بخشی از مقاله
چکیده
فرهنگ سازمانی نمایانگر ادراک مشترک اعضای سازمانی است که رفتار آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. در هر سازمان ارزش ها، نمادها، مراسم، و اسطوره هایی وجود دارند کهدائماً در طول زمان تغییر می کنند . این ارزش های مشترک معین می کنند که کارمندان چگونه جهان خود را درک می کنند و به آن پاسخ می دهند، وجه مشترک همه تعاریف فرهنگ سازمانی وجود یک سلسله باورها، اعتقادات، و ارزش های مشترک بین اعضای یک سازمان است؛ از این رو فرهنگ سازمانی نظام باورها و ارزش های مشترکی است که در یک سازمان پدید می آید و رفتار افراد آن سازمان را هدایت می کند.
بهره وری گوهر سازمانی است که می تواند پایداری و بقای سازمانها را تضمین کند و مکانیزمی برای کسب مزیت رقابتی باشد ، لذا آنچه در سازمان منجر به بهره وری نیروی انسانی می شود این است که کارکنان سازمانها از نظر شخصیت، علایق و عواطف با فعالیت ها و مشاغل سازمانی منطبق و سازگار شوند . در این صورت علاقه به کار ، انگیزه و مسئولیت پذیری افزایش و در نتیجه به صورت مستقیم و غیر مستقیم بهره وری سازمانی ارتقاء می یابد . در این مقاله سعی شده است که به شناخت رابطه کیفیت زندگی و بهره وری نیروی انسانی با استفاده از روش تحقیق مروری بپردازیم.
واژگان کلیدی: فرهنگ سازمانی، بهره وری، نیروی انسانی.
مقدمه
بهره وری یکی از مهم ترین شاخص هایی است که ثمر بخشی فعالیت ها را نشان میدهد. اما، امروزه بهره وری فراتر از یک معیار، و به عنوان یک فرهنگ و نگرش به کار و زندگی مطرح بوده و بهبود آن منشأ اصلی توسعه اقتصادی است - سلمانی، . - 1390 ارتقاء بهره وری بر پدیده های اصلی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه مانند کاهش تورم، افزایش سطح رفاه عمومی، افزایش سطح اشتغال، افزایش توان رقابت سیاسی و اقتصادی و مانند این ها تأثیرات عمیقی دارد. انسان نیز از دیرباز در اندیشه درست و کارا و ثمر بخش از توانایی ها، امکانات و منابع در دسترس خود بوده است. در عصر کنونی این امر بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است.
بهره وری فراتر از یک معیار، به عنوان یک فرهنگ و نگرش، با کار و زندگی مطرح شده وبهبود آن منشاء اصلی توسعه اقتصادی است. عوامل بیشماری در ارتقاء و بهبود بهره وری و عملکرد نقش دارند. اما با نظر اکثر صاحبنظران منابع انسانی با ارزش ترین و برجسته ترین عامل در دست یابی به هدف های سازمان محسوب می شود. پایه حرکت های بهره وری در منابع انسانی نهفته است و شاید بتوان ادعا کرد که افزایش بهره وری در هر کشوری به داشتن انسان هایی ماهر، توانمند و با انگیزه وابسته است باید توجه داشت که بهره وری بالا باعث بالا رفتن سطح زندگی و رفاه اجتماعی از راه درآمد واقعی، رقابت ملی و کیفیت زندگی می شود - پارسی، . - 1389
در این که بهرهوری در سازمانهای دولتی در سطح بسیار پایین قرار دارد چندان اختلاف نظر نیست ولی آنچه مورد اختلاف نظر است، علل پایینبودن بهرهوری، به ویژه منابع انسانی استطبعاً. این عدم شناخت، مانع پیداکردن راه حلهای مناسب برای این معضل اداری در دستگاههای دولتی کشور میشود. عامل دیگر که راه افزایش بهرهوری را دشوار میسازد، سیاسیبودن دستگاههای دولتی است که ایجاب میکند اثربخشی سازمانها بیش از کارآیی شان مورد تاکید باشد. به عبارت دیگر گاه لازم است که بعضی از خدمات اجتماعی با هر قیمت ممکن انجام شود و اقتصادیبودن و نبودن اینگونه اقدامات چندان مورد نظر نباشد، از سوی دیگر پارهای از اقدامات که منجر به رشد و توسعه اقتصادی میشود ممکن است عامل بازدارندهای در توسعه اجتماعی و ایجاد فضای سالم اجتماعی باشد - نورث، . - 1384
با توجه به نقش کارکنان و بهره وری در سازمانها و پیشرفت کشور دانستن عوامل تاثیر گذار بر بهره وری کارکنان می تواند بر افزایش بهره وری تاثیر بگذارد، مطالعات محققان نشان می دهد که عاملی مانند فرهنگ سازمانی بر سطح بهره وری کارکنان موثر است - بردبار، 1386؛ فرجام، 1391؛ نصیری پور، 1388؛ نوروزی، . - 1384فرهنگ سازمانی شیوه زندگی یک سازمان می باشد و با توجه به اینکه منبع اصلی هر سازمان منبع انسانی آن است، عملکرد افراد در سازمان متأثر از فرهنگ سازمان می باشد. از سوی دیگر هیچ سازمانی نمی تواند موفق شود مگر این که اعضا و کارکنان سازمان نسبت به آن نوعی تعهد داشته باشند و در جهت تحقق اهداف آن تلاش کنند.
یکی از عواملی که سازمان برای رسیدن به اهداف خود به آن نیازمند است، تعهد و پایبندی افراد نسبت به سازمان است. لذا تعهد سازمانی،نوعی ارتباط نگرشی - رفتاری به اهداف و مأموریت های سازمان است. تعهد سازمانی از نمودهای نگرش محسوب و از نظام ارزشی فرد ناشی می شود - ضیایی، . - 1390تحقیقات نشان داده است یکی از عوامل عدم بهره وری در کشور ما فاکتورهای مانند عدم فرهنگ مطلوب سازمانی می باشد - فروغی، - 1393، بطوریکه تاثیر این عوامل نتایجی مانند ترک خدمت، غیبت زیاد، بی میلی به ماندن در سازمان، کاهش اعتماد ارباب رجوع، بهره وری پایین و ... را در سازمانهای دولتی داشته است، بنابراین با توجه به مطالب مطرح شده، در این تحقیق بدنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا بین فرهنگ سازمانی با بهره وری کارکنان رابطه وجود دارد؟ مبانی نظری تحقیق مفهوم فرهنگ سازمانی
فرهنگ سازمانی موضوعی است که بهتازگی در دانش مدیریت و در قلمرو رفتار سازمانی راه یافته است. فرهنگ از دیرباز برای شرح کیفیت زندگی جامعه انسانی به کار برده میشود. ولی درباره فرهنگ سازمانی آنچه مربوط به کار و رفتار مردمان در سازمان است کمتر سخن گفته شده است. از ترکیب دو واژه فرهنگ و سازمان اندیشهای تازه پدید آمده است که هیچیک از آن دو واژه این اندیشه را در بر ندارد. سازمان یک استعاره برای نظم و تربیت است درحالیکه عناصر فرهنگ نه منظم هستند و نه با نظم. فرهنگ کمک می کند تا درباره چیزی جدای از مسائل فنی در سازمان سخن گفته شود و باعث می شود نوعی از روان همراه با نوعی رمز و راز پدید آید. بنابراین میتوان گفت فرهنگ در یک سازمان مانند شخصیت در یک انسان است. فرهنگ سازمانی پدیدهای است که در سازمان است و همه اعضاء اتفاق نظر دارند که یک دست ناپیدا افراد را در جهت نوعی رفتار نامرئی هدایت می کند. شناخت و درک چیزی که فرهنگ سازمان را میسازد، شیوه ایجاد و دوام آن به ما کمک میکند تا بهتر بتوانیم رفتار افراد در سازمان را توجیه کنیم - صادقی، . - 1388
