بخشی از مقاله
چکیده:
از آنجا که یکی از پایههای اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران، خانوادهها هستند بنابراین موفقیت هر طرح و برنامهای در گرو همکاری خوب آنها میباشد. بدیهی است که برای جلب همکاریهای همهجانبهی خانوادهها، باید در مرحله اول آن طرح یا برنامه جنبه ملی یا استراتژیک داشته باشد و حافظ منافع عموم مردم جامعه باشد، در مرحله دوم نیز باید خانوادهها نسبت به اهمیت آن موضوع و نقش آن در بهبود سبک زندگی و فراهم آوردن آسایش آنان آگاهیهای لازم را کسب نموده باشند.
موضوع سبک زندگی اسلامی ایرانی و نقش اقتصاد در این حیطه نیز از فرض مذکور خارج نیست زیرا در تحقق این نوع از اقتصاد در سبک زندگی ایرانیان، گرچه نقش دولت پررنگ است ولی نقش خانوادهها نیز از اهمیت والایی برخوردار است. چنانچه خانوادهها از میزان اثرگذاری کارهای کوچک خود بر مصادیق عملی تحقق اقتصاد مقاومتی در بهتر نمودن سبک زندگی خویش آگاه گردند، قطعاً به بهبود نقش خود مبادرت میورزند. بنابراین باید به نقش اقتصاد و به طور ویژه اقتصاد مقاومتی در تحقق سبک زندگی اسلامی ایرانی توجه نمود و خانوادهها را از حساسیت نقششان در این امر آگاه ساخت. در این مقاله سعی شده که نقش خانوادهها در تحقق اقتصاد مقاومتی به عنوان یکی از پیشنیازهای حیاتی تحقق سبک زندگی اسلامی ایرانی مورد تحلیل قرار گیرد.
.1 مقدمه
پدیده سبک زندگی از مشخصات جهان نوین و مدرنیته است و کسانی که در جوامع مدرن زندگی میکنند برای توصیف کنشهای خود و دیگران از مفهوم سبک زندگی استفاده میکنند. افراد تحت تأثیر رسانهها به سلیقهها و ارزشهای خود شکل میدهند و این سلیقهها و ارزشهاست که منجر به بروز رفتار و در نهایت شکلگیری سبک زندگی آنها میشود
بدین منظور در زمینهی تحقق سبک زندگی اسلامی ایرانی، خانواده ها با تهدیدات ناشی از تجملگرایی و سبک زندگی غربی مواجه هستند. مدگرایی و چشم و همچشمی از مهم ترین مؤلفه های این آسیب است که بعد اقتصادی سبک زندگی اسلامی ایرانی را هدف قرار داده است.
مخصوصاً در این برههی زمانی که دشمن ترویج سبک زندگی غربی، هجوم فرهنگی و فشارهای اقتصادی را در دستور کار خود قرار داده است، ملت باید با مقاومت و تدبیر از این مرحله نیز گذر کرده و توطئه دشمن را خنثی سازد. شعارهای سالهای اخیر کشور، حاکی از تأکید مقام معظم رهبری بر لزوم برخورداری از نگاهی عمیق در سبک زندگی و مخصوصاً بعد اقتصادی آن است که اقتصاد مقاومتی را میتوان به عنوان حلقه واسط این شعارها در نظر گرفت.
در شرایط فعلی جهان، خانوادههای ما در یک میدان تهاجمی و با نگاهی منعطفتر در میدانی رقابتی قرار دارند که باید برای رسیدن به آرمانهای خود، این مطلب را مد نظر قرار دهند که سبک زندگی اسلامی ایرانی یعنی دفاع از حیثیت و هویت ملی در مقابل دشمن یا رقیب و لذا هر الزامی را که این دفاع نیاز دارد، بایستی وارد برنامهریزیهای خود کنند. برای تحقق اقتصاد مقاومتی در سبک زندگی اسلامی ایرانی، علاوه بر دولت، خانوادهها نقش موثری را بر عهده دارند که در این مقاله به این موضوع پرداخته میشود.
.2 عناصر کلیدی در ایفای صحیح نقش خانوادهها
.1-2 باور و ایمان
خانوادهها باید بدانند تجربه جهانی و تجربه چندین دههی انقلاب اسلامی ما نشان میدهد که برای تحقق اقتصاد مقاومتی در قالب سبک زندگی اسلامی ایرانی، باید با ایمان کامل و همت والا به صحنه آمده و به هر عملی که حتی ذره-ای به تقویت این باور کمک میکند، اقدام نمایند و برای عملیاتی شدن آن با ایمانی راسخ از هرگونه تلاش و کوشش دریغ نورزند و بدانند کارهای کوچک و عملهای ریز و درشت هر یک از اعضای خانواده، قطرههای اقیانوس بیکران ملت را تشکیل میدهند.
چنانچه در طول تاریخ بشریت به خصوص تاریخ اسلام بارها دیده شده که کارهایی کوچک حتی از گروههایی کوچک از مردم، گرههایی بزرگ از مشکلات جامعه را حل کرده و موانعی عظیم را از سر راه ملت رفع کرده است. پس باید زیرساختهای باور افزای خانوادهها را تقویت کرده و بر شناخت و درک مفاهیمی که مقام معظم رهبری درباره سبک زندگی اسلامی ایرانی و نقش اقتصاد مقاومتی در آن میفرمایند عمق بخشید و مسئولین مربوطه نیز در راستای بالارفتن بینش و تقویت ایمان مردم نسبت به این هدف برنامهریزی نمایند.
.2-2 ترجیح خودی بر بیگانگان در سبک زندگی اسلامی ایرانی باید به طور جدی تولید داخلی بر خارجی ترجیح داده شود. در این ارتباط مقام معظم رهبری فرمودند: "خرید جنس داخلی یک ضرورت برای مقاومسازی اقتصاد است و بر روی همه چیز این کشور - مانند سبک زندگی مردم - تأثیر میگذارد؛ باید به این توجه کرد این نقش همه مردم است ". از فواید و اثرات استفاده از کالاهای داخلی میتوان به موارد از قبیل؛ رونق اقتصادی و پیشرفت کشور، رفع بیکاری، رونق صادرات، ظهور ابتکارها، تقویت خودباوری، ایجاد شور و نشاط اجتماعی، تحقق شعار "ما میتوانیم"، پایین آمدن میزان فساد، کم شدن فاصله طبقاتی، جلوگیری از قدرتمندترشدن کارتلهای اقتصادی، تقویت تولیدیهای کوچک و تقویت بخش خصوصی اشاره نمود.
.3-2 اصلاح الگوی مصرف مصرف یکی از بخشهای کلیدی در سبک زندگی اسلامی ایرانی و از مؤلفههای تأثیرگذار اقتصادی برای دستیابی به اقتصاد مقاومتی است. مقام معظم رهبری در زمینهسازی برای تحقق اقتصاد مقاومتی، شعار سال 90 را "اصلاح الگوی مصرف" نامگذاری نمودند و این به خاطر آن بود که به طور جدی نحوه، انواع مصرف و چگونگی هزینههای مصرفی در جامعه ما فاقد یک سبک و الگوی تعریف شده میباشد
طبق آمارهای موجود، اقلام مصرفی از قبیل؛ نان، آب، دارو، انرژی و ... در کشور ما نسبت به استانداردهای جهانی در سطح بالایی قرار دارد. در ادامه سعی میشود به تبیین الگوی صحیح مصرف در سبک زندگی اسلامی ایرانی پرداخته شود.
.1-3-2 اصلاح الگوی پوشش پوشش باید متناسب با فصل باشد.
پوشش باید تأمینکنندهی نیازهای بدن باشد.
پوشش باید بدن را از آسیبهای بیرونی حفظ کند.
پوشش باید در حد و اندازه اعضای بدن باشد.
تمیزی و زیبایی لباس امری ضروری است.
در پوشش زیبایی و شادابی خوب است اما تجملگرایی و اشرافیگری خیر. از لباس باید تا موقعی که قابل استفاده است بهره برد.
.2-3-2 اصلاح الگوی تغذیه به حلال و حرام بودن و رعایت مکروه و مستحب بودن مواد غذایی توجه کافی شود.
- مواد غذایی باید به نحوی انتخاب شود که برطرفکنندهی نیازهای گوناگون بدن باشد.
- از هرگونه اسراف و تبذیر در هنگام خرید، طبخ و موقع خوردن مواد غذایی باید جداً خودداری نمود.
- مواد غذایی باید طبق اصول تهیه و نگهداری شود در غیر اینصورت از ارزش غذایی آنها کاسته میشود.
- از مصرف مواد غذایی تهیه شده در خارج از کشور به خصوص کشورهای غیراسلامی به طور جدی پرهیز نمود.
- از سبزیهای خوراکی و میوهها در هر فصل حتماً استفاده شود. .3-3-2 اصلاح الگوی مسکن مسکن باید متناسب با تعداد اعضای خانواده باشد.
- در ساخت مسکن و استفاده از آن نباید دچار اسراف و تبذیر شد.
- خالی گذاشتن واحدهای مسکونی یا مسکن بزرگتر از حد لازم، اسراف محسوب میگردد.
- هنگام گرم یا سردکردن مسکن باید از اسراف پرهیز کرد.
- ظواهر بنا و نمای آن نباید حاکی از اشرافیت یا تقلید از بیگانگان باشد.
- در تجهیزات داخلی و مبلمان و... باید از تجملگرایی، اسراف و اشرافیت خودداری نمود.
- در ساخت و تجهیز ساختمان از مصرف مصالح خارجی خودداری گردد. .4-3-2 اصلاح الگوی مصرف انرژی و خودرو مصرف انرژی باید در حد ضرورت باشد.
- در حد امکان باید از خودروهای عمومی استفاده نمود.
- هنگام استفاده از خودروی شخصی، افراد هم مسیر را نیز سوار نمود.
- از خودروهای ساخت داخل استفاده شود.
- از خودروهایی که نماد اشرافیگری هستند استفاده نشود.
- عدم آلایندگی خودرو و نظافت ظاهری آن باید رعایت گردد. .5-3-2 اصلاح الگوی سبک معاشرت ساده زیستی در همه حال و برای همه اقشار ضروری است.
- در هر حال میانهروی و دوری از افراط و تفریط توصیه میشود.
داشتن حس تعاون و یاری رساندن به همنوعان و دستگیری از نیازمندان بسیار مهم است.
- رعایت حقوق دیگران بخصوص نزدیکان و حق داران بسیار ضروری است.
- احساس مسئولیت در هر کاری و تلاش نمودن برای اینکه کارها به نحو احسن انجام گیرد.
- خودداری از اسراف در پذیراییها و چشم و هم چشمی و به رخ کشیدن.
- تکریم میهمانان و مراجعین و اظهار تواضع و رعایت سادگی.
.6-3-2 اصلاح الگوی کسب و کار
- یکی از عناصر مهم بعد اقتصادی سبک زندگی اسلامی ایرانی، چگونگی کسبوکار و نوع درآمد افراد است که در روایات اسلامی و کتب فقهی نیز بهطور مبسوط به آن پرداخته شده است که به اختصار به موارد شاخص آن پرداخته میشود؛
- درآمد باید از راههای حلال و کارهای مفید کسب گردد.
- هدف باید خدمترسانی و ارائه خوب خدمات باشد - در این صورت عبادت محسوب میشود - .
مدت کار و سختی آن باید در حد توان انسان باشد.
- احساس مسئولیت در حد اعلاء و دریافت مزد در حد معقول باشد.
- هنگام کار مراقب وسایل و امکانات بوده و از تخریب زودهنگام آنها جلوگیری شود.
- در هنگام تولید با ارائه خدمات متنوع به فکر ارائه تولید برتر و خدمت احسن بود.
- وقتگذاری برای کسب درآمد باید در حدی باشد که به عبادت و رفع نیازهای شخصی و خانواده لطمه نزند.
- از درآمد بدون زحمت، واسطهگری و مانند آن پرهیز نمود.
- در کسب درآمد بطور جدی مراقب رعایت حقوق زیردستان بود.
- افرادی که از درآمدهای عمومی و بیت المال کسب درآمد میکنند، مواظب باشند کار را با جدیت بیشتری ارائه کرده و مزد کمتری دریافت کنند.
