بخشی از مقاله
چکیده
حمله سایبری مصداق سلاح جدیدی است که میتواند شیوهی جنگ را دگرگون کند. این حملات یکی از جلوههای نوین مداخلات سایبری شناسایی شده است که نوعی اقدام از سوی یک دولت برای هدف قرار دادن زیرساختهای اساسی دولت دیگر که به شبکه رایانهای متصل است صورت میگیرد. لذا این تحقیق با هدف تعریف فضای مجازی و مشخصات آن، حملات سایبری و مفاهیم مشابه آن، واکنش علیه این حملات، انواع نفوذگران و حملات آنها و نحوه جبران خسارت ناشی از حملات سایبری انجام شده است. این تحقیق که به صورت توصیفی تحلیلی و با مطالعهی کتابخانهای صورت گرفته نشان میدهد گستره متنوعی از حملات سایبری وجود دارد. نتایج این مقاله را بدین صورت داریم: هر حملهای را نمیتوان یک حمله سایبری دانست و نگرانی دولتها ناشی از این حملات را میتوان با استفاده از مسئولت بینالمللی دولتها تعدیل کرد.
واژگان کلیدی: فضای سایبری، حملات سایبری، جبران خسارت.
مقدمه
یکی از اصطلاحاتی که به دوران امروزی اطلاق می شود عصر اطلاعات است. این عبارت متضمن روش های نوین جابه جایی اطلاعات برای امور دولت است. با پیدایش نرم افزارهای رایانه ای امکان بهره گیری از این پدیده در بخشهای مختلف دولتی خصوصا زیر ساختهای اساسی فراهم گردیده است. با پیدایش اینترنت به عنوان محیطی برای اتصال شبکههای رایانه ای با یکدیگر این امر تسهیل گردیده با این حال دستاوردهای بشری آسیب پذیری خود را به سرعت نشان دادند و امکان مداخله نامشروع در فعالیت های دولت در عرصه مختلف از طریق شبکه های اینترنتی مطرح گردیدند. جامعه بین المللی شاهد حملاتی به اطلاعات رایانه ای در عرصه های بانکی، هواپیمایی، انرژی و... بوده است؛ ازاین حملات نوین می توان تحت عنوان »حملات سایبری« نام برد.
از ویژگی های فناوری اطلاعات و فضای مجازی امکان ساماندهی و تدارک تهاجم سازمان یافته از فواصل دور علیه اهداف از پیش تعیین شده می باشد و به مهاجمان این امکان را می دهد تا علیه اهداف خود اقدام و ایجاد اختلال کنند. اینفناوری علاوه بر اینکه موجب آشکارشدن نقاط ضعف موجود در زیر ساختهای حیاتی می شود با ایجاد اختلال مانع از واکنش دفاعی و ایجاد تاخیر در آنها نیز می گردد. امروزه تهدیدات رایانه ای در محیطهای مجازی انطباق چندانی با تعریف سنتی نداشته و دربسیاری از موارد متفاوت است. یکی از مسائل مورد توجه حقوق بین الملل مدرن پدیده رو به افزایش حملات اینترنتی در فضای سایبری است. اقدامات سایبری حتی در سطح ضعیف این قابلیت را دارد که منجر به ایجاد خسارت و اختلال در دفاع ملی یا حیات اجتماعی شود و لطمه جدی به منافع عمومی یک کشور بزند فناوری اطلاعات همه جا حضور دارد مثل سدها، ماشین آلات، انرژی هستهای و... . هرچه شبکه های رایانه ای پیشرفته تر میشوند، به طور روزافزون، حملات سایبری نیز بیشتر میشوند.
فضای سایبری بسیار شبیه به فضای ماورای جو و به طور شگفت انگیز پهناور است و قابل ملی سازی نیست. این که در عمل آیا واقعا فضای سایبر قابل ملی سازی نیست یا نمی خواهند آن را ملی سازی کنند دو بحث جدا است و البته باید توجه داشت اینترنت ملی تا حدی بهره برداری از فضای سایبری را اختصاصی و ملی خواهد کرد. دولتهایی که اقدام به حملات سایبری میکنند فجایعی به بار می آورند که باید برای آن مسئول قلمداد شوند. در صورت اثبات انتساب حمله سایبری نقض مقررات بین المللی مخابرات و قواعد بنیادین حقوق بین الملل است که باعث ایجاد مسئولیت می شود. سرعت و پیچیدگی اقدامات سایبری لزوم اتخاذ دستور العمل تنظیم شده برای همکاری در تحقیقات و واکنش به این تهدیدات و حملات را نشان می دهد آشنایی با حملات سایبری و اقدامات پیشگیرانه و همچنین تعیین مسئولیت بین المللی دولتها در قبال آن نقش بهسزایی در جامعه کنونی دارد، از طرفی مسئله چگونگی انتساب یک حمله سایبری موضوعی پیچیده است که برای تعیین آن نیاز به انطباق قواعد مسئولیت بین المللی دولتها بر ویژگی خاص فضای سایبری دارد.
طرح مسئولیت دولت که مرتکب حمله سایبری شده اولا منوط به نامشروع بودن این حمله از منظر حقوق بین الملل و ثانیا منتسب بودن حمله سایبری به دولت میباشد. ماده 2 طرح پیشنویس مسؤولیت بینالمللی دولتها مورخ 2001 در این رابطه بیان میدارد »فعل متخلفانه بینالمللی دولت هنگامی محقق میشود که رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل الف - به موجب حقوق بینالملل قابل انتساب به آن دولتباشد و ب - نقض تعهد بینالمللی آن دولت تلقی شود.«
