مقاله لزوم رعایت صفات عملکردی و سلسله مراتب شبکه راه ها در بهره برداری از شبکه راه

بخشی از مقاله

چکیده

با توجه به رشد شهر نشینی وافزایش تولید سفر و ارتباط مستقیم آن با چالشهایی درترافیک شهری توجه به علم مهندسی ترافیک در شهرسازی دارای اهمیت انکار ناپذیر است . توجه به سطح کیفیت کاربری معابر و میزان سرویس دهی مناسب از جمله پارامترهای مورد توجه است . توجه به راههای درون شهری که به خیابان معروف می باشندو بخش اعظمی از سطح شهر را به خود اختصاص می دهند، در اکثرشهرها بعد از کاربری مسکونی مساحت تحت اشغال شبکه معابر در درجه دوم و حتی در بعضی از شهرها سطح شبکه معابر از سطح کاربری مسکونی نیز بیشترمی باشد .

معابر از زیرساخت های اصلی در سیستم حمل و نقل ترافیک بوده و هر معبر دارای جایگاه و عملکرد خاصی در ساختار شبکه معابر میباشد . جایگاه و عملکرد هر معبر با توجه به موقعیت قرار گیری در شبکه معابر و نیز ویژگی های معابر متصل به این معبر تعیین می شود .در نتیجه برای آنکه یک معبر بتواند نقش عملکردی خود را بخوبی ایفا نماید، علاوه بر توجه به اصول فنی در طراحی، خود معبر نیز باید در ساختار طراحی شهر نیز از موقعیت مناسبی برخوردار باشد.

رعایت سلسله مراتب عملکردی شبکه های ارتباطی از مهم ترین پارامترها در عملکرد معابر است . عدم رعایت سلسله مراتب در طراحی واجرای معابر سبب کاهش ظرفیت و خدمات و کارائی مسیر می گردد ، این مقاله به بررسی رابطه ی متقابل مهندسی ترافیک و شهر سازی می پردازد.

.1مقدمه

شبکه های ارتباطی بستر ایجاد ارتباط مناسب بین انسان،کاربری زمین و فعالیتهای شهری می باشند .شبکه های ارتباطی به عنوان مهم ترین رکن حمل و نقلی در شهرمعمولاً عهده دار شش نقش جابجایی، دسترسی، اجتماعی ،ایجاد بستری برای ارتباطات اجتماعی نظیر کار، گردش، بازی، ملاقات و ... - معماری شهری، تأثیرات آب و هوایی و اقتصادی می باشند

یک معبر درون شهری عمدتا بیش از یک نقش را به عهده می گیرد و حتی ممکن است بعضی از این نقش ها نظیر جابجایی با اجتماعی وجابجایی با دسترسی با یکدیگر در تعارض باشند .به هنگام طبقه بندی شبکه راهها و همچنین تعیین اجزاء راه باید به همه نقش هایی که راهعملاً به عهده خواهد گرفت، توجه شود.

مجموعه ای از علوم معماری و برنامه ریزی های اجتماعی که در قالب »هنر شهر« ارائه می گردد، شهرسازی نامیده می شود. در واقع می توان شهر را به صورت یک منزل بزرگ تشبیه کرد که لازم است از صفات وفوائد مختلفی برخوردار باشد تا بتواند آسایش سکنه ی آن منزل را فراهم نماید و محیط آرام و دلپذیری جهت یک زندگی اجتماعی مناسب را به وجود آورد.شهرسازی وابستگی کامل به علوم مختلفی دارد و در حقیقت یک معمار - آرشیتکت - طراح و شهرساز لازم است به علوم مختلفی از قبیل برنامه ریزی شهری، جامعه شناسی، روان شناسی اجتماعی، جغرافیایی شهری و... آشنایی کامل داشته باشد.

با توجه به اهمیت موارد فوق بررسی و سامان دهی راه ها و گذر گاه ها از اولویت اولیه شهرسازی است که این خود لزوم توجه هر چه بیشتر به علم ترافیک و آشنایی با معابر و کالبد های شهر تاکید دارد ، این مقاله تحلیلی بر لزوم حفظ صفات عملکردی از پیش تعیین شده برای راهها و رعایت سلسله مراتب عملکردی راهها در بهره برداری از شبکه راهها می پردازد و راهکار هایی را برای هر چه بهتر شدن حمل و نقل شهری ارائه می کند .

.3مهندسی ترافیک

جزئی از مهندسی راه و ترابری است که درباره برنامه ریزی، طرح هندسی، عملیات ترافیکی، راه ها، خیابان ها، بزرگراه ها، شبکه ها، پایانه ها، زمین های اطراف و روابط آن با سیستم های حمل و نقل بحث می کندو در واقع علم اندازه گیری سفر است .

مطالعات مشخصات و علم اندازه گیری ترافیک و میزان سفر، مطالعه قوانین اساسی و مربوط به جریان و ایجاد ترافیک در مسیرها و گذرها و سایر معابر. شامل :

.1عوامل مربوط به انسان و وسیله نقلیه

.2حجم ترافیک، سرعت، تأخیر

.3جریان ترافیک، ظرفیت

.4شکلهای سفر، عوامل تولید سفر، مبدأ و مقصد

.5عوامل مربوط به پارکینگ و پایانه ها

عملکرد و استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی می باشد . که در ابتدای طراحی صفات و سلسله مراتب در شبکه راهها مشخص و تعیین میگردد.

.4صفت های شبکه راه

راه های اصلی شش نقش اصلی را به عهده دارند :

.1فراهم آوردن امکان جابجایی برای وسایل نقلیه موتوری - نقش جابجایی -

.2فراهم آوردن امکان وسایل نقلیه موتوری به بناها و تأسیسات - نقش دسترسی -

.3ایجاد بستری برای ارتباط های اجتماعی نظیر کار، گردش، بازی و... - نقش اجتماعی -

.4شکل دادن به ساختار معماری - نقش معماری شهری - .5تاثیردر آب و هوای محیط اطراف - نقش تأثیرات آب و هوایی - .6تأثیر در اقتصاد شهر - نقش اقتصادی -

.5انواع شبکه راه

شکل گیری بافت یک شهر به طور مستقیم با شبکه معابر آن ارتباط دارد. - 3 - انواع شبکه معابر عبارتند از :

.1شبکه معابر ستاره ای - شعاعی - .2شبکه معابر حلقوی - دایروی - .3شبکه معابر شطرنجی .4شبکه معابر خطی

.6شبکه معابر ستاره ای - شعاعی -

در بافت ستاره ای، شهر دارای یک مرکز اصلی بوده و مراکز فرعی در طول شعاع های منشعب از مرکز شهر پخش می گردد.

شکل:1 معابر ستاره ای - شعاعی -

.7شبکه معابر حلقوی - دایروی -

امروزه در شهر هایی که شبکه آنها شعاعی است، سعی می شود برای ایجاد عدم تمرکز، قسمتهایی از معابری که شعاع ها را به هم مرتبط می سازد و در بافت قدیم شهر به صورت خیابان های تنگ و فرعی بودند