد. دوم آنکه فرسودگی تحصیلی رابطه دانش آموز با مدرسه را تحت تاثیر قرار می دهد. آرنک و آگبادو - 2010 - 1 دریافتند سرزنش معلم می تواند نتیجه فرسودگی تحصیلی و یا علت آن باشد و در رابطه دانش آموزان با محیط آموزشی اختلال ایجاد کند. و سوم اینکه فرسودگی تحصیلی می تواند شور و اشتیاق دانش آموزان را تحت تاثیر قرار داده و بر روی انگیزش تحصیلی اثر منفی داشته باشد
در همین راستا پژوهشگران بر این باورند که شناخت عواملی که می تواند مانع فرسودگی تحصیلی شود از اهمیت ویژه ای برخوردار است
فرسودگی تحصیلی در موقعیت های آموزشی با ویژگی هایی مانند خستگی ناشی از الزامات مربوط به مطالعه، رشد حس و نگرش بدبینانه و بدون حساسیت نسبت به مطالب درسی و نیز احساس پیشرفت شخصی ضعیف در افرادی که فرسودگی، امور درسی و تحصیلی مشخص می شود
دانش آموزانی که فرسودگی تحصیلی دارندمعمولاً علائمی مانند بی اشتیاقی نسبت به مطالب درسی، ناتوانایی در ادامه حضور مستمر در کلاس های درس، مشارکت نکردن در فعالیت های کلاسی، احساس بی معنایی در فعالیت های درسی و احساس ناتوانی در فراگیری مطالب درسی و در نهایت افت تحصیلی را تجربه می کنند
فرسودگی تحصیلی بر اشتیاق و عملکرد تحصیلی تاثیر دارد، با کنترل فرسودگی تحصیلی می توان بهبود و افزایش اشتیاق و عملکرد تحصیلی را پیش بینی کرد. در صورتی که مدیران مدارس و دانشگاه ها بتوانند شرایطی را فرآهم آورند که از میزان فرسودگی تحصیلی دانش آموزان کاسته شود می توان انتظار داشت انگیزه تحصیلی دانش آموزان بشتر و در نتیجه پیشرفت تحصیلی بالاتری نیز داشته باشند
نیومن - 1990 - معتقد است که فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان، بنا به دلایلی مختلف، یکی از عرصه های مهم تحقیقاتی در مدارس است.
دلیل اول این است که فرسودگی تحصیلی می تواند کلید مهم درک رفتارهای مختلف دانش آموزان، مانند عملکرد تحصیلی در دوران تحصیل باشد.
دلیل دوم این است که فرسودگی تحصیلی رابطه دانش آموزان را با مدارس خود تحت تأثیر قرار می دهد
سوم اینکه فرسودگی تحصیلی می تواند شوق و اشتیاق دانش آموزان را به ادامه تحصیل، تحت تأثیر قرار دهد. از آنجا که یادگیری فراگیران، عمدتاً به وسیله عملکرد تحصیلی آنها سنجش می شود ؛
بنابراین شناسایی متغیر فرسودگی تحصیلی و تأثیر آن بر عملکرد تحصیلی فراگیران، از کارهای مهم متخصصان تعلیم وتربیت و روان شناسان تربیتی است. واضح است که کنترل فرسودگی تحصیلی دانش آموزان، به خاطر بهبود پیشرفت تحصیلی و انگیزش یادگیری آنها ضروری است. مدارس و معلمان، باید با دقت، دوره های آموزشی را طرح ریزی کنند و حتی آزمون ها و برنامه های کاری را با دقت برنامه ریزی کنند تا فرسودگی تحصیلی دانش آموزان را کاهش داده و پیشرفت تحصیلی آنها را افزایش دهند
فرسودگی تحصیلی یکی از مسائل گریبانگیر سیستم آموزشی در همه مقاطع تحصیلی است که موجب هدر رفتن نیروی انسانی و هزینه های صرف شده می شود
فرسودگی علاوه بر اثرات منفی که در زمان تحصیل دارد. دارای تاثیرات بلندمدت دیگری نیز هست، دانشجویانی که در طی تحصیل دچار فرسودگی می شوند در آینده کمتر به وظایف شغلی مسلط بوده، از نتایج پژوهشهای انجام شده در حیطه شغلی کمتر استفاده میکنند و تمایل به ترک خدمت بالاتری بعد از اشتغال دارند
افزایش میزان فرسودگی تحصیلی می تواند خسارات زیادی را به یادگیری دانش آموزان وارد کند لذا ضروری است که به بررسی عوامل موثر بر آن پرداخته شود. در بررسی پژوهش های مختلف انجام گرفته می توان عوامل موثر بر فرسودگی تحصیلی را در ابعاد مختلف ویژگی ها فردی، خانواده دانش آموزان و همچنین عوامل مربوط به محیط آموزشی در دسته بندی کرد. در این مقاله برآنیم تا عوامل موثر بر فرسودگی تحصیلی را بررسی نماییم
سوالات و فرضیه تحقیق
نقش عوامل فردی و خانوادگی و محیط آموزشی بر فرسودگی چگونه است؟
سابقه تحقیق
تحقیقات داخلی
سهرابی شیخویسی و همکاران - 1395 - ، پژوهشی با هدف رابطه بین ویژگی های شخصیت با فرسودگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان انجام دادند. نتایج این پژوهش حاکی از این بود که هیچ کدام از پنج عامل شخصیت شامل - روان نژندی، برونگرایی، انعطاف پذیری، توافق پذیری و وظیفه شناسی - با فرسودگی تحصیلی دانشجویان ارتباطی نداشته است.
شعاعی - 1395 - ، در پژوهشی که با عنوان بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اهواز انجام گرفت نشان داد این ویژگی های شخصیتی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان رابطه وجود دارد
