بخشی از مقاله
چکیده
معماری همساز با اقلیم یک نوع طراحی همساز است که به طراحی و برنامهریزی روی فضاهای خارجی می پردازد. شناسایی وضعیت اقلیمی یک محل و تحلیل نیازهای اقلیمی از نظر آسایش انسان و کاربرد مصالح ساختمانی یکی از مقدمات طراحی همساز با اقلیم است. از مهمترین نکات تأثیرگذار بر این رویکرد، آشنایی با خصوصیات اقلیمی و شرایط آب و هوایی شهر و نحوه برخورد با این عوامل است.
هدف از این نوشتار شناخت و بررسی شرایط آب و هوایی شهر آبعلی در استان تهران و ارائه راه حل های معمارانه متناسب با آن رویکرد معماری و طراحی مسکن پایدار است.
در این مقاله، آمار اقلیمی مورد نیاز در طی یک دوره زمانی 27 ساله - 2010-1983 - از سایت سازمان هواشناسی استخراج گردیده و سپس روی داده های خام، پردازش های مربوطه صورت گرفته است. روش تحقیق به صورت توصیفی - تحلیلی می باشد که با استفاده از روش های استاندارد بررسی شاخصهای آسایش حرارتی مانند اولگی، گیونی و ماهانی به ارائه پیشنهاداتی برای طراحی فضاهای مسکونی شهر منجر گردیده است.
-1 مقدمه
اقلیم شناسی - Climatology - از ریشه واژه یونانی klima به معنی منطقه و مکان است و به دانش مطالعه اقلیم و معدل آب و هوایی در یک دوره خاص گفته میشود. اقلیم شناسی شاخهای است از رشته "دانشهای جوی - - atmospheric sciences "و زیر رشته "جغرافیای فیزیکی" است که خود جزو علوم زمین به شمار میرود.
امروزه اقلیم شناسی دربرگیرنده اقیانوس شناسی و زیست زمین شیمی است. دانش حداقلی درباره پیش بینی هوا درون اقلیم شناسی قرار می گیرد
انسان برای آسایش گرمایی خود به روش های گوناگون با محیط مقابله می کند. به طور مثال، هر کس می داند در دماهای مختلف چگونه لباس بپوشد، قامت خود را در چه وضعیتی قرار دهد، برنامه کار و استراحت و حتی غذای خود را چگونه انتخاب کند تا تبادل حرارت بین بدن او و محیط اطرافش تنظیم شود. انسان به تجربه آموخته است که به کمک معماری، فضای اطراف خود را در شرایط گرمایی مناسب ثابت نگه دارد؛ هرچند در این زمینه همیشه موفق نبوده است و سرپناه او گاه خود موجب ناراحتی گرمایی میشود.
احتمال وقوع این وضعیت هم روز به روز بیشتر خواهد شد، زیرا نیاز فزاینده جامعه به مسکن باعث شده است که در اقلیم های مختلف، معماران نا آشنا به آن اقلیم ها و با مصالح غریبه با بوم، با سرعتی سرسامآور ساختمان سازی کنند
یکی از پایه های شکل گیری معماری ایرانی، اقلیم میباشد. که بر این اساس معماری مناطق کویری، گرم، مرطوب، سرد، هویت و ساختار خود را مییافت و بر کالبد آن ها معنا میبخشید. چگونگی برخورد با طبیعت و معماری در آن واکنشی است که هر انسانی در نقاط مختلف کره به صورت کامل یا ناقص بر عواملی هم چون مسائل اقلیمی، آب و هوا و ... می-باشد. از این جاست که ما شاهد معماری بومی گوناگونی در کشورهای مختلف جهان همخوان با اقلیم و فرهنگ میباشیم که ویژگیهای خاص منطقه خود را نشان میدهند.
در ایران به دلیل دارا بودن شرایط گوناگون اقلیم و فرهنگ ویژگی خاصی دارد و معماریهای متفاوتی هماهنگ با اقلیم در آن به وجود آمده است
فعالیتهای علمی و معماری در جهت طراحی اقلیمی بسیار متنوع میباشد ؟از جمله فعالیتها در این زمینه در سطح جهانی فعالیت ماهانی در سال - 1971منطقه آسایشی را با استفاده از میانگینها قابل ارزیابی کرد و براساس شرایط آب و هوایی رهنمودهایی را در ساخت بناها پیشنهاد داده است - .
گیونی در سال - 1969 - - نمودار بیوکلماتیک ساختمانی را ارائه داد که منطقه آسایش انسانی را با دما و رطوبت نشان میدهد - . میباشد
-2 مواد و روشها
-1-2 موقعیت جغرافیایی شهر آبعلی
شهر آبْعَلی در بخش رودهن از توابع شهرستان دماوند و در استان تهران با طول جغرافیایی 35.7631 ° شمالی و عرض جغرافیایی 51.9656 ° شرقی و در ارتفاع 2034 متر از سطح دریا قرار دارد. آبعلی در مسیر اصلی تهران شمال و در جاده تهران - دماوند- جاده هراز قرار گرفته و دارای هوای بسیار تمیز، خنک و مطلوب در تابستان است و عده زیادی از ورزشکاران و گردشگران تهرانی آشنایی کامل با این منطقه دارند. براساس سرشماری سال 1390 ایران، جمعیت این شهر برابر با 522٬2 نفر 766 - خانوار - شامل 331٬1 مرد و 191٬1 زن بوده است
از نظر ویژگیهای خرد اقلیمی، منطقه از پاره ای جهات دارای مختصات شاخصی است که به آنها اشاره می شود: منطقه دماوند به لحاظ اقلیمی تحت تاثیر ارتفاعات البرز قرار دارد که به علت اختلاف دما به خصوص در شبها و سرد شدن شبانه ارتفاعات، باد ملایمی ازکوه به دره و در روز از دره به کوه می وزد. آبعلی در 60 کیلومتری شمال شرق تهران قرار دارد و دارای جاذبههای گردشگری و دیدنی از قبیل: پیست اسکی آبعلی، هزاردشت، سنگ دروازه و هتل آبعلی، چشمه های آب معدنی، اماکن زیارتی - امامزاده هاشم - ، رستورانهای سنتی، باغ های میوه و طبیعت دلپذیر است که منطقه آبعلی را از دیگر پیست های اسکی ایران متمایز میکند
از جمله آثار تاریخی و باستانی آبعلی میتوان سنگ دروازه و هتل آبعلی را نام برد هتل آبعلی در زمان رضاشاه بنا شده. این شهر دارای چند چشمه آب معدنی است و از چشمههای آب معدنی برای دو کارخانه دوغ استفاده میشود.
شکل : - 1 - نقشه موقعیت شهر آبعلی ]مأخذ: اینترنت
-2-2 روش تحقیق
به طور خلاصه هدف این پژوهش تعیین شرایط دقیق آب و هوایی ماهانه شهر آبعلی بر مبنای داده های تأمین شده از ایستگاه سینوپتیک استان تهران در بازه آماری 27 ساله - 2010-1983 - می باشد؛ تا در نهایت بنا به راهکارهای مطرح شده در شاخص های ماهان، اولگی و گیونی بر شهر مورد نظر طرح معماری کلی و مطلوب برای بناها ارائه شود.
-3-2 اقلیم شهر آبعلی بر اساس روش آمبرژه
مبنای این روش نیز بر استفاده از دمای هوا و رطوبت قرار دارد و با کمک این دو پارامتر امکان بررسی وضعیت آسایش اقلیمی فراهم می شود. دمای موثر با استفاده از رابطه زیر محاسبه می شود:
که در آن: Q2 آمبرژه
=P میانگین بارندگی 532.4 - mm -
=m میانگین حداقل سردترین ماه سال بر حسب کلوین -12.6 =M میانگین حداکثر گرمترین ماه سال بر حسب کلوین 28.6
در روش آمبرژه اقلیم شهرآبعلی نیمه مرطوب و خیلی سرد - اقلیم ارتفاعات - است
