بخشی از مقاله
چکیده
امروزه در دنیایی بسر می بریم که پیرامون ما دائماً دستخوش تغییر و دگرگونی است. مدیران هر روزه با تحولات عظیم مواجه هستند. آنان باید با دنیای پرآشوب رقابت های جدید و نوآوری های مداوم مقابله کنند . بسیاری از تغییرات از خارج بر سازمان وارد می شود، در حالی که بعضی دیگر در درون سازمان ایجاد می شوند . انجام هر گونه تغییر و تحول بنیادی در سازمان تنها از طریق شناخت فرهنگ آن سازمان امکان پذیر می باشد . هدف ازتبیین فرهنگ سازمانی شناساندن آن به افراد سازمان و ایجاد راه کار های مناسب برای حل مشکلات درون و برون سازمان می باشد . یکی از ویژگیهای بارز اقتصاد امروز، تغییرات سریع است و کشورهایی می توانند از نظر اقتصادی قوی و موفق گردند که دارای کارآفرینان سازمانی نوآور و ریسک پذیر باشند کارآفرینی سازمانی یکی از عواملی است که بیش ترین تاثیر را بر موفقیت و رشد اقتصادی بنگاهها، کشورها و دولت ها داشته و از طرف دیگر، یکی از مؤلفه های مهم جهت ایجاد کارآفرینی در داخل سازمان، ساختار سازمانی مناسب است .
در واقع می توان گفت که کارآفرینی نماد نوآوری و موفقیت در امور تجاری و کارآفرینان پیشگامان آن هستند که با نظرات نوین خویش موجب تحولات اساسی در ساختار نظام اداری و افزایش کارایی و اثربخشی آن می شوند . در این مقاله سعی بر آن است که علاوه بر توضیح فرهنگ سازمانی و انواع و اهمیت آن و آشنایی کارآفرینی و انواع کارآفرینی سازمانی ، بکارگیری موثر ومفید فرهنگ سازمانی و کارآفرینی سازمانی بیان شود .
واژگان کلیدی : فرهنگ ، فرهنگ سازمانی ، کارآفرینی ، کارآفرینی سازمانی
مقدمه
انسان ها ذاتاً کمال جو می باشند و به ابزار، منابع و رفتارهایی متوسل می شوند تا اهداف خود را متحقق سازند. به هر حال سازمان ها فرهنگ های مختلفی را در خود جای داده و پرورش می دهند و فرهنگ سازمانی حاکم است که رفتارهای کارکنان را جهت می دهد - قاسمی،. - 1382موفقیت یک سازمان در توانایی آن به تغییر راهبرد در جهت پاسخگویی سریع به شرایط در حال تغییر بازار بستگی دارد. در این شرایط فرهنگ باید به گونه ای تعدیل شود که سازمان بتواند با عواملی که ممکن است به شکست، رکرد، یا توفیق آن کمک می کند رویارو شود و برخورد نماید.فرهنگ بر تطابق هر عضو سازمان با این تحولات تأثیر می گذارد، تحولات ثمربخش سازمان و ظرفیت سازمان در رویارویی با چالش های نوین را افزایش می دهد - هاروی و براونٌ، ترجمه محمدزاده،. - 1377
تغییر و تحولات سریع علم و فنآوری در سالهای اخیر، کشورهای جهان بخصوص کشورهای کمتر توسعه یافته را با چالش های جدیدی روبرو ساخته است که گذر از آنها نیازمند بکار گرفتن رویکردها و روشهای خلاقانه است .در این میان نقش کارآفرینی و وجود افراد کارآفرین میتواند تعیین کننده باشد و شاید به همین دلیل اقتصاددانان کارآفرینی را موتور رشد اقتصادی تعبیر کرده اند .کارآفرینی از طریق کشف فرصتها و بهره برداری مناسب از آنها، ایجاد فرصتهای اشتغال، تغییر در محیط زندگی و... می تواند به توسعه کمک کند - منفردی راز،. - 1385تعریف و تاریخچه فرهنگ کلمه فرهنگ مرکب از دو جزء فر - پیشوند - و هنگ به معنای کشیدن نیز تعلیم و تربیت می باشد.
برای فرهنگ در معنای اصطلاحی و عملی آن تعاریف بسیار زیادی توسط دانشمندان رشته های مختلف علوم انسانی از قبیل روانشناسی، مدیریت، انسان شناسی و غیره ارائه شده است در واقع فرهنگ مجموعه ای از باورهای بادوام و مشترک است که از طریق واسطه های نمادین مبادله می شوند و در زندگی کاری انسان ها معنی پیدا می کنند - عاقل،. - 1383فرهنگ مجموعه ای از دانسته ها، باورها، سنتها، قوانین، مهارتها و مجموعه های ذهنی است که انسان برای ادامه بقا آنها را مورد استفاده قرار می دهد یا از طریق آن، سازگاری خود را با محیطی که در آن زندگی می کند، آسانتر می سازد - خانقاه و شریف کمالی،. - 1380
سرعت تغییر تکنولوژی، اطلاعات و ارتباطات پیوند گذشته، حال و آینده فرهنگ کار و فرهنگ سازمانی را از هم گسسته است . مقوله فرهنگ هنوز عامل مهمی است که تعیین کننده اقدامات مدیریتی است و بر عملکرد مدیریتی تأثیر می گذارد . فرهنگ بر ساختار و فنونی که سازمان ها برای تأثیرگذاری در نحوه تفکر و رفتار مدیریت کارکنان از آن استفاده می کنند اثر می گذارد و ازمقوله هایی است که در بکارگیری روش های مدیریتی باید مدنظر قرار گیرد و بعنوان یک متغیر در عملیات مدیریت شناخته شود - سید جوادین،. - 1386بسیاری از صاحب نظران در این مورد اتفاق نظر دارند که مقصود ار فرهنگ سازمانی سیستمی از استنباط مشترک است که اعضا نسبت به یک سازمان دارند و همین ویژگی موجب تفکیک دو سازمان می شود - رابینزٍ، ترجمه اعرابی و پارساییان،. - 1386
تعریف فرهنگ سازمانی بسیاری از صاحب نظران در این مورد اتفاق نظر دارند که مقصود از فرهنگ سازمانی سیستمی از استنباط مشترک است که اعضانسبت به یک سازمان دارند و همین ویژگی موجب تفکیک دو سازمان از یکدیگر می شود - رابینز، ترجمه اعرابی و پارساییان ،. - 1386فرهنگ سازمانی یک متغیر محیطی است که به میزان متفاوت بر تمام اعضای سازمان اثر می گذارد و از این رو درک درست از این ساختار برای اداره سازمان و کار مؤثر حائز اهمیت است .اعضای سازمان، برای حل مسائل مربوط به انطباق بیرونی - به عنوان مثال بهترین شیوه برای حضور در عرصه بازارهای جهانی - و یکپارچگی درونی - بهترین روش برای هماهنگی و تقویت فرایندهای درون یک سازمان - به عنوان بهترین شیوه جهت حل مسائل، فرهنگ مکتوب و حتی غیر مکتوب سازمان خود را به اعضای جدید آموزش می دهند .
از این رو با برخورداری از ظرفیت لازم برای تغییر و تبدیل فرهنگ سازمانی تغییر اعمال افکار و ، احساسات بخش عظیمی از اعضای سازمان امکان پذیر می گردد - لاسن و زنگ شن،ترجمه حسن زاده، . - 1381شاینَ - 1984 - ، فرهنگ سازمانی را مجموعه ای اساسی می داند که افراد در رو به رو شدن با مسایل، برای انطباق با محیط و دستیابی به وحدت و انسجام داخلی ایجاد و کشف نموده و توسعه داده اند و در نتیجه به عنوان روش صحیح ادراک، تفکر و احساس به اعضای جدید انتقال می دهند - انصاری و همکاران،. - 1389به طور کلی فرهنگ سازمانی یک ادراک است که افراد از یک سازمان دارند . فرهنگ سازمانی چیزی است که در سازمان وجود دارد نه در افراد .صفات ویژه ای است که به سازمان اختصاص دارد و نمایانگر مشخصات معمول و ثابتی است که یک سازمان را از دیگر سازمان ها متمایز می کند. فرهنگ سازمانی مجموعه ای از ارزش های کلیدی، باور ها ی راهنما، و تفاوت هایی است که در اعضای یک سازمان مشترک است - مشبکی،. - 1380نقش و اهمیت فرهنگ سازمانی در یک سازمان، فرهنگ نقش های متفاوتی ایفاء می کند، یا وظایف گوناگونی بر عهده دارد:
- مرز سازمانی است، یعنی سازمان ها را از هم تفکیک می کند؛
