بخشی از مقاله
چکیده:
جریان مناسب و به موقع اطلاعات به خصوص در شرایط اضطراري از نکات بسیار مهم در شفاف سازي محیط تحت تاثیر می باشد. در چنین شرایطی فناوري اطلاعات و ارتباطات به عنوان ابزاري کارآمد می تواند باعث جریان اطلاعات به صورت بهینه گردد به گونه اي که از سفرهاي اضافی به محدوده حادثه دیده کاسته و پشتیبانی گروه هاي تخصصی از راه دور که شاید حضور آنها در بحران ها فقط باعث شلوغی محیط حادثه دیده گردیده و هزینه هاي بیشماري را براي سازمان مربوطه به همراه داشته باشد،کاسته و منجر به کاهش اثرات ناشی از بحران و حوادث ثانویه در منطقه گردیده که به گونه اي توسعه پایدار شهري محسوب می گردد. از طرف دیگر می تواند در تشخیص هویت و ثبت کشته شدگان و زخمی ها و اطلاع رسانی در این خصوص بر روي وب سایت به گونهاي که باعث جلوگیري از حرکت خانواده قربانیان به محدوده حادثه دیده که آن هم باعث تنشهاي بیشتر گردد، شود.
در چنین شرایطی اطلاع رسانی به موقع و اطلاعات ارسالی بر روي وب سایت، نه تنها از گسترش شایعات و موارد غیر رسمی می کاهد بلکه باعث می گردد اطلاعات مناسب و دقیق در زمان مناسب و مقتضی که براي تصمیم سازي و تصمیم گیري برنامه ریزان و مدیران مورد نیاز است در اختیار آنان قرار گرفته و از طرف دیگر باعث می گردد تا فرصت انجام فعالیت هاي منفعت طلبانه افراد سودجویی که می خواهند از شرایط غیر معمول به نفع خود بهره برداري نمایند از آنها گرفته شده و محیطی به دور از تنش هاي غیرضروري که به راحتی قابل جلوگیري بوده و از آثار ثانویه حوادث و بحران ها می باشد، فراهم آید.
در این مقاله هدف این است تا با توجه به تجربیات حاصله میدانی و مطالعات کتابخانه اي از بحران هاي مختلف با نگاهی تخصصی به مبحث فناوري اطلاعات و ارتباطات پرداخته، تاثیر آنرا در توسعه پایدار شرایط و وضعیت هاي خاص موجود و مترتب بر حوادث در نمونه موردي که زلزله هائیتی می باشد به عنوان آموزه هاي فراگرفته شده بررسی نماییم که از آن جمله می توان به مواردي مانند: تقویت سیستم هاي الکترونیکی به گونهاي که در شرایط اضطراري و بحرانی قابل استفاده و مطمئن باشند، تحقق و احقاق حقوق شهروندان به صورت الکترونیک در محیطی مجازي به خصوص در شرایط اضطراري با مدیریت و برنامه ریزي بهینه و لحاظ نمودن امنیت داده و اطلاعات در شبکه ایمن با امنیت بالا به خصوص در شرایط بحرانی قابل تعمیم و حصول است، اشاره نموده و راه حل هایی را براي توسعه پایدار در شرایط اضطراري و بحرانی با تاکید بر تاثیرات فزاینده فناوري اطلاعات و ارتباطات ارائه نماییم به گونه اي که در مکان هاي دیگر در جهان نیز قابلیت استفاده داشته باشد.
-1 مقدمه
آسیبهاي ناشی از بحرانها در سرتاسر جهان با توجه به تعدادي از عوامل که شامل موارد زیر میشود، رو به افزایش است:
- رویدادهاي آب و هوایی گسترده با فراوانی بیشتر، هم پیوند با تنوع و تغییرپذیري اقلیمی در حال افزایش.
- نظامهاي تولید کشاورزي که احتمال خطرپذیري را افزایش میدهند - مانند: پایداري سخت، محصولات آبیاري شده که منجر به نقصان، تخلیه شدن و شور شدن سفرههاي آبهاي زیر زمینی شده و یا باعث ناپایداري مراتع و چراگاهها و تعداد دام و یا تولید سوختهاي طبیعی از حیوانات بر روي زمین که در گذشته و به طور معمول بیشه و جنگل را میپوشاند میگردد. -
- رشد جمعیت ترکیب شده با حرکات و تغییرات جمعیتی که به طور مثال منجر به شهرنشینی برنامهریزي شده، تقاضاي در حال رشد براي غذا، کالاي صنعتی و خدمات و
- فشار فزاینده - و استخراج و بهرهبرداري بیش از حد از - منابع طبیعی؛ میشود، است.
در شهرهاي امروزي که دچار پیچیدگیهاي خاص بوده و همگی شهروندان درگیر روزمرگیها هستند، برنامهریزي و مدیریت دقیق و نوین شهري، بکارگیري صحیح، کارا، دقیق و به موقع دادهها و اطلاعات را میطلبد. در چنین شرایطی محیط الکترونیکی و فضاي مجازي با تمام ویژگیهایش این مقوله را داراي اهمیت خاصی مینماید. این اهمیت زمانی مضاعف شده و از جایگاه ویژهاي برخوردار است که نقش بکارگیري اطلاعات و دادهها توسط شهروندان در شرایط بحرانی از طریق فضاي مجازي مدنظر قرار میگیرد.
در این مقاله ضمن اشاره به سناریوي خاص در شرایط اضطراري در یکی از قسمت هاي شهرداري و نحوه کاهش اثرات بحران ها و مدیریت بهینه آن از طریق محیطی مجازي، ضمن اشاره به نقاط قوت و ضعف و همچنین فرصت ها و تهدیدها - SWOT - مرتبط با آن، به نحوه اقدام براي حداکثر بهرهگیري از فضاي مجازي به عنوان محیطی الکترونیکی به منظور مدیریت بحران به گونه اي که در توسعه مدیریت شهري نه تنها موثر بوده بلکه چاره ساز خواهد بود، اشاره خواهیم نمود. سپس در یک نمونه موردي که زلزله هائیتی می باشد به کاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات و تأثیر آن در دستیابی به توسعه پایدار، به عنوان آموزه هاي فراگرفته شده اشاره اي می نمائیم.
در ادامه همان طوري که اشاره شد، مزایاي محیط الکترونیکی مبتنی بر تحلیل SWOT ذکر خواهد شد و نقش مشارکت مردم در فضایی مجازي و الکترونیک مورد بررسی قرار خواهد گرفت. پس از آن نیز رابطه بین محیط، شهروند، شهرداري، دولت و دنیاي الکترونیکی ذکر خواهد شد و استفاده از سیستم الکترونیکی در ارتقاء و بهینهسازي ساختار و سازمان اداري بیان میشود و در انتها نیز جایگاه آنان در دنیاي مجازي کنونی به صورت یک نتیجهگیري ذکر می گردد.
-2-1 ضرورت دیجیتالی نمودن اطلاعات شهروندان با رویکرد مدیریت بحران
همانطوري که می دانیم تبدیل اطلاعات فیزیکی به اطلاعات دیجیتال داراي مزایاي بسیار زیادي است که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1. ذخیره و بهنگام سازي online و بهنگام در همان زمان
2. حجم و فضاي نسبتاً کمتر براي ذخیره و نگهداري اطلاعات دیجیتال نسبت به اطلاعات فیزیکی
3. سرعت ذخیره و بهنگام سازي بالا
4. مقاومت نسبتاً بیشتر اطلاعات در برابر تخریب و فرسایش آب و هوایی
5. حمل و نقل سریع اطلاعات از مکانی به مکانی دیگر
6. سبکی بیشتر اطلاعات نسبت به نمونه هاي فیزیکی با همان حجم و اندازه مشابه
7. قابلیت تکثیر و ذخیره سازي بالا
8. کاهش سفرهاي درون شهري به میزان قابل ملاحظه
9. قابلیت دستیابی از هر مکان کره زمین به اطلاعات مورد نیاز که در زمان حوادث و بحرانها از اهمیت خاصی برخوردار است.
10. براحتی قابل کدگذاري کردن هستند.
.11 قابلیت کم و زیاد کردن لحظه اي اطلاعات در هر ساعت از شبانه روز با داشتن کلمه عبور و رمز مورد نظر
.12 قابلیت کم و زیاد کردن اطلاعات در زمانی اندك از طریق پیوست ها1
.13 اصلاح پر سرعت به صورت online
.14 قابلیت رهگیري اطلاعات از فایل هاي پشتیبان2 بخصوص در شرایط بحرانی که کلیه اطلاعات از بین رفته اند در صورتی که قبل از بحران بانک اطلاعات مربوطه تعریف شده و در آن بهنگام سازي و ذخیرهسازي اطلاعات طراحی شده و برنامه ریزي شده باشد.
همان طوري که می بینیم این امر موید این مساله و نکته مهم است که اطلاعات مربوط به شهروندان می بایستی در نقطه اي نگهداري گردد
- مثلا شهرداري، ثبت احوال و یا ... - که با در اختیار داشتن کلمه کاربري و رمز عبور با در نظر گرفتن کلیه نکات امنیتی مورد نیاز قابلیت بهنگام سازي توسط شهروند مربوطه را دارا بوده و به طور قابل اتکایی به روز گردد. این موضوع به احساس آرامش شهروندان در خصوص اینکه اسناد و مدارك با ارزش آنها در چند نسخه قابل بازیابی بوده و در صورت رخداد حوادث و بحران ها به راحتی قابل دسترس بوده و محل رجوع خواهد بود کمک می نماید. بدین وسیله ضریب اطمینان شهروندان به بدنه مدیریت شهري خود به خود افزایش می یابد.
-2 سیستم هاي مطلوب براي بازخوانی داده و اطلاعات در شرایط اضطراري در محیط مجازي
سیستم هایی براي بازخوانی داده ها و اطلاعات در شرایط اضطراري مطلوب هستند که داراي امنیت بالا3 از نظر مبحث Hacker ها و همچنین سیستم کدگذاري دقیق باشند. این سیستم ها باید بگونه اي طراحی شوند که محل ذخیره سازي داده ها و اطلاعات از حوادث و بحران ها در امنیت بوده و در مکانی، مکان گزینی شوند که دسترسی به آنها سریع و قابل استفاده باشد. این دسترسی میتواند هم از طریق زمینی، دریایی و هوایی باشد و بدیهی است که صرفاً اطلاعات قابل دسترسی بر اساس سطوح دسترسی تعریف شده از قبل قابل بازیابی خواهند بود.
این سیستم ها باید این ویژگی را داشته باشند که کلیه اطلاعات مربوطه در خصوص موضوعات مورد پی گیري را تا آخرین لحظه و ثانیه نگهداري نمایند. این می تواند شامل نامه هاي مهم ادارات و یا نامه مهم موجود از نظر طبقه بندي و سطوح اطلاعاتی باشد.
