بخشی از مقاله
چکیده :
خانواده ، هسته اولین جامعه و از جمله عوامل اصلی انتقال فرهنگ ، اندیشه ، اخلاق و سنتها و عواطف به نسلی پس از نسل دیگر است. در میان اعضای خانواده مهم ترین سهم تأثیرگذاری بر فرزند از آن مادران است . به ویژه در خانوادههایی که شیوهای زیست طبیعی ، و هماهنگ با الگوها و سنت های اسلامی دارند .در این بین ، از جمله نقش های مادر که از اهمیت فوق العاده ای بر خور دار است و قرآن ، این کتاب هدایتگر که متضمن کلام الهی است ، آن را مورد توجه قرار داده ، نقش تربیتی مادر در محیط خانواده است .
نوشتار حاضر، به نقش تربیتی مادر در نهاد خانواده پرداخته و از سوی دیگر، نقشهای سه گانه طبیعی زنان : دختر، همسر و مادر خانواده را مورد بحث قرار داده است و به این نتیجه رسیده است که قرآن ، بیشترین ستایش را از زنان در نقش مادری داشته و در تقسیم وظایف میان زن و شوهر کارمقدس تربیت فرزندان را به مادران سپرده است.
راه رسیدن به این نتیجه ، از دو مسیر است. یکی دستورات صریح قرآن در سپردن تربیت فرزندان به مادر و دیگر، به وسیله ارائه الگوهای موفق مادران مربی که در این نوشتار، به سه نمونه از مادرانی که به عنوان الگوی قرآنی ، معرفی شده است اشاره خواهد شد : مادر حضرت مریم - س - ، مادر حضرت عیسی - ع - و مادر حضرت موسی - ع - . و قطعا برای کسانی که خواهان آشنائی با جایگاه این موجود مقدس - مادر - هستند . مطالعه الگو های بیان شده ، امری ضروری و رهگشا خواهد بود .
مقدمه :
خانواده، هسته نخستین جامعه و از عوامل اصلی انتقال فرهنگ، اندیشه، اخلاق و سنتها و عواطف به نسلی پس از نسل دیگر است. در میان اعضای خانواده بیشترین سهم تأثیرگذاری بر فرزند از آن مادران است؛ به ویژه در خانوادههایی که شیوهای زیستطبیعی، و مطابق با الگوها و سنتاسلامی دارند؛ که براساس آن شیر مادر بهترین غذای کودک و آغوش مادر بهترین جایگاه برای تربیت و پرورش کودکان شناخته میشود .
بر همین اساس، بارزترین و والاترین نقشی که در کلام وحیانی قرآن، برای زنان ترسیم و مورد ستایش قرار گرفته شده نقش مادری و عهدهداری تربیت فرزندان از سوی آنان است.
نقشهای طبیعی سهگانه زنان
زنان به حکم طبیعت و دستگاه آفرینش در سه نقش طبیعی ابراز وجود میکنند :
نقش دختری، نقش همسری و نقش مادری.
از میان این هر سه نقش آن چه جایگاه و منزلت ویژه و شایسته تعظیم و تکریم به زن میدهد، منزلت و جایگاه مادری است.
نقش زن در جایگاه دختر خانواده
قرآن کریم از هر سه نقش پیشین سخن گفته است، اما نه به یک ارزشگذاری برابر و همسان؛ سخن قرآن از زن در نقش دختر خانواده، به سه ساحت برمیگردد:
اول : دفاع از منزلت انسانی دختران و زنان
قرآن کریم نسبت به جایگاه دختران و زنان توجّه داشته و همواره رفتار ظالمانه و ستمگرانه و تحقیرآمیز علیه آنان را که در بسیاری از فرهنگها از جمله عرب جاهلی رایج بوده است ، مورد نکوهش قرار داده است.
قرآن در آیات مختلف، نگاه تحقر آمیز به دختران و زنان را نکوهش کرده و چنان نگاهی را با ارزش های انسانی و باورهای توحیدی ناسازگار دانسته است:
» و در آن هنگام که از دختران زنده به گور شده سؤال شود ، به کدامین گناه کشته شدند.«
یکی از دردناکترین و وحشیانه ترین پدیده عصر جاهلیت ، مسئله زنده به گور کردن دختران بود . گرچه برخی معتقدند این عمل در میان همه اقوام عرب آن زمان مطرح نبوده است . ولی مسلم آنکه امری رایج به شمار می آمده وگرنه قرآن با این تاکید و به طور مکرر ، بدان اشاره نمی نمود .
در این خصوص برخی از مفسران نقل می کنند که در جاهلیت ، هنگامی که زمان وضع حمل زنی فرا می رسید ، حفره ای در زمین خفر می کردند و به محض اینکه فرزند متولد می شد و متوجه می شدند که دختر است ، او را در میان حفره می انداختند
این نحو برخورد با دختر در عصر جاهلی ، ریشه در این دید غلط دارد که دختر ، موجودی فاقد ارزش انسانی است و از آن جهت که دختران همانند پسران نمی توانند در تولید اقتصادی دست به فعالیت بزنند ، نگه داشتن آنها ، امری لغو و بلکه مضر خواهد بود . و این آن تفکری است کع مورد مذمت حضرت حق قرار گرفته و معتقدین به این دید را مورد نکوهش قرار می دهد .
نکته قابل توجه اینکه ، قران به قدری این مسئله را زشت و منفور شمرده و با آن بر خورد قاطع کرده است که حتی رسیدگی به این موضوع را مقدم بر مسئله نشر نامه اعمال در قیامت و داد خواهی در مسائل دیگر میپندارد.
