بخشی از مقاله
چکیده
در واقع باید گفت فضای مجازی آیینه ای از فضای حقیقی کشور است، طبیعی است هر آنچه منشور برای آزادی ها و حقوق افراد در نظر می گیرد در فضای مجازی هم مصداق پیدا می کند. اگرچه برخی معتقدند توسعه در فضای مجازی و دسترسی به اینترنت موجب آلودگی این فضا شده است، اما حق دسترسی به فضای مجازی در منشور حقوق شهروندی و اعتقاد وزیر ارتباطات مبنی بر تند نبودن سیر توسعه در این فضا و تلاش دولت برای کاهش شکاف دیجیتال، حاکی از آن است که این فضا هنوز جای کار دارد و تمامی مردم ایران باید از آن بهرهمند شوند.
برخی اصول قانون اساسی نیز به طور غیر مستقیم وجود این حق را لازم میدانند از جمله این اصول میتوان به اصل دوم قسمت»ب«، اصل سوم بندهای 1و2، اصل بیست و چهارم و اصل چهل و سوم بند 7 اشاره کرد.حق دسترسی به فضای مجازی از مصادیق جدید آزادی بیان محسوب میشود و می توان این حق را با اسناد بینالمللی که ایران عضو آنها است بررسی کرد، زیرا یکی از ویژگیهای دولتهای قانون مدار این است که حقوق بشر در قوانین کشور آنها رعایت شود، از جمله این اسناد بینالمللی میتوان به اعلامیه حقوق بشر، میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اشاره کرد. ماده19، 29 اعلامیه جهانی حقوق بشر، ماده19بند2و3میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی و ماده 15میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به این امر اشاره دارند.
مقدمه
حقوق شهروندی یکی از مبانی فکری دموکراسی و مفاهیم اساسی زندگی دموکراتیک به شمار می رود. واژه شهروند از حقوق یونان باستان است که در مورد ساکنین یونان به کار میرفته و دارای دو درجه بوده یکی شهروند درجه یک که به ساکنان اصلی یونان و شهروند درجه دو به بزرگان و دیگر افرادی که یونانی نبودهاند اما ساکن یونان بوده اند اطلاق میشد.
تعریف شهروندی از دولت شهرهای یونان باستان ارتباط فرد به هر دولت شهر بوده است. شهروندان دولت شهرهای یونان خود را با فضیلتترین انسانها نسبت به سایر اقوام میدانستند و ملتهای دیگر را وحشی خطاب می کردند ولی با تشکیل اجتماعات مختلف و اعطای شهروندی به آنها از ادعای برتری خود عقب نشینی کردند و حقوق دیگران را به رسمیت شناختند.
شبکه های اجتماعی اینترنتی پایگاه یا مجموعه پایگاه هایی هستند که امکانی فراهم می آورد تا کاربران بتوانند علاقه مندی ها، افکار و فعالیت های خودشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هم این افکار و فعالیت ها را با آنان سهیم شوند. یک شبکه اجتماعی، مجموعه ای از سرویس های مبتنی بر وب است که این امکان را برای اشخاص فراهم می آورد که توصیفات عمومی یا خصوصی برای خود ایجاد کنند، یا با دیگر اعضای شبکه ارتباط برقرار کنند و منابع خود را با آن ها به اشتراک بگذارند و از میان توصیفات عمومی دیگر افراد، برای یافتن اتصالات جدید استفاده کنند. از بین رفتن زمان و مکان و نقش بیشتر فضا در دنیای مجازی تجلی آشکاری دارد.
افراد در مواجهه با این فضای دوم، بنیان های هویت خود را متزلزل می بینند و دچار تردید و اضطراب می شوند. اگرچه شبکه های اجتماعی مجازی در فرآیند ارتباطات می توانند دارای تاثیرات مثبت و منفی باشند.
منشور حقوق شهروندی برگرفته از قانون اساسی است و چیزی به اجرای قانون اساسی اضافه نمی کند بلکه اصل قانون اساسی است. در جامعه امروزی، حقیقت این است که اگر زندگی، شیوه، روش و سبک زندگی آدم هایی که زندگی می کنند، بر مبنای یکسری مباحث ومبانیِ متقن استوار باشد،طبیعتاً قوام جامعه و مباحث مربوط به امور اجتماعی نیز مستحکم خواهد شد. ازاین رو، یکی از مسائل مهمی که امروزه نظر بسیاری از سیاست گذاران را به خود جلب کرده، موضوع سبک زندگی و عوامل موثر بر آن است.
ماده 34 حق شهروندان است که از مزایای دولت الکترونیک و تجارت الکترونیک، فرصتهای آموزشی و توانمندسازی کاربران به صورت غیر تبعیضآمیز برخوردار شوند.
ماده 35 حق شهروندان است که از امنیت سایبری و فناوریهای ارتباطی و اطلاعرسانی، حفاظت از دادههای شخصی و حریم خصوصی برخوردار باشند. طی سال های گذشته، رهبر معظم انقلاب نیز بر این مورد تاکید فراوان داشته اند که این عوامل مشخص شود و در اختیار سازمان ها قرار گیرد. یکی از این عوامل، تاثیر فضای مجازی است.
در واقع، از جمله مباحثی که همیشه جزء دغدغه های اصلی جامعه در این زمینه بوده، تاثیر فضای سایبری و مجازی بر زندگی ایرانی اسلامی است. با وجود آنکه در حوزه فضای مجازی، مطالعات خاصی صورت نگرفته، اما همیشه شاهد تاثیرگذاری آن بر شیوه زندگی افراد بوده ایم. رسانه های اجتماعی به دلیل فضای تعاملی و محاوره ای بودنش، بر اعضای خود بسیار اثرگذارند. تاثیر مخرب شبکه های مجازی بر شاخص های مختلف زندگی، همچون: پوشش، همسریابی، روابط دوستانه و فعالیت های سیاسی، به وضوح مشاهده می شود؛ اما هنوز این مشکلات و معضلات ریشه یابی نشده است.
بر همین روند، در حال حاضر، فضای مجازی به تهدید مبدل شده است؛ در صورتی که می تواند یک فرصت به شمار بیاید؛ به شرط اینکه با سیاست از قبل تعیین شده با آن برخورد کنیم. امروزه شبکه های مجازی وارد زندگی بسیاری از خانوادههاخصوصاً جوانان شده است؛ سهولت دسترسی سبب شده گروههای کثیری از افراد بدون داشتن آگاهی و اطلاعات دقیق از تأثیرات آن بر زندگی شخصی، وارد این فضا شوند و ساعات زیادی را در آن سپری کنند
حق شهروندان است که آزادانه و بدون تبعیض از امکان دسترسی و برقراری ارتباط و کسب اطلاعات و دانش در فضای مجازی بهره مند شوند. این حق از جمله شامل احترام به تنوع فرهنگی، زبانی، سنت ها و باورهای مذهبی و مراعات موازین اخلاقی در فضای مجازی است. ایجاد هرگونه محدودیت - مانند فیلترینگ، پارازیت، کاهش سرعت یا قطعی شبکه - بدون مستند قانونی صریح ممنوع است.
سلامت اجتماعی جوانان بهواسطه شبکه های مجازی به خطر افتاده است؛ جوان در این فکر است که چطور خود را در جامعه مجازی نشان دهد؛ جوان، جوامع مختلف مانند جامعه دوستی و گروهها را به عنوان یک آینه در مقابل خود قرار میدهد سپس میگوید حال خود را چطور در این جوامع ببینم.
شبکه های مجازی چهره واقعی و حقیقی افراد را دروغین نشان میدهند؛ در حال حاضر جوانان ماشدیداً مشکل "لایک" را پیدا کردهاند و خود را آلوده به "لایک" کردهاند در حالی که لایک به آنها یک خانواده و جامعه نمیدهد بلکه تنها با لایک کردن اعتماد به نفس کاذب در جوانان ایجاد میشود. در شبکه های مجازی با انتشار حرفهای دیگران در زمینههای مختلف که در نهایت باعث لایک کردن گروه های دوستی میشود، قدرت تجزیه و تحلیل را از جوانان گرفته است؛ در این شبکهها مشاهده میکنیم که هیچ وقت مطلبی از خودشان نمینویسند و بیشتر اوقات "فوروارد" میکنند و آن چیزی هم که درباره خود مینویسند، چهره به چهره نیست معمولاً نوع حقیقی خود را جلوه نمیدهند
شبکه های مجازی اثرات منفی زیادی بر ساختار خانواده ها و طلاق وارد کرده اند اساسا لازم است که این مساله که شکل حادی به خود گرفته در جامعه مورد بازبینی و حلاجی علمی قرار گیرد و با تحلیل و آسیب شناسی چالش های موجود زمینه استفاده صحیح را از این شبکه ها در جوانان و نوجوانان نهاینه کنیم. شبکه های مجازی این روزها به یکی از بزرگ ترین عوامل برای زیرپا گذاشتن حریم شخصی تبدیل شده اند
