بخشی از مقاله
چکیده
در ضمن تحقیق بر روی فلور گلسنگی ارتفاعات هزارمسجد، درچندین ایستگاه نمونه برداری صورت گرفت. شناسایی نمونها پس از انجام آزمایشات مربوطه که شامل تعیین شکل رویشی، خصوصیات اندام بارده - وضعیت آپوتسیوم، ایزیدیوم، سوردیوم - ، تستهای نقطهای - K, I ,C - و با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر در حد جنس و گونه انجام شد. در مجموع 13 گونه متعلق به 8 جنس شناسایی گردید.
مقدمه
در اکوسیستم روابطی بین دو یا چند موجود زنده فعال و گوناگون شکل می گیرد که منشاء فعل و انفعالات و تحولات زیادی خواهد بود. روابط موجودات زنده ممکن است در جهت بهبود شرایط و یا تخریب اکوسیستم باشد در این روابط گاه سبب می شود که هر دو موجود زنده سود ببرند و یا روی هم تاثیری نداشته و هیچ سودی به هم نرسانند.
رابطه بین جلبک و قارچ به شکل یک ارگانیسم واحد به نام گلسنگ نمایان میشود که این روابط بیشتر مواقع به نفع اکوسیستم می باشد ولی در برخی موارد موجب خسارت به اکوسیستم های طبیعی خصوصا جنگل و آثار باستانی میشوند. گلسنگ ها دارای شرایط میکروکلیمای بسیار متنوع برای رویش هستند که در این راستا مورفولوژی متفاوتی را در رویشگاه های مختلف به وجود میآورند و می توانند در نواحی مختلف از شرایط یخبندان قطب تا جنگل های بارانی استوایی استقرار یایند.
گلسنگ ها به اشکال مختلف رویشی پوستهای، برگی ، بوتهای و فلسی در بسترهایی همچون چوب ، پوست درختان، سنگ ها و صخرهها ، برگ درختان همیشه سبز و حتی روی پوشش بیرونی بدن حشرات رشد میکنند. گلسنگ ها در طبیعت جزء اولین گروه از موجودات زنده می باشند که در مناطق دست نخورده وارد می شوند
گلسنگ ها اولین موجودات پرسلولی بودند که به خشکی وارد شدند. برخی گلسنگ ها به آلودگی هوا حساس هستند و از این بابت به عنوان شاخص های زیستی مطرح می باشند. برخی از گلسنگ ها قادر به تثبیت نیتروژن هوا هستند . - 6 - گلسنگها به عنوان پیشگامان حیات، جزئی از موفقترین پوششهای گیاهی در انواع زیستگاهها حتی صخرههای برهنه به شمار میآیند
گونههای خاص گلسنگ میتوانند بر روی مواد گوناگون در محدوده وسیعی رشد کنند. برخی از انواع گلسنگها به خصوص انواع صخرهزی در تشکیل خاک اثر دارند. این گلسنگها با رویش بر روی تخته سنگ و صخرهها با ترشح اسیدهای آلی به تدریج سطح صخره ها را خرد کرده و به تشکیل خاک کمک میکنند - . - 3 از اولین تاریخ جمعآوری گلسنگ در ایران بیش از 185 سال میگذرد، زمانی که گیاهشناسان اروپایی علاقهمند به بررسی گلسنگ های مانا و زیستگاه آنها در سراسر بیابانها و جلگههای خاورمیانه شدند
مواد و روش ها
ارتفاعات هزارمسجد در شمال شرق ایران قرار داشته که به صورت شمال غربی به جنوب شرقی در استان خراسان امتداد یافته است. بیش ترین ارتفاع آن در قله ی هزار مسجد با 3133 متر و کمترین آن 600 متر ارتفاع از سطح دریا است - . - 2 سیمای منطقه متشکل از پیکره ای کوهستانی است. بررسی آب و هوایی به روش آمبرژه نشان می دهد که آب و هوای منطقه سرد و مرطوب می باشد
ایستگاه ها به طور تصادفی انتخاب گردید و پس از جمع آوری، نمونه ها برای شناسایی به آزمایشگاه منتقل شدند. مراحل شناسایی نمونه ها به شرح ذیل می باشد:
-1 بررسی آناتومیک نمونه ها با استریوسکوپ جهت تعیین شکل رویشی
-2 برش گیری با تیغ تیز جهت تشریح ریسه و آپوتسیوم
-3 تهیه ی اسلاید میکروسکوپی جهت تعیین خصوصیات اندام بارده، ساختار راس آسک; تعداد ، رنگ و شکل اسپورها; شکل پارافیزها
-4 تست های نقطه ای - معرف های پتاسیم هیدروکسید - K - %10، اسید نیتریک - HNO3 - % 10، ید - I - ، اسید سولفوریک - H2SO4 - %10 برای بررسی شیمیایی بافت ها
مراحل ذکر شده در بازه ی زمانی خرداد تا آذر 94 انجام گردید.
نتیجه گیری
شناسایی گونهها تا کنون نشان داد که گلسنگ های زیر بخشی از فلور گلسنگی منطقه می باشد
Lecidella stigmatea - Ach. - Hertel & Leuckert Lepraria caesioalba - B . de Lesd. - J.R. Laundon
- شکل Physcia stellaris - L. - Nyl - 1
Physcia dimidiata - Arnold - Nyl Rhizoplaca chrysoleuca - Sm. - Zopf Rhizoplaca peltata - Ramond - Leuckert & Poelt
Rhizoplaca melanophthalma - Ramond - Leuckert & Poelt Rhizocarpon viridiatrum - Wulfen - Körb Sarcogyne regularis Körb
- شکل Toninia candida - Weber - Th.Fr - 2 Toninia diffracta - A. Massal. - Zahlbr Toninia sedifolia - Scop. - Timda Xantoria elegans - Link - Th
