مقاله غدیر تجلی بیعت با امام مهدی ( عج )

بخشی از مقاله

چکیده

غدیر، مجموعه وقایعی سرنوشتساز استکه»خطبهی غدیر« شاخصترین و زندهترین سند آن است. این خطبه، قانون نامهی زیربنائی و آبروی ابدی اسلام است  و نتیجهی آن »اعلام ولایت و امامتِ دوازده امام بعد از خود تا آخرین روزِ دنیا«است.

غدیر، حافظ گذشتهی اسلام و ضامن بقای آیندهی آن است، که سیاست گذار آن خداوند تعالی و اعلان کنندهاش پیامبر - ص - و مجری آن دوازده امام معصوم - ع - اند. پیامبر - ص - در خطبهی غدیر یک مقصد اساسی داشتند که عصاره و چکیدهی آن را میتوان در این جمله بیان کرد:اعلام» ولایت و امامتِ دوازده امام بعد از خود تا آخرین روزِ دنیا.«

با دقتِ کامل در طول خطبه، این نکته کاملاً مشهود است که حضرت، محور سخن را ولایت امامان و بیان شئون آن قرار دادند و درطول صحبت از این موضوع خارج نشدند، و اگر مطالب جنبی دیگری به چشم میخورَد ارتباط مستقیم آن با اصل مطلب محفوظ است.

با یک نظر دقیق میتوان ادعا کرد که کلام حضرت در این سخنرانی از سه موضوع خارج نشده است: مواردی که صریحاً دربارهی ولایت و امامت است، و مواردی از آن به عنوان مقدمه چینی برای موضوعِ ولایت است، و مواردی که در بیان شئون امامت و حد ولایت امامان، فضائل ایشان، برنامههای اجتماعی آنان، و نیز دربارهی دشمنان ایشان است.

در روز غدیر تنها بیعت با علی بن طالب - ع - مطرحابی نبود، موضوع اصلیِ بیعت غدیر فقط امامت و خلافتِ علی - ع - نیست، بلکه امامت همهی ائمه - ع - است که امامتشان تا روز قیامت ادامه دارد و قبل و بعد از ایشان امامی نیست و کسی جز آنها حق چنین ادعایی را ندارد. مردم که با علی - ع - بیعت کردند، در واقع مستقیماً با همه ی امامان بیعت نمودند.

برخی فکر می کنند که در روز غدیر تنها ولایت امام علی - ع - مطرح و مردم تنها با آن حضرت بیعت کردند، آنگاه از امامت دیگر امامان - ع - دچار غفلت شده اند؛ بلکه در روز غدیر طرح جامع امامت پس از رسول خدا - ص - تا ظهور و ولایت حضرت مهدی - عج - و دوران پس از ظهور و شهادت، و دوران رجعت تا قیامت، مطرح بود. پس موضوع اصلیِ بیعت در غدیر عبارت بود از راقراو قبولِ امامت امیرالمؤمنین - ع - و امامان از فرزندان او تا آخرینِ آنها که حضرت مهدی - ع - بوده و امامتشان تا روز قیامت است با قبول تمام شئون و مقاماتی که دربارهی آنان در متنِ خطبه ذکر شده است.

این نوشتاربرآنست تا به بررسی بیعت با حضرت مهدی - عج - در واقعه غدیر بپردازد. قابل ذکر است نگارنده، از روش کتابخانه ای استفاده نموده و پس از مراجعه به کتب موجود در ارتباط با غدیرو گذر در تاریخ تحلیلی اسلام به نگارش مقاله اقدام نموده است واژگان کلیدی:غدیر، ولایت، حضرت مهدی - عج - ، امامت.

مقدمه

یکی از مهمترین رخدادهای تاریخ بشریت در یک روز گرم، در کنار غدیرخم رقم خورد، در آن روز پیامبر رحمت و امید، دست وفادارترین یار خود را بالا برد و ضمن سخنانی سرشار از حکمت و معرفت ایشان را به جانشینی خود منصوب ساخت و بدین وسیله دین خود را کامل کرد. غدیرعصاره ونتیجهی خلقت وچکیدهی تمام ادیان الهی وخلاصهی مکتب وحی است. غدیر فقط یک واقعهی تاریخی نیست بلکه ثمرهی نبوّت و میوهی رسالت است. غدیر، تعیین خط مشی مسلمین تا آخرین روز دنیا است، نه فراموش شدنی است نه کهنه شدنی!!

در غدیر چشمان پیامبر - ص - دور دستهایی را مینگریست که میباید کشتی اسلام آن را طی کند و هدف نهایی آن به ظهور برسد؛ و آیندههایی را در نظر داشت که گرگهای عقیده، اسلام را از داخل مورد تعرض قرار دادهاند. و این بود که دست علی بن ابی طالب - ع - را گرفت و بلند کرد و از همانجا او را به همهی نسلهای تاریخ نشان داد و به عنوان جانشین خود معرفی فرمود.

بنابراین جریان غدیر، تنها رخدادی تاریخی و یا گذرگاهی جغرافیایی و یا بحثی روایی و یا مسئله ای سیاسی نیست و حتی به رغم تصور عموم، حدّ فاصل میان شیعه و سنی در مسئله امامت نیست؛ زیرا اختلاف نظر میان این دو فرقه بر سر وقوع حادثه تاریخی غدیر، یا صدور روایت آن و یا لزوم وجود امام و رهبر نیست، که همگان بر آن ها اتفاق نظر دارند؛ آنچه در این رهگذر مورد نقض و ابرام فریقین است، لزوم تنصیصی بودن نصب امام و ولیّ به همان وجه که در نبوت و رسالت است، می باشد.

بنابراین، غدیر، نه تاریخ است، نه جغرافیا، نه روایت است و بحث درایت، و نه سیاست و حکومت، بلکه ولایت است و ولایت.

غدیر کلمه ای است که پیشوندش لاهوت و رسالت، و پسوند آن امامت و ولایت است. غدیر جمله ای است که مبتدای آن توحید، خبرش معاد و قیامت و ربطش ولایت است پس بر ماست که با درک ربط بین توحید و نبوت و ولایت همه قاید،ع اخلاقیات و اعمال خود را با ولیّ - صراط مستقیم مجسم - بسنجیم و بر وفق آن گام برداریم.

نامهای دیگر غدیر

نام معروف حادثه عظیم بیعت عمومی مردم با امام علی - ع - همان غدیر1 است اما با نامهای دیگری نیز مطرح شده است مانند:یوم الو لایه - روز اعلام ولایت - ؛ یوم البیعه - روز بیعت - ؛ یوم الدوح - روز بزرگ - ، که حادثه بزرگی در آن رخ داد، یا روزی که مردم در کنار درختان تنومند صحرای غدیر، از سایه های آن استفاده می کردند و سایبان برای خود درست نمودند

غدیر و مسئله ولایت

غدیر در آثار اسلامی ما به »عیداالله الاکبر «، »یوم العهد المعهود « و »یوم المیثاق الماخوذ« تعبیر شده است. این تعبیرات که نشاندهندهی یک تاکید و اهتمامی به این روز شریف است، خصوصیتش در مسئلهی ولایت است. آن چیزی که در اسلام ضامن اجرای احکام است، حکومت اسلامی و حاکمیت احکام قرآن است و الا اگر آحاد مردم ایمان و عقیده و عمل شخصی داشته باشند، لیکن حاکمیت در دست دیگران باشد، تحقق اسلام در آن جامعه، به انصاف آن دیگران بستگی دارد

مسئلهی حکومت، اساس قضایای همهی پیغمبران بوده است.پیغمبراکرم - ص - حاکم بود و با نصب ولی، با نصب حاکم و تعیین آن کسی که میتوانست سر رشتهی این کار بشود، جلوی این پندار در عالمالیَومَقانونگذاری،یَئسَگرفتهالﱠذِینَشد.لذافرمود:کَفَرُوا» مِن دِینِکُم فَلا تَخشُوهُم وَ اخشُونِ.« - مائده - 3/5 از حالابه بعد که ولایت، معین و تکلیف حکومت و سرپرستی و زمامداری کشوری معلوم شده دیگر از دشمن خارجی نترسید. »و اخشونی« حالا از من بترسید.

ترس از خدا یعنی چه؟ یعنی حالا مواظب خودتان، مواظب دل و جان و عمل خودتان، مواظب تقوای خودتان و استقامتی که از هر انسانی در این راه، متوقع اَلیَومَاست، باشیدأَکمَلتُ.سپس لَکُممیفرماید:دِینَکُم» وَ أَتمَمتُ عَلَیکُم نِعمَتِی - .«مائده - 3/5روز غدیر، روز ولایت است، یعنی حکومت الهی، که هیچ اثری از خودپرستی، سلطنت و اقتدار خودخواهانه در آن وجود ندارد. ولایت، یعنی حکومتی که در ان در عین وجود اقتدار، در عین وجود عزت یک حاکم و جزم و عزم و تصمیم قاطع یک حاکم، هیچ نشانهای از استبداد و خودخواهی و خودرایی و زیادهطلبی نیست. این، آن نشانهی اصلی برای این حکومت است. اگر ولایت اسلامی باشد، زندگی زیر سایهی علی - ع - ، برای همه حاصل خواهد شد.

. 1 غدیر در لغت به معنای برکه، آبگیر و تالاب است چاله هایی که در بیابان به انتظار نشسته تا از ریزش باران یا گذر سیل دامنی از آب برگیرند و زلال کنند تا مگر مسافر تشنه صحرا بر این سفره همیشه گشاده با کفی از این نعمت ارزنده رمقی گیرد و مشک خشکیده خویش را از آن پر سازد، غدیر نامیده می شوند.

اتمام حجت غدیر در بلند مدت

پیامبر خدا با در نظر گرفتن آیندهی دین الهی که تا آخرین روز دنیا ادامه دارد، و با توجه به دامنهی وسیع مسلمین در حد جهانی، جانشینان خود تا روز قیامت- یعنی دوازده امام معصوم - ع - - را در یک خطابهی رسمی بهجهانیان معرفی فرمودند. بنابراین اگر اکثریت اجتماع آن روزِ مسلمین، کلام پیامبرِ دلسوز خود را کنارگذاردند وخلافتِ بلافصل امیرالمؤمنین - ع - را قبول نکردند، ولی بسیاری از افراد نسلهای بعدی مسلمانان وصی واقعی پیامبرشان را شناختند که این بالاترین هدف »غدیر« بود.

اگر چه منافقین به تصمیمات خود جامهی عمل پوشاندند، ولی همان نورِ »غدیر«است که پس از پانزده قرن، رقم میلیاردیِ شیعیان و محبین اهل بیت - ع - را در طول تاریخ و در پهنهی جهان در هر زمانی باقی گذارده است، و نور ولایت را همچنان در مناطق مختلف دنیا درخشنده و تابناک حفظ کرده است. همچنین اگر گروههایی از مسلمین در طول زمانها همچنان در مقابل جانشینان حقیقی پیامبرشان سر تعظیم فرود نیاورده و نمیآورند، ولی جمع عظیم شیعیان در طول تاریخ فقط علی بن ابی طالب - ع - و یازده فرزند او را جانشینان پیامبر - ص - میدانند

با این بیان پیداست که خطبهی غدیر برای عده ای محدود و زمانی معین بیان نشده است، بلکه همانطور که خود پیامبر - ص - فرموده باید حاضران به غائبان، شهرنشینان به روستائیان، پدران به فرزندان تا روز قیامت این خبر را برسانند و همه در ابلاغ این پیام انجام وظیفه کنند. وقتی پیامبر - ص - حجت را بر مردم تمام کرد، این مردماند که راه بهشت یا دوزخ را انتخاب میکنند، و پذیرفتن یا نپذیرفتن آنان امتحان الهی است.

غدیر، طرح جامع امامت و رهبری

برخی فکر می کنند که در روز غدیر تنها ولایت امام علی - ع - مطرح و مردم تنها با آن حضرت بیعت کردند، آنگاه از امامت دیگر امامت دیگر امامان معصوم - ع - دچار غفلت شده اند. بلکه در روز غدیر طرح جامع امامت پس از رسول خدا - ص - تا ظهور و ولایت حضرت مهدی - عج - و دوران پس از ظهور و شهادت، و دوران رجعت تا قیامت، مطرح بود. که امامان و جانشینان پیامبران گذشته فاصله میان وفات پیامبری را تا بعثت پیامبر بعدی پر کرده و رهبری مردم را بر عهده داشتند تا انسانها در هیچ شرایطی بدون رهبر نباشند و زمین از حجت خدا خالی نباشد.امامان معصوم شیعه - ع - نیز فاصله زمانی، از وفات پیامبر اسلام - ص - تا قیامت و بر پائی آخرت، را پر کرده، رهبری امت اسلامی را را بر عهده دارند

تقسیم موضوعی مطالب خطبه غدیر - آماری از موضوعات و کلمات در خطبه غدیر - مطالبی که ذیلاً تحت ذکر میشود از متنِ کامل و مقابله شدهی خطبهی غدیر استخراج شده است. نکته ای که باید در نظر داشت این است که موضوعاتی که در نظر گرفته شده مربوط به مطالب مهم خطبه و آنچه مربوط به موضوع اصلی خطبه بوده و پیامبر - ص - بر آن تکیه داشتهاند میباشد، و اگر همهی مطالب خطبه در نظر گرفته شود میتوان فهرست موضوعی مفصلتری تدوین کرد. نکته دیگر اینکه در این مقاله بیشتر روی عنوانی که با موضوع مقاله در ارتباط است تاکید و تحقیق نموده ایم.