بخشی از مقاله
چکیده
امروزه به دلیل افزایش حجم اطلاعات و پیچیده تر شدن آن نسبت به قبل، وجود یک روش "مناسب" براي ارائه اطلاعات امري ضروري به شمار میآید. منظور از روش "مناسب" فناورياي میباشد که هم علمی باشد و هم بتواند مفاهیم را از منابع اصلی و مطمئن استخراج نماید. این مقاله به ارائه روش علمی جدیدي در بازیابی اطلاعات - Information Retrieval - جهت دستیابی به مفاهیم صحیح در امر آموزش میپردازد.
چارچوب نوین پیشنهادي در آموزش مبتنی بر پیکره به صورت موردي، موضوع "جایگاه علم" از منظر منبع لایزال و بدون اشتباه "قرآن کریم" را پژوهش می نماید. فناوري هاي نوین آموزشی مبتنی بر بازیابی اطلاعات و هوش مصنوعی به جست وجو و استخراج اطلاعات، دادهها، فراداده ها در انواع گوناگون منابع اطلاعاتی مثل بانک اسناد، مجموعه اي از تصاویر و ... می پردازند.
با توجه به اهمیت امر آموزش در حوزه هاي مختلف علمی و مطالعاتی و نیز لزوم توجه به دانش منبعث از وحی، این مقاله به ارائه روشی نوین بر پایه بازیابی اطلاعات و هوش مصنوعی جهت کسب دانش و اطلاعات از منابع اصلی مخصوصا قرآن کریم و برطرف کردن خلاء مباحث نظري وکاربردي درحوزه آموزش می پردازد. رجوع به قرآن و درك مفاهیم عمیق آن به عنوان اصلی ترین منبع هدایت و راهنمایی، همیشه مورد توجه مسلمانان بوده است و امروزه با توجه به پیشرفت فناوري اطلاعات، روش هاي مبتنی بر هوش مصنوعی و داده کاوي بیشتر مورد نیاز می باشد.
نتایج حاصل از این تحقیق کارایی روش بازیابی اطلاعات را به عنوان فناوري نوین آموزشی نمایش می دهد و شرایط را براي فعالیت بیشتر در تکمیل پیکره هاي دانشی مهیا می نماید. گرچه این پژوهش به مطالعه موردي مدل هستان شناسی قرآن در موضوع جایگاه علم و آموزش پرداخته است ولی فناوري آموزشی ارائه شده قابل توسعه به موضوعات مختلف و منابع گسترده تري میباشد.
-1 مقدمه
پیش بینی شده است که تا سال 2020 میلادي، حدود 40 زتابایت داده در خصوص قرآن در سراسر دنیا مورد استفاده قرار خواهد گرفت و تقاضا براي داده هاي بیشتر، افزایش فوق العاده اي یابد. افزایش داده ها و اطلاعات برخی چالش ها از جمله امنیت داده، تنوع داده و سرعت انتقال را پدیدار خواهد نمود - خان و همکاران، . - 2014 مشخصه هایی مانند حجم، تنوع، سرعت و ارزش، پایگاه دادههاي عظیم را از سیستم هاي پایگاه دادههاي سنتی متمایز میکند
نزد جامعه مسلمانان، کتاب قرآن کریم، یکی از منابع اصلی دین اسلام به حساب می آید. به عقیده مسلمانان، اطلاعاتی مرتبط با علم طبیعی، پیش بینی آینده، قانون و دیگر موضوعات در متن قرآن نهفته است که می توان آنان را از طرق مختلف بازیابی کرد. اخیراً، پژوهشهاي و مطالعات بسیاري در زمینه قرآن و دانش آن صورت گرفته است تا اطلاعات آن را به طور کارآمد ذخیره، مدیریت و پردازش شود.
-2 مدلهاي بازیابی اطلاعات قرآن کریم
در حال حاضر دو نوع روش براي ارائه دانش قرآنی وجود دارد: روش مبتنی بر کلید واژه و روش مبتنی بر معنا. روش مبتنی بر کلید واژه ترکیبی از کلمات احتمالی که مرتبط با کلمه کلیدي می باشد را می یابد. در حالی که روش مبتنی بر معنا از طریق همسانسازي جستار با معناي متنی کلیدواژه، نتایج مربوطه را پیدا میکند
- یاوري و همکاران، . - 2013 در جدول شماره 2 خلاصه اي از کارهاي قبلی در خصوص مدلهاي بازیابی متون عربی آورده شده است .
رویکرد مبتنی بر کلیدواژه به منظور بازیابی اطلاعات از زبان عربی داره سابقه طولانی تر و کاربردهاي فراوانی بوده است و هست. یک نمونه از این کار را می توان در پژوهش انجام شده توسط جراه - 2006 -
مشاهده کرد. او و همکارانش یک سیستم نویسه خوان نوري براي شناسایی حروف الفباي عربی طراحی کردند.
این سیستم مشخصه هاي ریخت شناسی کلمات موجود در داده هاي ورودي را براساس تصویر آنان ارزیابی می کرد. علاوه بر این، یک سیستم به نام چتبوت نیز براي پژوهش و همسان سازي براساس کلمات کلیدي به منظور بازیابی آیات قرآنی موجود در اینترنت طراحی شده است - ابو شور، . - 2011 سیستم چتبوت از طریق همسان سازي کلمات مهم در جستار و سپس اجراي روش مبتنی بر کلیدواژه، آیات مربوطه را از وب سایتهاي عربی بازیابی میکند.
