بخشی از مقاله
چکیده :
امروزه فناوری اطلاعات، نقش اساسی در حوزه های گوناگون بازی می کند. یکی از حوزه هایی که با ورود فناوری اطلاعات، دچار تحول اساسی شده، حوزه آموزش است. دنیای قرن بیست و یکم در واقع دنیای استیلای فناوری نوین اطلاعات و دنیای شتا بندگی تاریخ به لحاظ تغییرات و تکثرات شتاب آمیز علمی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی خواهد بود. سیستم های آموزشی در یک جامعه و به تبع آن آموزش و پرورش قادر نخواهد بود همچون جزیره ای خود را از دیگر نهادهای اجتماعی، ملی و فعل و انفعالات گسترده بین المللی در دهکده ی جهانی بداند.
فن آوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - وسیله ای برای ذخیره سازی، پردازش و ارائه اطلاعات است که به صورت الکترونیکی و مبتنی بر تعدادی رسانه می باشد . امروزه مسئله کیفیت آموزش و اثربخشی نظام های آموزشی از مهمترین دغدغه های نظام های آموزشی و دست اندرکاران و تصمیم سازان امر توسعه در هر کشوری می باشد .
مقدمه
با اینکه بطورکلی پایه و اساس تحولات تعلیم و تربیت درجهان ، از علم و فناوری نشأت می گیرد، ولی درعمل ثابت شده است که اغلب تحولات بزرگ در آموزش و پرورش ریشه درتجربیات و تلاش علمی و عملی معلمان هوشمند و آینده نگرداشته اند.
مسلماً درگوشه و کنار کشورما ، معلمان توانمند و خلّاقی هستند که با ابتکار و نوآوری،فناوری را با آموزش تلفیق می کنند و به شیوه های متفاوت ،هر چند با امکانات اندک ، رایانه را به کلاس درس می برند.از آنجا که آموزش بیش از هر موضوعی متأثر از تحولات فناوری است ،آموزش و پرورش به عنوان نهاد اصلی و رسمی آموزش درهر جامعه ،نیاز دارد خود را به فناوری های جدید مجهز کند.
امروزه معلمان توانستهاند تا با بکارگیری علم و فناوری های جدیداطلاعاتی روش هایی نو خلقکنند وکلاسدرس را از محدوده چهاردیواری خارج کنند و باسایر مراکزعلمی و آموزشی در جهان مرتبط سا زند، به گونه ای دیگر مسئله زمان ومکان در دنیای تعلیم و تربیت مانع اصلی به حساب نمی آید و این همه از برکت بکارگیری اندیشه های نو و خلاق معلمان و کارشناسان آموزشی بوده است
ماهیت فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات به آن دسته ار فناوری هایی اطلاق می گردد که فرد را در ضبط ، ذخیره ، پردازش ، بازیابی ، انتقال و دریافت اطلاعات یاری می دهند و در یک بیان ساده تر فناوری اطلاعات به معنای بکارگیری انواع فناوری ها به منظور انتقال اطلاعات است . مزایای استفاده از فناوری اطلاعات در آموزش استفاده از فناوری اطلاعات در امر آموزش از مزایایی به شرح ذیل برخوردار است :
-1 پرورش وارتقای مهارت سواد اطلاعاتی،منظور ازمهارت سواد اطلاعاتی جمع آوری ، پردازش ، انتشار اطلاعات به صورت متن ، نمودار و ... و مبادله این اطلاعات در محیط های آموزشی و یادگیری است .
-2افزایش معلمان مجرب و همگام با فناوری روز که نسبت به تجربیات دانش آموزان در خارج از کلاس آگاه هستند .
-3آموزش با هزینه کمتر
موانع استفاده از فناوری اطلاعات در آموزشاستفاده از فناوری اطلاعات در امر آموزش ممکن است با برخی موانع و محدودیت ها مواجه گردد که برخی از موانع به شرح ذیل است :
-1عدم حمایت لازم از سوی نظام آموزش و پرورش در خصوص معلمان فعال در عرصه فناوری اطلاعات.
-2فراگیر نبودن استفاده از فناوری اطلاعات در مدارس کشور و در بین معلمان مدارس .
-3تمایل به انجام وظیفه در چارچوب بخشنامه ها که جای تصمیم گیری خلاق و مواجهه با شرایط جدید را گرفته است .
-4صرف وقت زیاد در خارج از کلاس درس برایتولید محتوای الکترونیک بدون هیچ حق الزحمه ای .
-5نگرش سنتی به امر تعلیم و تربیت و دوری از نوگرایی در کاربرد روشهای نوین تدریس .
3 اصل حاکم بر توسعه فناوری اطلاعات در تربیت معلماناصول حاکم در توسعه فناوری اطلاعات در تربیت معلمان بر 3 اصل استوار است :
-1 معلمان باید درباره گستره وسیعی از کاربرد رایانه در کلاس درس و فضای آموزشی مطالبی بیاموزند .
2فناوری- اطلاعات را باید در موقعیت های آموزشی و درسی ارائه کرد و معلمان عملاً نحوه استفاده از فناوری اطلاعات را در کلاس درس ببینند .
3فناوری- اطلاعات نباید در فضای سنتّیآموزش محدود شود . فناوری را می توان هم برای پشتیبانی از اشکال سنتّی فراگیری و هم به منظور تحوّل آن به کار برد .
جهانی شدن و فناوری اطلاعات :فناوری اطلاعات ، نقش اساسی در تحقّق و تعمیق اهداف تعلیم و تربیت دارد . گسترش فناوری اطلاعات و استفاده از ابزارها و مفاهیم ، موجب بسط اطلاعات و دسترسی آسان و کم هزینه برای فراگیرندگان اعم از دانش آموزان ، دانشجویان و معلمان به روش آن لاین - online - می شود و زمینه تبادل سریع اطلاعات و تعاملات فرهنگی را میّسر می سازد
رشد جوامع فرهنگی امروزه در گرو همگرایی و تعامل، گفتگو و تبادل دانش و اطلاعات و فرهنگ بشری است. دوران واگرایی ، تک گویی و انزواطلبی به پایان رسیده است،مرزهای جغرافیایی و حتّی مرزهای فرهنگی و عقیدتی نفود پذیر شده اند. باید با آگاهی، شناخت و هوشمندی و نیز با تکیه بر فرهنگ و مؤلفه های بومی و آمادگیرایب پذیرش تحوّلات علمی وبین المللی نقش وجایگاه خود را پیدا کرد وخود را در مواجهه با پدیده های نو و تعیین مسیرهای تحوّل آماده نمود
ماهیت آموزش الکترونیکی
با گسترش فناوری های جدید اطلاعاتی و ارتباطی ، امروزه روشهای جدیدی در عرصه آموزش و یادگیری به وجود آمده است که یکی از این روشها ، آموزش الکترونیکی است. اصطلاح آموزش الکترونیکی ، شامل مجموعه وسیعی از کاربردها و عملکردها از جمله آموزش مبتنی بر رایانه، کلاس های مجازی و منابع اطلاعاتی و کتابخانه دیجیتال است .آموزش الکترونیکی، آموزش مبتنی بر فناوری های ارتباطی مانند رادیو ، تلویزیون ، وسایل ارتباطی و شبکه ای رایانه ای، به ویژه اینترنت است و به ارائه محتوای آموزشی از طریق رسانه های مجازی اطلاق می شود.
در محیط آموزش الکترونیکی، ابزارهای دیداری و چندرسانه ای پایه و اساس تدریس و یادگیری را تشکیل می دهند. در آموزش الکترونیکی، محتوایآموزشی درفرم های متفاوتی قابل ارائه است.مانند فایل های pdf یا html یا فایل های صوتی،تصاویر و فیلم های ویدئویی که به صورت چندرسانه ای هم زمان با صدا و تصویر و سایر ابزارها و برنامه ها در اختیار کاربران و فراگیرندگان در نقاط گوناگون قرار می گیرد
به طور کلّی در آموزش الکترونیکی امکان برقراری و ارتباط همزمان با استادان و معلمان در ساعت های مشخص ، قابلیت استفاده از محیط های مشارکت گروهی میان فراگیرندگان مانند: انجمنهای الکترونیکی، گفتگوی الکترونیکی ، فهرست های ارسال مطالب از طریق پست الکترونیکی و ... وجود دارد. مزایای بهره گیری ازآموزش الکترونیکی :مزایای بهره گیری از آموزش الکترونیکی به شرح ذیل است :
-1بهره گیری از امکانات صوتی. تصویری برایتفهیم مطالب و افزایش بهره وری کار.
-2 به روز بودن اطلاعات و مطالب ارائه شده .
-3امکان ایجاد ارتباط کاربر با برنامه .
-4امکان تبادل اطلاعات کاربران یا فراگیرندگان با یکدیگر .
-5ضروری نبودن حضور کاربر در زمان و مکان خاص .
-6امکان سنجش آموخته های کاربر به خصوص در مقایسه با دیگران .
-7امکان برگزاری دوره های منتج به دریافت مدرک و یا گواهینامه .
-8امکان رفع اشکال برای کاربران یا فراگیرندگان .
-9امکان مخاطب قرار دادن تعداد زیادی از کاربران .
-10فراهم شدن امکان جستجو برای بانک پرسش و پاسخ .
-11فراهم شدن امکان استفاده از بانک اطلاعاتی برای مجموعه پدید آورنده
