بخشی از مقاله
چکیده
در هدف پژوهش فراتحلیل مقالات چاپ شده درباره فراتحلیل مقالات چاپ شده درباره نقش آموزش ضمن خدمت بر مهارتهای حرفه ای معلم با توجه به معیارهای انتخاب روش تحقیق،نمونه گیری و ابزار گردآوری اطلاعات می باشد بدین منظور با استفاده از کلید واژه مهارتهای حرفه ای معلم در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - - SID و بانک اطلاعات نشریات و مجلات ایران - - Mag Iran مقالات مرتبط استخراج شد.
نتایج نشان داد که بیشترین پژوهش ها 78 - درصد - به روش تحقیق توصیفی انجام گرفته است.همچنین از لحاظ روش نمونه گیری نتایج نشان داد که بیشتر پژوهش ها از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی استفاده کرده اند و در نهایت اکثر مقالات درباره نقش آموزش ضمن خدمت بر مهارتهای حرفه ای معلم 44 - درصد - در روش گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده نموده اند.
مقدمه
معلم در عصر انفجار دانش نقش مهمی ایفا می کند زیرا انتقال قسمتی از این اطلاعات بر عهده معلم است اگرچه، اکثر تجربیات هنر معلمی در گذشته ناخودآگاه و اتفاقی بوده اند ولی امروزه تمام وقایعی که در کلاس درس اتفاق می افتد بدون شک تابع مقررات خاصی هستنددر. مفهوم شناسی تعلیم و تربیت، معلم غالباً انتقال دهنده معلومات شناخته شده است یعنی از یک شخصیت مؤثر و نافذ معنوی و تربیت کننده، به یک ماشین انتقال دهنده دانش و اطلاعات تبدیل شده است و این فاجعهای بزرگ در فرآیند تعلیم و تربیت نسل آینده است
معلمی به مفهوم کهن و دیرینه آن، قبل از آنکه رسانه ای اطلاعرسان باشد، منبع و مرجع القای »معرفت« است و قبل از آنکه کارخانه صدور دانش باشد، سرچشمه جوشان منش است. معلمی یک حرفه نیست، بلکه یک رسالت همهجانبه برای پرورش شخصیت و خلق اندیشههای نو در متعلمان است. سطح تحصیل و تجربه مدرس بر اعتبار او تاثیر می گذارد تجربه مدرس موجب ارایه مثال هایی می شود که تدریس را جالب و قابل فهم می سازد.
آگاهی مدرس از موضوع درس و تجربه اوباعث افزایش اعتماد به نفس و به دنبال آن افزایش میزان اثر بخشی تدریس او می شود همچنین میزان و ماهیت سابقه، علاوه بر فراهم کردن اعتبار بیشتر برای مدرس احترام دانش آموزان را هم نسبت به او جلب می کند. اما چنانچه مدرسان تازه کار در مورد جزئیات دقیق و کامل موضوع درسی خود تجربه و مهارت کافی داشته باشند، در مقایسه با مدرسان قدیمی، ولی فاقد تجربه در مو ضوع درسی، ارتباط راحت تری با دانش آموزان بر قرار می کنند و دانش آموزان هرگز در مورد مهارت مدرس خود دچار تردید نمی شوند
معلم حرفه ای میتواند در افزایش سطح علاقه و انگیزه دانشآموزان نسبت به یادگیری موضوعات درسی نقش مهمی داشته باشد اما افزایش علاقه و انگیزه دانشآموزان نسبت به یادگیری در صورتی محقق می شود که معلم در همه زمینه ها اطلاعات خود را بالا ببرد، اصطلاحات رایج روز را بشناسد، امور سیاسی، اقتصادی، اجتماعی جامعه را بداند و در نهایت به علم روان شناسی آگاه باشد چرا که یک معلم بیش از معلم بودن خود باید یک روان شناس آگاه و خبره باشد باید مخاطبان خود را شناسایی کند و بداند در چه شرایطی زندگی می کنند. لذا تعامل مطلوب بین معلم و دانشآموزان در دوره متوسطه هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی میتواند باعث افزایش عزت نفس دانشآموزان شده و آنان را وادار سازد تا به خواستههای معلم برای یادگیری و مشارکت بیشتر در فعالیتهای کلاسی پاسخ مثبت دهند.
بنابراین معلم باید سعی کند شرایط مدرسه را بهبود بخشد و با استفاده از فنون متنوع تدریس و استفاده بجا و مناسب از آن، کیفیت روش آموزشی خود را بالا برده تا دانشآموزان بتوانند به موفقیت برسند. معلم با تجربه در امر آموزش باید به گونهای شرایط انگیزشی را فراهم نماید که یادگیرندگان با لذت، شوق به یادگیری مشغول به کار شوند. در نتیجه معلم باید سعی کند کلاس را با روح اداره کند و جو کلاس را حتی الامکان سرزنده نگه دارد و تلاش کند آنچه که آموزش می دهد باعث جذب دانش آموزان شود و لزم به ذکر است که هر از گاهی خنده و مزاح برای کلاس لازم است
این نکته را نباید فراموش کرد که معلم باید به تفاوت های فردی دانش آموزان توجه کند و آگاه باشد که به هر دانش آموز چه مسولیتی بدهد و در چه زمینه ای آن ها را خلاق بار آورد و استعدادهای نهان آنان را در چه زمینه تحصیلی بارور سازد. با توجه به آنچه ذکر شد عواملی چون علاقه به تدریس، روحیه همکاری با دیگران در مدرسه، صبر و بردباری، آشنایی با اصول روانشناسی، شناخت قوانین رشد، یادگیری و خصوصیات سنی دانش آموزان، داشتن ظاهر آراسته، رعایت اعتدال در ارزشیابی شاگردان از جمله ویژگیهایی است که یک معلم موفق باید دارا باشد این ویژگی ها میتواند در تکوین شخصیت دانشآموز نقش مؤثری داشته باشد. پژوهش های متعددی درباره نقش آموزش ضمن خدمت بر مهارتهای حرفه ای معلم انجام شده که در این پژوهش به تعدادی از آنها اشاره می شود
نادری و همکاران - - 1389 در پژوهش به بررسی و مقایسه مهارت های حرفه ای معلمان دروس علوم پایه و علوم انسانی در دوره راهنمایی پرداخت. روش انجام پژوهش زمینه ای است وجامعه آماری کلیه معلمان شاغل به تدریس در دروس علوم پایه و علوم انسانی دوره راهنمایی شهرستان بهشهر در سال تحصیلی89-90 به تعداد 255 نفر و نمونه آماری 150 نفر از معلمان زن و مرد می باشند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این تحقیق از ابزار پرسشنامه محقق ساخته - خودسنجی معلمان - و چک لیست - مشاهده تدریس - - حاوی 25 سوال با مقیاس لیکرت - استفاده شده است.
داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. عمده ترین یافته های پژوهشی این بود که میزان آگاهی معلمان از مهارت های حرفه ای در دروس علوم پایه و علوم انسانی متفاوت است. این نتیجه درباره 4 مولفه مهارت های حرفه ای معلمان نیز به دست آمده است که نتایج جدول آزمون توکی، شفه نشان می دهد که مولفه روش تدریس، بیشترین میزان آگاهی و سپس طراحی آموزشی و ارزشیابی و در آخر تکنولوژی آموزشی کمترین میزان را دارا بوده است.
همچنین احمدی و همکاران در سال 1390 پژوهشی با هدف بررسی و مقایسه مهارت های تدریس معلمان فارغ التحصیل از دانشگاههای آزاد اسلامی، دولتی و پیام نور انجام دادند. جامعه آماری تمامی معلمان زبان و ادبیات فارسی است که در استخدام رسمی آموزش و پرورش بوده و از مراکز آموزشی دانشگاههای آزاد اسلامی، دولتی و پیام نور فارغ التحصیل شده در دوره های متوسطه و پیش دانشگاهی نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز به تدریس درس ادبیات مشغول بودند.
نمونه گیری به شکل طبقه ای تصادفی انجام شد. تعداد نمونه 90 معلم 38 - مرد و 52 زن - و تعداد آزمودنی ها 900 دانش آموزان بودند که اطلاعات مربوط به نمونه از آنان جمع آوری شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ای شامل 28 سوالی از نوع پنج گزینه ای لیکرت بود. نتایج نشان داد که در تمام مهارت های پیش از آموزش، پیش و ضمن آموزش، ضمن آموزش و ضمن و پس از فرایند آموزش، معلمان فارغ التحصیل از دانشگاه آزاد اسلامی دارای بیشترین میانگین بوده اند.
این تفاوت در میانگین، بین مهارت های ضمن آموزش در سطح 0/005، ضمن و پس از فرایند آموزش در سطح 0/009 بین معلمان فارغ التحصیل از دانشگاههای آزاد اسلامی، دولتی و پیام نور معنادار شد. بین مهارت های پیش از آموزش، پیش و ضمن آموزش معلمان فارغ التحصیل از دانشگاههای آزاد اسلامی، دولتی و پیام نور، تفاوت معنادار آماری به دست نیامد
