بخشی از مقاله
چکیده
کانهزایی سرب وروي در منطقه چمالو غالباً به صورت رگهاي، رگچهاي و پرکننده فضاي خالی میباشد. شواهد صحرایی، کانهنگاري، ساخت و بافت موید این است که کانهزایی توسط محلولهاي گرمابی حاصل از سردشدن و تبلور توده نفوذي حاجسیران که درون شکستگیهاي سنگهاي آتشفشانی- آذرآواري حاشیه توده نفوذ نمودهاند، تشکیل شده است. در ماده معدنی بافت رگه- رگچهاي، بافت برشی، بافت قشري و بافت جانشینی مشاهده میگردند که تهنشست ماده معدنی از محلولهاي گرمابی را منعکس میسازند.
گالن، اسفالریت، اسمیتسوینت، سروزیت، کالکوپیریت، مالاکیت و کانههاي اکسیدي آبدار آهن مجموعه کانیایی موجود در این کانسار را شامل میگردد که با کانیهاي باطله کلسیت و کوارتز همراه هستند. کانهزایی ابتدا به صورت کانهزایی سولفیدي گالن، اسفالریت، کالکوپیریت و کولینحادث شده و متعاقباً سروزیت و اسمیتسونیت از دگرسانی گالن و اسفالریت حاصل شدهاند. در نهایت فرآیندهاي سوپرژن موجب تشکیل مالاکیت و اکسیدهاي آبدار آهن گردیده است.
مقدمه
منطقه چمالو در بخش غربی کوههاي طارم و در فاصله حدود 65 کیلومتري شمالغرب زنجان بین طولهاي جغرافیایی 48 درجه و 7 دقیقه و 55 ثانیه تا 48 درجه و 10 دقیقه و 28 ثانیه شرقی و عرضهاي جغرافیایی 37 درجه و 6 دقیقه و 50 ثانیه تا 37 درجه و 8 دقیقه و 19 ثانیه شمالی واقع میباشد. این منطقه بر اساس تقسیمبندي ساختاري نبوي - 1355 - در زون ساختاري البرز– آذربایجان واقع میباشد.
در منطقه مورد مطالعه مجموعههاي آذرآواري و گدازههاي سازند کرج به سن ائوسن گسترش زیادي دارند. در کوههاي طارم جریانهاي گدازه همراه با مجموعههاي رسوبی- آذرآواري ائوسن شامل برش آتشفشانی، لاپیلی توف، پومیس توف، ماسهسنگ توفی و مادستون ضخامتی حدود 3800 متر داشته و به دو بخش کردکند و آمند تقسیم میشوند. بخش کردکند با ضخامت 2400 متر در پایین و بخش آمند با ضخامت 1400 متر در بالاي این مجموعه واقع بوده و توسط یک جریان گدازه آندزیتی از یکدیگر تفکیک میشوند.
تودههاي نفوذي گرانیتوییدي متعددي مجموعههاي آتشفشانی- آذرآواري ائوسن را قطع کردهاند. تمامی این تودهها سن پس از ائوسن و احتمالاً سن الیگوسن دارند. یکی از این تودهها، توده نفوذي حاجسیران است که رخنمون آن بصورت نعل اسبی شکل بوده و با روند تقریباً شرقی- غربی در بخش جنوبغرب برگه 1/100000 هشتجین برونزد دارد - شکل . - 1 کانهزایی در منطقه چمالو در ارتباط با این توده نفوذي میباشد.
روش مطالعه
جهت انجام تحقیق حاضر پس از مطالعات کتابخانهاي چندین بازدید صحرایی صورت پذیرفت. در جریان بازدیدهاي صحرایی برداشتهاي زمینشناسی و نمونهبرداري از بخشهاي کانهدار، بخشهاي دگرسان، سنگهاي میزبان آتشفشانی- آذرآواري و همچنین سنگهاي گرانیتوییدي انجام پذیرفت .متعاقباً از نمونههاي کانهدار مقطع صیقلی و از سنگهاي میزبان و سنگهاي گرانیتوییدي مقطع نازك تهیه و مطالعه گردید. علاوه بر این مطالعه ژئوشیمی کانسار و سنگهاي میزبان در دست انجام میباشد.
سنگشناسی
نظر به اینکه محلولهاي گرمابی حاصل از تبلور توده نفوذي حاجسیران موجب کانهسازي در سنگهاي میزبان آتشفشانی- آذرآواري شده است، در اینجا به اختصار سنگشناسی توده نفوذي و سنگهاي میزبان مورد بررسی قرار میگیرد. توده نفوذي حاجسیران از نظر ترکیب سنگشناسی شامل گرانیت، سینیت و سینودیوریت میباشد. این سنگها بافت گرانولار نسبتاً درشت دانه دارند
همچنین بافتهاي پرتیتی و گرانوفیري در آنها مشاهده میگرددبافت. پرتیتی غالباً حاصل فرآیند تفکیک در حالت جامد میباشد ولی میتواند بر اثر دگرسانی سدیک نیز ایجاد گردد
در بافت گرانوفیري کوارتز در دماي پایین - حدود 650 درجه سانتیگراد - و بخار آب کم بر اثر هستهبندي سریع تشکیل میشود - ورنون، . - 2004 کوارتز، فلدسپار پتاسیمدار و پلاژیوکلاز کانیهاي فلسیک و بیوتیت، آمفیبول و پیروکسن کانیهاي مافیک این سنگها را تشکیل میدهند. در ضمن زیرکن، آپاتیت و اسفن به عنوان کانی فرعی حضور دارند.
سنگهاي آتشفشانی- آذرآواري مورد مطالعه شامل جریانهاي گدازه داسیتی، آندزیتی، آندزيبازالتی و سنگهاي آذرآواري شامل انواع مختلف توف، توفیت و برش آتشفشانی هستند. گدازهها بافت کومولوفیریک - شکل - 2 و پورفیریتیک دارند
شکل -1 نقشه زمینشناسی منطقه مورد مطالعه که محل کانهزایی با مستطیل سفید در گوشه جنوبغربی آن مشخص شده است
شکل -2 گرانیت با بافت دانهاي - تصویر سمت راست - و آندزیت بازالتی با بافت کومولوفیریک - تصویر سمت چپ - . هر دو تصویر در نور دو بار پلاریزه گرفته شده و علائم Or، Am، Q، Py و Plg به ترتیب ارتوز، آمفیبول، کوارتز، پیروکسن و پلاژیوکلاز را مشخص میسازند.
