بخشی از مقاله
چکیده مطالب:
اختلالات گفتاری شامل برخی از مشکلات گفتاری نظیر اختلالات بیانی، آوایی و اختلال در فصاحت کلام و نیز مشکلات زبانی همچون دشواری در دریافت مطالب و زبان بیانی است. لکنت زبان به عنوان یکی از شایع ترین اختلالات گفتاری، معمولاً در دوره خردسالی 2 تا 4 سالگی آغاز می گردد و دربرگیرنده دو نوع لکنت کلونیک و تونیک است.
در مراحل اولیه لکنت زبان کودک نگران نیست و رنجی نمی برد اما در مرحله ی بعدی، نسبت به اختلال خود عکس العمل نشان می دهد و علاقه ی شدیدی به تصحیح و بهبود تکلم خویش دارد و می کوشد که با تحمل اضطراب و فشارهای روزافزون بر لکنت خویش فایق آید و به تدریج اگر لکنت شدت یابد، کودک در مراحل مختلف از خود ترس و نگرانی بیشتری را نشان می دهد و لکنت او نیز بیشتر می شود چرا که میان لکنت و نگرانی رابطه ی دوطرفه وجود دارد.
در تمامی انواع لکنت ها، آگاهی فرد از لکنت خویش؛ در تعیین میزان موفقیت درمان حائز اهمیت است. لکنت زبان؛ همواره معلول علت های مختلف بدنی؛ عاطفی؛ اجتماعی، ژنتیکی و ترکیبی از این عوامل است و پیشگیری اولیه در کنار غربالگری وسیع، ردیابی و ارزیابی اولیه از لکنت زبان، حائز اهمیت است. از جمله مهم ترین روش های درمانی نیز، می توان به روش های زبانی، روان درمانی، رفتاردرمانی، خوددرمانگری و درمان شناختی-رفتاری ، اشاره نمود.
مقدمه
ما نیاز داریم که افکار، احساسات و عواطف خود را به یاری کلمات به دیگران تفهیم کنیم و همچنین نیاز داریم گفتار آنان را درک کنیم تا به عقاید و عواطف آنان پی ببریم. به همین دلیل هر اشکال یا ناتوانی در صحبت کردن، یا درک صحبت دیگران، به احتمال زیاد بر روابط شخص با سایرین تاثیر می گذارد.
دشواری در سخن گفتن، به شکل های گوناگون و بسیار وجود دارد. این نقص ممکن است از اشکالات جزئی گفتاری مانند لکنت زبان گرفته یا ناتوانی کامل در صحبت کردن باشد. این مشکل ممکن است گاهی با نارسایی های دیگر نظیر ناشنوایی، عقب ماندگی ذهنی یا فلج مغزی همراه باشد
"سخن گفتن" یکی از مهارت های مهم در بحث آموزش و یادگیری است. کودکانی که لکنت زبان دارند از نظر مهارت کلامی، ارتباط با گروه همسالان، والدین، اعضای خانواده و سایر گروه های اجتماعی با مشکل مواجه هستند و حتی گاهی نمی توانند به برخی از عرصه ها وارد شوند. به وجود آمدن »لکنت زبان« علل و عوامل گوناگونی دارد که فشارهای عاطفی، روانی و محیطی، همچنین مسائل ژنی و وراثتی بعضی از این علل می باشد. لکنت زبان یا اختلال کلامی در کودک را می توان با برنامه ریزی و بهره گیری از روش های گفتار درمانی، درمان کرد
تعریف لکنت زبان
لکنت زبان تعریف کاملی ندارد که دربرگیرنده تمام جنبه های اختلال باشد، اما می توان گفت:" گفتاری است با تکرار مکرر یا طولانی نمودن صداها یا سیلاب ها یا تردیدها و مکث های مکرر، که آهنگ گفتار را مختل می نماید." علاوه بر این رفتارهای واضح، لکنت رفتارهای پنهان نیز دارد مثل اضطراب، ترس، خجالت، احساس گناه، کناره گیری یا ستیزه جویی - شیهان،1970،دایره المعارف بین المللی توانبخشی، - 2010 اختلال در روانی گفتار و الگوی زمانی طبیعی؛ آن هنگام که سخن گفتن را دشوار سازدمی لُکنَتِ زبان گفته میشود.
لکنت زبان - به جز در موارد استثنایی - پدیده خاص دوران کودکی است و عمدتا از خردسالی - معمولا 2 تا 4 سالگی - آغاز می شود. حدود 80 درصد کودکانی که به نحوی مبتلا به لکنت هستند، به تدریج مانند سایرین به طور طبیعی صحبت می کنند
تعریف سازمان بهداشت جهانی لکنت زبان
اختلالی در ریتم گفتار که فرد دقیقا می داند چه می خواهد بگوید اما در همان لحظه به علت تکرار، مکث و طولانی کردن صدا در بیانش دچار مشکل می شود.
به معنای وسیع می توان گفت که لکنت زبان یک مسئله آهنگ بیان یا یک مشکل گفتار است. به معنای محدود، لکنت زبان را شیوه سخن گفتن افرادی دانسته اند که پیشاپیش واکنش های فزون تنودی - تنش - در آنها مشاهده می شود
معیارهای DSM-5 برای لکنت - با نام جدید اختلال سیالی کلامی با شروع در کودکی -
فرد زمانی رسما مبتلا به لکنت زبان - اختلال سیالی با شروع در کودکی - اعلام می شود که در سیالی کلامی عادی و در زمان بندی تلفظ اصوات مشکل داشته باشد، این مشکل با سن و مهارت های زبانی او مطابقت نداشته باشد، به مدت طولانی ادامه یابد - در اکثر موارد - ، و یک یا چند مورد از موارد زیر به طور فراوان و شدید در آن مشاهده شود:
-1فرد اصوات و سیلاب ها را تکرار می کند.
-2صدای حروف بیصدا و همچنین صدای حروف صدادار، را طولانی تلفظ می کند.
-3 کلمات را شکسته بیان می کند - یعنی در وسط کلمه مکث می کند - .
-4 در میان حرف هایش مکث هایی دارد که آنها را با یک صدای دیگر ر می کند یا این مکث ها با سکوت همراه هستند.
-5فرد برای اجتناب از کلمات مشکل ساز، کلمات دیگری را به کار می برد.
-6کلمات را با فشار فیزیکی زیاده از حد تولید می کند.
-7کلمات یک هجایی - یک سیلابی - را تکرار می کند - من-من-من-من میایم - .
-این مشکلات باعث می شوند فرد از حرف زدن مضطرب شود یا در یک یا چند زمینه زیر اختلال به وجود آید: برقرار کردن ارتباط با دیگران، تعامل اجتماعی، عملکرد تحصیلی یا عملکرد شغلی.
-نشانه ها در اوایل دوره رشدی - خردسالی و اوایل کودکی - آغاز شده اند.
-نمی توان این مشکلات را به نقص گفتاری-حرکتی یا حسی، مشکلات سیالی کلامی ناشی از مشکلات نورولوژیک - مثلا سکته مغزی، تومور، تروما - ، یا یک عارضه پزشکی دیگر نسبت داد و یک اختلال روانی دیگر نمی تواند توضیح بهتری برای آنها باشد.
انواع لکنت زبان
با توجه به عوارض و حالات مختلف لکنت زبان یعنی مدت زمان وقفه ها و فراوانی و توالی آنها و شدت و کثرت تکرار و میزان قوت و فشار و تشنج مربوط به تلفظ حروف و کلمات می توان دو نوع خاص لکنت را مشخص نمود. ا این توجه که بعضی از افراد لکنتی بویژه در سنین نوجوانی و جوانی بعضا هر دو حالت را از خود نشان می دهند.
-1حالت اول لکنت کلونیک یا حالت تکراری غیرارادی در بیان کلمه:
در این نوع از لکنت زبان کودک یا بزرگسال، یک بخش معمولا اولین بخش کلمه ای را با سلاست و تشنج بطور غیرارادی تکرار می کند. مثلا کلمه مادر را چنین بیان می کند: م م م مادر.
-2حالت دوم لکنت تونیک یا توقف تحمیل در تلفظ کلمه است. در این حالت که در کنش عضلات دستگاه گویایی چند ثانیه ای توقف و سکون به وجود می آید، فرد مبتلا به این نوع لکنت، دچار گیر و وقفه در تلفظ و ادای کلمه می شود. این حالت همواره با احساس فشار و کوشش و تقلای فوق العاده برای ادای کلمه همراه است. شخص مبتلا به این لکنت برای ادای کلمه شدیدا به وی فشار می آورد و پس از لحظاتی به طور ناگهانی و با تشنج کلمه را ادا می نماید
