بخشی از مقاله
چکیده
امروزه مباحث و علوم نوین در حال شکل گرفتن و پایه های رقابت از افزایش کارآیی به سمت دسترسی به اطلاعات تغییر یافته است. دانش و اطلاعات، سازماندهی و بازیابی در یک کلمه مدیریت دانش از ضروریات کار مدیریت است.
مدیریت دانش به معنی اداره کردن دانش موجود و نیز خلق و جذب دانش جدید است. آنچه موجب تسهیل فرایند مدیریت دانش و تبدیل آن به مزیت رقابتی شده است، نقش پشتیبانی کننده فناوری اطلاعات است. در این مقاله ابتدا مباحث مدیریت دانش و فناوری اطلاعات مطرح سپس تاثیر فناوری اطلاعات بر مدیریت دانش سازمانی پرداخته می شود.
.1 مقدمه
با گسترش روزافزون کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان ها استفاده از آن برای مدیریت دانش نیز رو به افزایش است. فناوری هایی مانند شبکه های سطح محلی، اینترانت، اینترنت، ایمیل، پایگا ه های اطلاعاتی سازمان و... همگی نقش مؤثری در مدیریت دانش ایفا کرده اند. از سوی دیگر قابلیت دسترسی بیشتر ارائه نرم افزارهای پیشرفته تر و کاهش هزینه ها و استقرار تجهیزات رایانه، نقش پشتیبان فناوری اطلاعات برای مدیریت دانش را بیش از پیش نموده و پیشرفت های قابل توجهی در رفتار هوشمندانه و مبتنی بر دانش سازمانها و افراد آنها به وجود خواهد آورد.
کاربرد ابزارهای فناوری اطلاعات در تسهیل ایجاد، ذخیره سازی، انتقال و بکارگیری دانش سازمانی یکی از اقدامات نوین مؤثر محسوب می شود. مدیران سازمان های پیشرو و دانش محور، فناوری اطلاعات را به عنوان نیروی محرکه و عامل کارساز و مؤثر در پیشرفت و موفقیت مدیریت دانش و غلبه بر چالش ها بکار می گیرند.
آنچه در فناوری اطلاعات مهم است" تفکر اطلاعات گرا" یا تفکری است که از مجموعه ای از اطلاعات مفید و موفق تشکیل شده است. به عبارت دیگرآنچه اطلاعات تولید می کند فکر انسان خردمند است نه ابزار. فناوری اطلاعات بیشترین سهم را در مدیریت دانش داشته است به طوری که پشت همه فعالیتهای مدیریت دانش، فناوری اطلاعات نهفته است.
.2 مفهوم مدیریت دانش
فران سیس بیکن، دانش را قدرت می داند. قدرتی که بوا سطه آن جوامع علمی و تجاری می توانند پای به عر صه های رقابتی گذارند. امروزه با توجه به تغییرات مداوم در دنیای فعالیت های علمی و اقتصادی باید توان ارائه محصولات و خدماتی با کیفیت مناسب و اقتصادی را داشت که بدون مدیریت صحیح منبع ارزشمند و استراتژیک دانش امری سخت و بعضاً غیرممکن می با شد. در دنیای امروز سازما نها بدون دا شتن احاطه بر دانش موجود در سازمان خود و مدیریت صحیح این دانشها قادر به فعالیت نمی باشند. نکته اساسی مدیریت دانش تنظیم و انتقال دانش درباره مشتریان، فرآیندها، محصولات و خدمات موجود در همه سطوح سازمان است. بنابراین با توجه به رشد کمی و کیفی علوم، یکی از پرس شهای اساسی، شیوه مدیریت این دانش ها و مهارتها ست. بر این ا ساس، مدیریت دانش بدنبال دورنمایی جالب توجه از شیوه به سامان درآوردن دان شها به نحوی کارآمد است.
مدیرت دانش عبارتند از مدیریت سیستماتیک و آشکار دانش که با فرآیندهای خلق، جمع آوری، سازمان دهی، اشاعه و کاربرد دانش پیوند دارد. در مدیریت دانش تبدیل دانش شخصی به دانش جمعی اهمیت دارد تا به طور گسترده ای در سرتاسر سازمان بکار رود. در کاربرد دانش دو نکته مهم است : سهیم سازی دانش و نوآوری.
مدیریت دانش عبارت است از تلاش برای کشف داراییهای سازمانی، به طوری که مجموعه وسیعی از افرادی که در تصمیم گیریهای سازمان دخیل هستند، به این ثروت دسترسی داشته و بتوانند از آن استفاده کنند.
.3چرخه مدیریت دانش
چرخه دانش و یا به عبارتی فرآیند مدیریت دانش از چهار بخش اصلی تشکیل شده است. در مرحله اول می باید دانش موجود در سطح سازمان و منابع آن - اعم از دانش صریح و ضمنی نزد افراد، بانکهای اطلاعاتی، مستندات و... - مورد شناسایی واقع شده و سپس به صورت مناسبی ذخیره سازی گردد. برای اینکه دانش به هم افزایی و زایش مجدد دانش منجر گردد باید دانش موجود نزد افراد به اشتراک گذاشته شده و تسهیم گردد. شکل - - 1 فرآیند مدیریت دانش را نشان می دهد.
شکل:1 فرآیند مدیریت دانش
-کسب دانش: یعنی انتخاب دانش مناسب و استخراج آن سازمان باید به صورت هوشمند دانش مورد نیاز را تعریف و جستجو کند و نظر به متفاوت بودن دانش از سازمانی به سازمان دیگر فقط دانش مورد نیاز و مناسب با فعالیت های خود را کسب نماید.
-سازماندهی دانش: عبارت است از فیلتر، سازماندهی و ذخیره دانش جمع آوری شده که لیست کردن، طبقه بندی، کدگذاری و ایجاد شاخص هایی به عنوان راهنما از جمله فناوری های پشتیبانی کننده در این مرحله هستند.
-تسهیم دانش: بازیابی دانش ذخیره شده و ایجاد امکان استفاده کارکنان از آن نشان می دهد که هرکسی چه دانشی دارد؟ و چگونه این دانش را دریافت کرده است؟ متناسب نبودن دانش با نیاز کاربران می تواند موجب سردرگمی آنها و عدم توانایی تفسیر و کاربرد آن دانش شود.
-اشتراک دانش: تبادل دانش در بین افراد سازمان هم به صورت ساختمند و هم بدون ساختار. -بکارگیری دانش: فعال سازی و استفاده از دانش سازمانی در تولیدات، فرایندها و خدمات سازمان.
-ارزیابی دانش: شکل گیری چارچوب در سازمان جهت ارزیابی وضعیت سرمایه دانشی سازمان و تأثیرات استفاده از آن.
.4 اهداف مدیریت دانش در سازمان ها
مهمترین هدف از به کار گیری مدیریت دانش در سازمانها، انطباق سریع با تغییرات محیط پیرامون به منظور ارتقا، کارایی و سود آوری بیشتر و نوآوری می باشد. به عبارت دیگر هدف نهایی مدیریت دانش تسهیم دانش میان کارکنان به منظور ارتقاء ارزش افزوده دانش موجود در سازمان می با شد .یکی دیگر از هدف های مدیریت دانش، برقراری ارتباط میان افرادی ا ست که می دانند به طوری که به تدریج دانش های فردی به دانش های سازمانی تبدیل شوند. کارکرد یا هدف دیگر مدیریت دانش رشد و ارتقای دانش بین کارکنان است . بدین منظور لازم است تکنولوژی اطلاعات فرا گرفته شود و تأثیرات اساسی آن در این فرایند درک شود در حقیقت هدف نهایی مدیریت دانش افزایش هوشمندی و یا بهره هوشی و کارایی سازمان است.
از اهداف دیگر مدیریت دانش در سازمان ها تصرف و ثبت دانش کارکنان قبل از اینکه آنان سازمان را ترک نمایند و اطمینان یافتن از اینکه دانش باارزش بهنگام ترک کارمند از دست نمی رود.
.5 فناوری اطلاعات
برای فناوری اطلاعات تعاریف گوناگونی ارائه شده است که اگرچه هر یک در قالب عبارات مختلف بیان شده اند ولی همه آنها دارای وجوه مشترکند نظیر تعاریفی که در ذیل می آید:
فناوری اطلاعات به مجموعه ابزارها، ماشینها و دانش و روش و مهارت استفاده ازآنها درتولید، انتقال، جابجائی و پردازش و آماده سازی و مصرف اطلاعات؛ از ساده ترین تا پیچیده ترین و از اولین تا پیشرفته ترین مراحل اطلاعاتی
فناوری اطلاعات به مجموعه به هم پیوسته ای از روشها سخت افزارها، نرم افزارها و تجهیزات ارتباطی که اطلاعاتی را در اشکال گوناگون - صدا، تصویر و متن - جمع آوری، ذخیره سازی، بازیابی، پردازش، انتقال و یا عرضه می کند اتلاق می شود.
.6 تاثیر فناوری اطلاعات بر سازمان ها
به طور کلی فناوری اطلاعات سه تأثیر عمده بر روی سازمان دارد:
· خودکار سازی جریان عملیات: بشر همواره در پی راحتی خویش بوده است و تمام اختراعات و اکتشافاتی که صورت پذیرفته است ، ریشه در تسهیل کردن انجام امور دارد.
