بخشی از مقاله
چکیده
فرهنگ وجه ممیزه و مؤلفه اصلی قدرت ملی در عصر جدید است. اقتدار فرهنگی در نظام جمهوري اسلامی ایران برگرفته از اصول و مبانی فرهنگ اسلام که در واقع جهان بینی انقلاب اسلامی بود، می باشد. وظیفه نظام مقدس جمهوري اسلامی ایران، چه آحاد مردم و چه مسئولان در همه سطوح، تربیت مردم بر اساس جهان بینی اسلامی می باشد.
تراز چنین انسانی، گویاي روشمند بودن این تحول همه جانبه برآمده از فرهنگ اسلام بوده و هم موجب تثبیت و تقویت نظام گردیده و هم باعث نفوذ و کارآمدي مدیران میشود و در عرصه بینالمللی نیز قدرت نرم و گفتمان جمهوري اسلامی ایران افزایش مییابد.
این تحقیق بر اساس هدف توسعه اي بوده و به دنبال بررسی نفش تهدیدات نرم در تحولات فرهنگی از دیدگاه مکاتب ثباتگرا، اعتدالگرا و تحولگرا و تأثیر آن ها در امنیت ملی و نیز اهمیت توجه به قرآن در مدیریت تحولات فرهنگی، شیوه استخراج اصول تحول همه جانبه از قرآن و تبیین رابطه آن با امنیت فرهنگی و تأثیر آن در استحکام ساخت درونی قدرت ملی ج.ا.ا و تقویت و توسعه اقتدار ملی به روش توصیفی-تحلیلی می باشد.
مقدمه
نظام جمهوري اسلامی و ساختار فرهنگی برآمده از هویت و فرهنگ دینی-ملی ایران از ظرفیت هاي بنیادین در جهت توسعه و تعمیق اقتدار فرهنگی برخوردار است که بسیاري از مؤلفه هاي آن امروزه در سطح ملی و بین المللی توانسته است به عنوان یک گفتمان مقابل در برابر نظام فرهنگی و تمدنی اومانیسم و لیبرالیسم غربی مقاومت کرده و به عنوان یک الگوي مرجع مورد اقبال اجتماعی ملل و جوامع متعدد اسلامی قرار گیرد.
فرصت هاي بی نظیري در نتیجه تحولات معرفتی، رسانه اي، اجتماعی و فرهنگی و خلأهاي موجود جهت پاسخگویی به نیازهاي بشري در پیش روي نظام فرهنگی کشور قرار دارد که می توان با اتکا بر آن ضمن تعمیق خودباوري فرهنگی در سطح ملی، به نیازهاي بشر امروز که خسته از ناکارآمدي هاي »ایست و ایزمهاي« برآمده از نظام گفتمانی لیبرال-سکولار غربی است، پاسخی کارآمد و شایسته بدهد.
جمهوري اسلامی ایران از ظرفیت ها، ذخایر، امکانات و قابلیت هاي مناسبی برخوردار است که در صورت برنامه ریزي مؤثر و ایجاد انسجام در سطح نهادها و ساختارها، اتخاذ الگوي راهبردي دقیق و متناسب می تواند به یک نظام فرهنگی کارآمد در سطح داخلی و در عرصه بین المللی حضوري مؤثر داشته و به نیازهاي فرهنگی جامعه بشري پاسخی در خور داشته باشد. این شرایط بیانگر برخورداري کشور از مؤلفه هایی است که در قالب اقتدار فرهنگی تعریف می شود و از نفوذ، کارآمدي، جذابیت و اثربخشی مناسبی برخوردار است.
بهره گیري از این ظرفیت بی بدیل که خود شاخصی از انقلاب اسلامی و مبانی معرفت دینی است به منزله اقتداري حقیقی است که هم هژمونی نظام سلطه در حوزه ایده، اندیشه، معرفت و گفتمان را مورد نقادي و تهاجم قرار می دهد و هم پاسخگوي حقیقی نیازهاي انسانی امروز است.
چنین شرایطی می تواند موقعیت برجسته اي پدید آورد که با توجه به وجود مؤلفه هاي مشترك فرهنگی با جهان اسلام می تواند هویت نوینی را در عرصه فرهنگی پدید آورد که به عنوان یک قطب و جریان مؤثر فرهنگی در سطح بین المللی مبدل شود. تحقق این امر مستلزم تمهید مقدمات و راهبردهایی است که هم در سطح داخلی و هم در سطح بین المللی ضمن رفع نواقص و کاستی هاي جاري، بتواند از نگاه اثباتی، فرصت ها و قوت هاي جاري را به فعالیت و پویایی وادارد.
از طرف دیگر جامعه ایران یک جامعه دینی بوده و قرآن و عترت پیامبر - صلی االله علیه و آله - 1، معتبرترین منبع هدایت هاي فرهنگی جامعه می باشند. با توجه به معارف اسلامی می توان گفت چون هدف قرآن ایجاد تحول فرهنگی گسترده در مخاطبان خود بود و این هدف داراي زبانی تربیتی و نه آموزشی بود، لذا اقتضا کرد تا نزول قرآن، تدریجی باشد. نزول تدریجی قرآن فرصت داد تا مردم به طور عملی از نقطه هایی تاریک به سوي کانون نور و روشنایی حرکت کنند و در تمام مراحل از راهبري هاي قرآن بهره مند شوند.
به همین جهت بررسی و مطالعه در آیات و سور قرآن، محققان و مسئولان فرهنگی کشور را در شناخت اصول تحول فرهنگی یاري خواهد کرد. اصول تحول فرهنگی، برخی ناظر به محتوا و برخی ناظر به روش است. همچنین »اصول تحول فرهنگی« به تنهایی براي شناخت راهکارهاي ایجاد تحول فرهنگی راه گشا نیست، زیرا این اصول، فروع و لوازمی دارند که هر یک از آنها به کار تربیتی و هدایتی می آیند و نیز گاهی ترکیب اصول موجب فراهم آمدن زمینه یک برنامه تربیت عملی می گردد.
همین طور برخی از اصول، مقدمه بیان اصول دیگر می باشند. فهم شیوه تحول قرآنی به کشف و استخراج تمام این ها بستگی دارد.
وجود جریان هاي مخالف و تهدید آنها و نیز چالش ها و سؤال هایی که بی توجهی به آنها می توانست بحران آفرین باشد، هم چنین بالا رفتن شایستگی ها و ظرفیت هاي مبلغ رسالات الهی و معمار جامعه اسلامی است که در کنار هر اصل تربیتی یا در مقابله با هر تهدید و جریان مخالف باید موردنظر قرار گیرد.
بررسی ضرورت و اهمیت این تحقیق از دیدگاه حضرت امام خمینی - قدس سره - و مقام معظم رهبري - مدظله العالی - نشان می دهد که حضرت امام - قدس سره - مسائلی همچون هویت و موجودیت سعادت و شقاوت یک جامعه و اساس استقلال یک ملت را تابع فرهنگ ارزیابی کرده و از نگاه ایشان، رأس همه اصلاحات، اصلاح فرهنگ است.
