بخشی از مقاله
چکیده :
در توسعه کارآفرینی روستایی عوامل متعددی دخیل هستند؛ آموزش کارآفرینی در جوامع روستایی، برنامه و طرحهای دولتی برای گسترش کارآفرینی روستایی زنان و دختران روستایی که حدود نیمی از جمعیت روستا را تشکیل می دهند از جمله عوامل مهم تأثیر گذار در فرایند کارآفرینی روستایی می باشد. کارآفرینی روستایی همانند کارآفرینی به دلیل اینکه از مفاهیم علوم انسانی است از زوایا و منظرهای مختلف قابل استنباط بوده و هر صاحبنظری بر اساس دیدگاه و موقعیت خود آن را تعریف نموده است. توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی ، حمایت و نگهداری میراث فرهنگی روستایی، کاهش استفاده از منابع طبیعی ، به حداقل رساندن اتلاف منابع و حفظ کیفیت محیطی، حفاظت از تنوع زیستی همچنین مدیریت پایدار زمین را در پی خواهد داشت. این پژوهش از از نوع توصیفی و کیفی می باشد و از مطالعات کتابخانه ای و منابع اینترنتی در حیطه های توسعه روستایی، کارآفرینی، کارآفرینی روستایی، اشتغال استفاده شده است.
کلید واژه : توسعه روستایی؛ کارآفرینی؛ روستا؛ کارآفرینی روستایی .
. 1 مقدمه و بیان مساله
فقر جهانی و اثرات جانبی جهانی شدن ازجمله توزیع نابرابر درآمد کشورها که جزء اصلی ترین چالش های کشورهای درحال توسعه محسوب می شود، مردم روستاها را با آسیب ها و صدمات اقتصادی و اجتماعی زیادی مواجه ساخته که امروزه مهاجرت از روستا به شهر، وجود میزان بالایی از کودکان کار در روستاها، تبعیض علیه کار زنان و کارگران روزمزد و سیار در روستاها و بخش کشاورزی، عدم تأمین اجتماعی مورد نیاز و امنیت پایین شغلی از نمونه آسیب های مذکور به شمار می آیند که همه آنها به تشدید فقر و نابرابری در روستاها کمک می کنند - محمد آذرپناه، . - 1391 روستا نیز همانند شهر نیازمند پیشرفت و تحول می باشد، لذا تغییرات پرشتاب و رشد فناوری و ارتباطات جهانی در دنیای امروز متوجه روستا نیز می باشد؛ بنابراین غفلت از روند رشد و پیشرفت اقتصادی روستا خسارات جبران ناپذیری را برای دولتها به ارمغان خواهد آورد.
مهاجرت بی رویه ساکنین روستا و بویژه جوانان جویای تحصیل در مقاطع دانشگاهی، شغل پردرآمد از مشکلات دولت هایی خواهد بود که برنامه ریزی و مدیریت لازم برای توسعه روستا را نداشته باشند. بنا به مستندات مرکز آمار ایران، در سال 1335 جمعیت کل کشور حدود 19 میلیون نفر بوده که از این تعداد 13 میلیون نفر آن یعنی چیزی معادل 68 درصد جمعیت روستانشین بودند. این نسبت تنها در 55 سال بعد معکوس شده و مطابق با آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 90 نسبت شهرنشینان به 71 درصد و روستانشینان به 29 درصد رسیده است. لذا به منظور اینکه روستا بتواند ماهیت تولیدی خود را حفظ نموده و نقش لازم در توسعه اقتصادی1 را داشته باشد باید از راهبردهای ممکن برای توسعه استفاده نماید.
کارآفرینی2 که به موتور محرکه توسعه اقتصادی توسط شومپیتر - 1934 - 3 تعریف شده است به نظر می رسد به عنوان یک راهبرد اساسی در توسعه روستا و رونق اشتغال پایدار کارایی لازم را داشته باشد. کارآفرینی در نقش یک راهبرد در توسعه و شکوفایی و رشد جوامع انسانی، به جایگزین بی بدیلی تبدیل شده است که از طریق آن همه عوامل و منابع و امکانات یک جامعه به صورت خودجوش و از راه قرار گرفتن دریک روند تکاملی در جهت نیل به آرمان های بلند اجتماعی بسیج می شوند تا منشاء بسیاری از آثار و پیامدهای مثبت اقتصادی - اجتماعی گردند.لذا چنانچه به فواید بی شمار این پدیده توجه همه جانبه شود، اهداف و مختصات یک الگوی توسعه ای کارآمد سهل الوصول تر خواهد شد.
موضوعی که در خصوص اهمیت کارآفرینی و ارتباط مستقیم آن با اعتلای ملی یک ملت باید جدی تلقی گردد، اهمیت دادن به نقش » کارآفرینی روستایی1«و کارآفرینان ساکن در محیط های روستایی است؛ مقوله ای که با همه اهمیت آن، درجامعه ما مورد غفلت واقع گشته و توجه درخوری به آن نشده است - غلامرضا یاوری و همکاران، . - 1388 کارآفرینی در روستا و مباحث مربوط به آن که منجر به بازآفرینی طرح های اقتصادی و اشتغال زایی دولت در روستا می شود از جمله راهبردهای است که مدیران در دولت های پیشرو نتیجه مدار برای توسعه اقتصادی روستا بهره برداری می کنند. بطوری که در چند سال اخیر بحث احیا و پویا سازی مجدد نواحی روستایی از طریق ارتقا و توسعه کارآفرینی توجه زیادی را به خود جلب نموده است و در واقع بسیاری از کارگزاران توسعه روستایی1 به کارآفرینی به عنوان یک راهبرد توسعه می نگرند.
ساکسنا - 2012 - 2 ذکر می کند که توسعه روستایی حتی بیش از پیش با کارآفرینی مرتبط می باشد - ساکسنا، . - 2012 دریگا3 و همکاران - - 2009 بیان می کنند که کارآفرینی در نواحی روستایی می تواند وضعیت اشتغال را بهبود دهد، خدمات محلی را تنوع بخشد و از مردم روستا به یک طریق پایدار و جامع حمایت نماید - دریگا و همکاران، . - 2009 بنابراین سیاست و خط مشی کارآفرینی در نواحی روستایی تبدیل به یک ابزار راهبردی برای رسیدن به توسعه پایدار4 بلندمدت شده است. هرچند که برای تحقق این امر لازم است موانع پیش روی کارآفرینان روستایی - مانند موانع مربوط به سرمایه مالی و انسانی - با همت دولت و نهادهای مسئول برطرف شوند و با توسعه بستر مناسب در مناطق روستایی و تشویق کارآفرینان روستایی، به افرایش اشتغال، درآمد و بهبود کیفی زندگی مردم روستایی، کمک شود - کریمی سعید، . - 1390 هدف عمده مقاله حاضر هم آن است تا بر اساس مطالعه کتابخانه ای- اسنادی، منابع اینترنتی به بررسی اهداف ، عوامل و موانع مؤثر در کارآفرینی روستایی بپردازد.
. 2 مبانی نظری پژوهش و پیشینه پژوهش
