بخشی از مقاله
چکیده
کارآفرینی موتور رشد اقتصادی و نماد اصلی نوآوری در یک کشور است. امروزه مبانی تئوریک کارآفرینی تقویت یافته و مظاهر عملی آن در صنعت و خدمات نمود بیشتری پیدا کرده و برای آن، رویکردها، استراتژیها و راهکارهایی در ادبیات مربوطه ارائه شده است.
در فرآیند کارآفرینی، فرصتهای جدیدی برای اشتغال ایجاد می شود که ویژگی آن نوآوری و خلاقیت در تولید و عرضه محصولات یا ارائه خدمات است. نقش دولتها با توجه به محورهای تنظیمی، شناختی و هنجاری برای ارتقای کارآفرینی بسیار مهم است. شرکتهای خصوصی و دولتی باید برنامه های آموزشی برای کارکنان در زمینه کارآفرینی طراحی و اجرا نمایند . کارآفرینی پاسخ به دو سؤال اساسی در مورد جامعه یعنی الف-چگونگی ایجاد ثروت ب- چگونگی توزیع ثروت را پیدا کرده است.
.1 مقدمه
کارآفرینی ریشه ای به درازای تاریخ بشر دارد لیکن توجه آکادمیک به مفاهیم این دانش سابقه چندانی ندارد. در عصر حاضر از کارآفرینی بعنوان نیروی محرکه رشد و توسعه اقتصادی و مهمترین عامل ایجاد اشتغال تعبیر می شود. اکثر دولتها کارآفرینی را یک استراتژی توسعه ملی دانسته و اقدامات زیادی برای تقویت آن انجام داده اند کارآفرینی. در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازارِ امروز، دارای نقش کلیدی است.
در یک اقتصاد پویا، ایده ها، محصولات و خدمات همواره در حال تغییر است و در این میان کارآفرین، الگویی برای مقابله و سازگاری با شرایط جدید ارائه می دهد. در یک گسترهء وسیع، تمام عناصر فعال در صحنهء اقتصاد باید به سهم خود کارآفرین باشند. آموزش کارآفرینی مقوله مهمی است که کشورهای پیشرفته در فرآیند توسعه اقتصادی - اجتماعی آن را در اولویت برنامه های خود قرار داده اند.
با اینکه اصطلاح کارآفرینی عمدتا در ارتباط با بخش خصوصی بکار رفته اما اکنون در ادبیات مدیریت بخش دولتی به وفور دیده می شود و مباحث زیادی در خصوص وجود و ماهیت و کاربرد کارآفرینی در بخش دولتی انجام و بعنوان راهکار مرتفع ساختن مشکلات مزمن خدمات اداری و دولتی مطرح شده است. سازمانهای دولتی ایران از وضعیت کارآفرینانه مطلوبی برخوردار نیستند و بمنظور استقرار کارآفرینی در این سازمانها بایست عوامل درون سازمانی و برون سازمانی از رفتارها و فعالیتهای کارآفرینانه حمایت کرده و بسترهای لازم را فراهم آورند.
کارآفرینان نقش کلیدی در توسعه اقتصادی و تحولات اجتماعی هر جامعه دارند. کارآفرینان بعنوان عناصر اصلی در تسریع توسعه کشورهای در حال توسعه و در تجدید حیات و استمرار توسعه کشورهای صنعتی ، همواره مورد توجه و مطالعه بوده اند.
.2 کار آفرین
واژه کارآفرین به کسانی اطلاق می شود که مخاطره یک فعالیت اقتصادی را می پذیرند و دست به نوآوری می زنند . کارآفرین کسی است که متعهد می شود یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی نماید ، کسی که تمایل به پذیرش ریسک دارد تا شرکتی را تاسیس کند و یک محصول جدید یا خدمت و فرآیند جدیدی را در سازمان بکار اندازد. کارآفرین را ایجاد کنندهء یک چیز ارزشمند از هیچ می دانند. کارآفرین، فالیتهای اقتصادی کوچک و جدید را با سرمایه گذاری خود شروع می کند.
کارآفرین دارای خصوصیاتی است شامل : الف- در کار خود خلاقیت دارد و نوآوری می کند ب - از موقعیتهای اقتصادی استفاده می کند ج-تصمیم می گیرد و برای آینده برنامه ریزی می نماید و به کارها نظم می بخشد ح- تولید سرمایه می کند و تولیدات خود را با سود می فروشد .
متغیرهای مربوط به کارآفرین و کارآفرینی از چهار جنبهء مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد : الف- متغیرهای شخصیتی و روانشناسی ب-متغیرهای جمعیت شناختی ت- متغیرهای محیطی ث- متغیرهای سازمانی
.3 فرآیند کارآفرینی
مرحله مقدماتی: شخص ابتدا تصمیم می گیرد و سپس فرصتی را تشخیص می دهد و ایدهای برای استفاده از آن فرصت در ذهن جرقه می زند و بعد آن ایده را بر روی کاغذ آورده و آنرا نظم میدهد و به شکل یک "طرح شغلی" میآورد .
مرحلهء تأسیس: شخص شروع به تدارک و سازماندهی منابع برای شرکت نوپا مینماید و منابع اساسی را مطابق با طرح شغلی یا مقدماتی ترکیب میکند تا بتواند کسب و کار خود را شروع نماید .
مرحله توسعه : شخص کانالهایی را برای ارتباط با بازار کشف میکند و محصول خود را وارد بازار مینماید و سپس آنچه برای توسعه بنگاه در دستور کار قرار میگیرد شامل : تأمین سرمایهء در گردش، تأمین مواد اولیه، ایجاد شبکهای در بازار ، مدیریت منابع انسانی، عملیات و امور اداری است .
.4 ویژگیهای کارآفرینان
الف- تصمیم گیری : تصمیم گیری یکی از ویژگیهای کارآفرینان است و عمل تصمیم گیری به صورت آگاهانه و از میان چندین راه حل برای دستیابی به نتایج مورد نظر صورت می گیرد .
ب - پذیرش چالشها : کارآفرینی به معنای پذیرش چالشها در زمان خطر و عدم اطمینان است . فرد کارآفرین کلیه فرصتهای چالش برانگیز را شناسایی می کند و سپس تلاش خود را به کار می گیرد تا این چالشها را با استفاده از منابع موجود به فرصتهای متنوع کسب و کار تبدیل نماید و سازمان را به حرکت وا دارد.
ج- ریسک کردن : یکی از مهمترین ویژگیهای کارآفرینان، ریسک کردن یا تحمل خطر است . این ویژگی مستلزم قبول شکست با توجه به احتمالات پیش بینی نشده درآینده می باشد.
د- مهارت مدیریتی : کارآفرینی ، مهارت مدیریتی را نیز در برمی گیرد و نقش یک کارآفرین درآغاز نظارت بر طراحی بهبود پروژه های سازمان در رابطه با فرصتهای آتی بسیار مهم است.
ه- نوآوری : انجام کارها به شیوه جدید و بهتر، که مترادف با نوآوری در نظر گرفته شده است.
و- تهیه منابع : تهیه منابع یکی از ویژگیهای اصلی کارآفرینی است زیرا به فرد کارآفرین کمک می نماید تا به هدفهای کسب و کار نائل آید .
.5 کارآفرینی و اجتماع
شبکههای اجتماعی یک عنصر کلیدی در فعالیتهای کارآفرینی هستند . شبکهی اجتماعی کارآفرینان با تشخیص فرصتها رابطهی مثبت دارد و محتوای روابط اجتماعی بیشترین اثرگذاری را بر تشخیص فرصت کارآفرینی دارد.
یادگیری اجتماعی می تواند با مشاهده رفتار دیگران و پیامدهای حاصل از رفتار آنان باشد . هنگامیکه رفتار کارآفرینانه از یک کارآفرین مشاهده شود و فرد کارآفرین مورد حمایت اطرافیان قرار گیرد، این رفتار در فرد مشاهده کننده تقویت شده و پس از طی فرآیندهای یادگیری، فعالیت کارآفرینانه را شروع می نماید. عوامل یادگیری مشاهده ای و سپس خانواده تاثیر زیادی بر توسعه کارآفرینی دارد.
بین کارآفرینی اجتماعی - وجود برنامه های کارآفرینانه، وجود فرهنگ سازمانی کارآفرینانه، وجود عوامل حیاتی موفقیت در کارآفرینی اجتماعی - و اثربخشی عملکرد ، ارتباط معناداری وجود دارد.
به کارآفرینی اجتماعی بعنوان یک پارادایم اشاره شده که دو زمینه سیاسی و اجتماعی در پیدایش آن موثر است. تغییر رویکرد رفاه اجتماعی به نولیبرالیسم - در حوزه علوم سیاسی - و پیدایش مفهوم سرمایه اجتماعی - در حوزه جامعه شناسی - ، پارادایم کارآفرینی اجتماعی را در ادبیات کارآفرینی پیش روی جوامع کنونی قرار داده است. اصل این پارادایم، خلاقیت اجتماعی و درگیر شدن شهروندان در عرصه های تصمیم گیری - درباره نیازها، انتظارات، مسایل و ارزش های اجتماعی آنان - است.
بهبود وضعیت کسب و کارهای کوچک و متوسط در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها و توجه ویژهء برنامه ریزان و سیاستگذاران توسعه به این مقوله مهم ، ضرورت دارد . چاره اثربخش نمودن کسب و کارهای کوچک و متوسط، اشاعه فرهنگ کارآفرینی در سازمان هاست و لازمه فرهنگ سازی نیز وجود مدیران با مهارت های کارآفرینانه است. بین نوع ساختار سازمانی و کارآفرینی اقتصادی در شرکت های کوچک و متوسط رابطه معناداری وجود دارد.
