مقاله کارآفرینی کشت توام عاملی برای افزایش تولید ، درامد وایجاد اشتغال در مناطق روستایی استان گیلان

بخشی از مقاله

چکیده

هدف این پژوهش بررسی کشت توأم برنج و ماهی در استان گیلان بعنوان یک فعالیت کارافرین در مناطق روستایی است که علاوه بر ایجاد یک منبع اقتصادی جدید می تواند فرصت های شغلی جدیدی را به همراه داشته باشد. این تحقیق از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری آن شامل دو گروه شالیکار گیلانی است. گروه اول کشاورزان شالیکاری که به کشت شالی می پردازند و گروه دوم که علاوه بر کشت شالی در مزارع خود بصورت توأم ماهی نیز پرورش می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، برای گروه اول 100 نفر و برای گروه دوم 135نفر مشخص گردید.

به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده و برای سنجش اعتبار پرسشنامه از آزمون کرونباخ استفاده و مقدار ./86 به دست آمد. مشخص شد که کشت توام بیشترین سازگاری را با تجربیات کشاورزان گیلانی دارد. ضمن اینکه میانگین عملکرد شالی در کشاورزان دارای کشت توام بیشتر از کشاورزان شالیکار و هزینه نهاده های مصرفی آنها نیز پایینتراست و کشاورزان دارای کشت توام رضایتمندی از این فعالیت را دارند.

مقدمه

توسعه روستایی جزیی از برنامه های توسعه هر کشور است که برای دگرگون سازی ساخت اجتماعی - اقتصادی جامعه روستایی بکار میرود. اینگونه برنامهها که در مناطق روستایی پیاده میشود به منظور افزایش تولید، بهبود بهره وری، توسعه منابع انسانی، گسترش فرصتهای جدید اشتغال طراحی می شود. از مهمترین خصوصیات کشاورزی در ایران می توان به ؛ معیشتی بودن، پراکندگی و کوچک بودن زمینهای کشاورزی، وفور نیروی کار و بازدهی پایین نیروی کار اشاره کرد.

کارآفرینی یک واژه فرانسوی و به معنی متعهد شدن است که بدنبال آن یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی کرده اداره و تقبل میکند.امروزه کارآفرینی بعنوان یک عامل اصلی با استفاده از نوآوریهای جدید یافتههای تحقیقاتی و تکنولوژی نوین جهت کسب درامد ، راه اندازی یک کسب و کار جدید و ایجاد فرصتهای جدید شغلی مورد توجه است. در شرایط کنونی کشور که زمینههای اشتغال صنعتی در سطح وسیع فراهم نیست و بخش زیادی از جمعیت کشور در بخش کشاورزی و روستایی اشتغال دارند و از این طریق امرار معاش میکنند، کشت توأم ماهی و برنج می تواند از جمله راهبردهای مناسب برای کارافرینان جهت راه اندازی یک کسب و کار پایدار، درامد زا و ایجاد کننده فرصتهای جدید شغلی با استفاده از منابع موجود باشد.

کشت توام یک فعالیت صرفا فن گرایانه نیست بکارگیری این تکنولوژی می تواند در بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان نقش ایفا کرده و به دومین منبع درامد اقتصادی کشاورزان خصوصا کشاوزرزان فقیر نقش ایفا کند بیان داشتند کشت توام برنج و ماهی یک فعالیت پایدار و کم هزینه برای به دست آوردن پروتئین حیوانی و مواد معدنی مورد نیاز است. در تحقیق خود سیستم کشت توأم برنج و ماهی را یک فعالیت کشاورزی پایدار، کم هزینه، با درامد کافی و قابل توجه برای کشاورزان فقیر و حاشیه نشین می داند. ابو حیات سیف السلام در سال 2016 بیان داشتند برنج و ماهی مهمترین منابع غذایی ، تامین کننده امنیت غذایی و درامد بسیاری از مردم بنگلادش است که تاثیرات اقتصادی مثبتی نسبت به کشاورزانی که دارای تک کشتی می باشند نسیب شان می گردد

Puste - 2001 اعلام داشتند که مقدار عملکرد برنج و کاه در کشت توام برنج و ماهی بیشتر از روش تک کشتی برنج می باشد. سعید زاده و گروسی - 1393 - بیان داشتند که کشت توام در کاهش هزینه و افزایش درامد موثر بوده و دستیابی به اجرای یک سیستم پایدار کشاورزی را در شالیزارهای منطقه امکانپذر می سازد.

مواد و روشها

پژوهش حاضر به صورت پیمایشی انجام گرفته است . جامعه آماری در این بررسی دو گروه کشاورزان شالیکار گیلانی می باشند. گروه اول شالیکارانی هستند که فقط به کشت شالی مشغولند و گروه دیگر علاوه بر کشت شالی در بخشی از مزارع خود - بعد از برداشت شالی - به پرورش ماهی مبادرت می کنند . گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه صورت گرفت. روش نمونهگیری استفاده شده در این پژوهش نمونه گیری تصادفی ساده میباشد. از آمار توصیفی و تحلیلی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. هدف کلی تحقیق بررسی ویژگی های فردی و اقتصادی کشاورزان شالیکار گیلانی است که دارای کشت وتوام برنج و ماهی می باشند. در این رابطه هدفهای فرعی آن عبارتند از :

-1 بررسی خصوصیات فردی و اقتصادی دو گروه، کشاورزان شالیکار

-2 بررسی روابط بین خصوصیات فردی . اقتصادی، و رضایت مندی از طرح کشت توأم برنج و ماهی در شالیزار .

تجزیه و تحلیل آماری

حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای شالیکارانی که کشت توام داشتند 135 نفر می باشد و برای کشاورزان همان حوزه تحقیق که فقط شالی کشت می کنند، 100 نفر مشخص گردید. گردآوری دادهها با استفاده از پرسشنامه صورت گرفت. و به گونه ای طراحی شده اند تا بتواند داده های مورد نیاز تحقیق را جمع آوری نماید. روایی پرسشنامه به وسیله 15 نفر از اساتید دانشگاه و کارشناسان شیلات و جهاد کشاورزی استان گیلان تأیید شد. برای بررسی پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردیده که مقدار 0/86 بدست آمد. پرسشنامه بین افراد دو گروه که به صورت روش نمونه-گیری تصادفی ساده انتخاب شده بودند، جهت تکمیل توزیع گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزارSPSS تحت ویندوز و با آزمونهای کایاسکوار و ضریب همبستگی پیرسون صورت پذیرفت.

نتایج و بحث - آمار توصیفی و آمار تحلیلی -

براساس نتایج به دست آمده ، مشخص گردید از لحاظ جنسیتی بیشتر پاسخ گویان 90 - درصد - گروه اول - کشاورزان شالیکار - مرد و 100 درصد پاسخگویان گروه دوم - کشاورزاندارای کشت توام - مرد می باشند. همچنین بیشتر پاسخ گویان هر دو گروه در رده سنی 51 سال و بالا تر می باشند. و از لحاظ سطح سواد بیشترین پاسخ گویان - 30 درصد - گروه اول دیپلم و - 20 درصد - بیسواد هستند. درحالی که بیشترین فراوانی - 40/74 درصد - گروه دوم دیپلم و 3/7 - درصد - بیسواد می باشد.

نتایج جدول شماره 1 نشان می دهد 85 درصد از پاسخگویان گروه اول و 81/48 درصد از پاسخگویان گروه دوم متاهل و بیشترین تعداد افراد خانواده هر دو گروه 3 نفر می باشد . براساس نتایج به دست آمده در بخشی دیگر از آمار توصیفی، مشخص گردیدکه در خصوص وسعت مالکیت زمین زراعی،بیشترین فراوانی 75 - درصد - از پاسخگویان گروه اول و 74/8 - درصد - پاسخگویان گروه دوم زمینی کمتر از دو هکتار بوده اند و در رابطه با نوع مالکیت مشخص گردید بیشترین نوع مالکیت 85 - درصد - از پاسخگویان گروه اول و - - 89/62 درصد از پاسخگویان گروه دوم از نوع ملکی بوده است. بیشترین سابقه کار در زراعت برنج برای هر دو گروه متعلق به طبقه 41 سال و بیشتر است.

براساس نتایج استخراج شده از گویه های طراحی شده بر اساس طیف لیکرت ، مشخص گردید که بیشترین فراوانی 45 - درصد - از پاسخگویان گروه اول و - 59/26 درصد - از پاسخگویان گروه دوم گزینه متوسط را در خصوص ادامه فعالیت زراعت برنج - شغل اصلی - را انتخاب نمودند. همچنین 65 - درصد - از پاسخگویان گروه اول گزینه خیلی کم و - 53/33 درصد - از پاسخگویان گروه دوم گزینه متوسط را در خصوص تمایل به پرورش کشت توام را انتخاب کردند. براساس نتایج به دست آمده، 65 درصد از کشاورزان شالیکار گزینه خیلی کم را در خصوص مزیت نسبی اقتصادی کشت توام اعلام داشته اند. در حالیکه این گزینه برای 48,16 درصد کشاورزان دارای کشت توام گزینه متوسط بوده است.

براساس اطلاعات به دست آمده، 62/97درصد درصد از پاسخگویان گروه دوم بیان داشتند که کشت توأم با تجارب کاری آنها در حد خیلی زیاد سازگار بوده است. براساس اطلاعات به دست آمده، هزینه کشت توأم برنج و ماهی55,55 درصد از پاسخگویان تا یک میلیون تومان در هکتار بوده است. براساس اطلاعات به دست آمده، مهم ترین دلایل مربوط به عدم تخصیص کل زمین شالی جهت پرورش ماهی از دیدگاه کشاورزان شالیکاری دارای کشت توأم؛ هزینه زیاد و سود کم ، عدم حمایت دولت ، مشکلات آب، نداشتن مجوز ، مشکلات تغییر کاربری ، ریسک زیاد و عدم اطمینان به آینده 3,7 درد، عدم تجربه و اطلاعات کافی ذکر گردید.

بخش تحلیلی

در بخش آمار استنباطی - تحلیلی - ، هدف اصلی بررسی رابطه بین متغیرها و آزمون فرضیات این پژوهش - بررسی درامد دو گروه، هزینه نهاده ها، عملکرد برنج و رضایتمندی - به شرح زیر است :

.1 کشت توأم منجر به افزایش درآمد شالیکاران گیلانی می شود .

با مقایسه میانگین رتبه ای دو گروه کشاورزان شالیکار دارای کشت توأم و کشاورزان شالیکار مشخص گردید که بین دو گروه از نظر میزان درآمدی اختلاف معنی داری از لحاظ آماری وجود ندارد . - P>0,05 -

.2 کشت توأم منجر به کاهش هزینه - کود ، سموم شیمیایی و استفاده از علف کش - در تولید برنج می شود .

با مقایسه میانگین رتبه ای دو گروه کشاورزان شالیکار دارای کشت توأم و کشاورزان شالیکار مشخص گردید که بین دو گروه از نظر میزان هزینه مصرف کود، سموم شیمیایی و علف کش اختلاف معنی داری وجود دارد. . - P<0,05 - یعنی کشاورزان شالیکار دارای کشت توأم هزینه کمتری جهت مصرف کود ، سموم شیمیایی و علف کش پرداخت میکنند.

.3 کشت توأم منجر به افزایش عملکرد در مزارع کشت توأم می شود .

با مقایسه میانگین دو گروه کشاورزان شالیکار دارای کشت توأم و کشاورزان شالیکار مشخص گردید که بین دو گروه از نظر میزان عملکرد برنج در سال زراعی اختلاف معنی داری وجود ندارد - . - P>0,05 اما میانگین تولید کشاورزان شالیکار دارای کشت توأم بیشتر از گروه کشارزان شالیکار است.

.4 ذیرش کشت توام باعث رضایت مندی کشاورزان شالیکار گیلاتی از زراعت برنج می گردد.

با مقایسه میانگین رتبه ای گروه کشاورزان شالیکار دارای کشت توأم و کشاورزان شالیکار مشخص گردید که بین دو گروه از نظر رضایتمندی از پرورش توأم اختلاف معنی داری جود دارد . - P<0,05 - به عبارتی گروه کشاورزان شالیکار دارای کشت توأم از فعالیت در این بخش راضی هستند.

نتیجه گیری بیش از 230 هزار هکتار زمین شالیزار در استان گیلان و جود دارد. طبق براورد موجود 10 درصد این اراضی قابلیت کشت توام دارند. با توجه به نتایج

به دست امده کشت توام در مزارع شالی گیلان افزایش میانگین عملکرد برنج، کاهش هزینه های تولید برنج و رضایت مندی از زراعت برنج در استان گیلان را به همراه دارد که از بعد اقتصادی قابل تعمق است. ضمن اینکه فعالیت در این نوآوری می تواند بطور مستقیم و غیر مستقیم به عنوان یک کسب و کار پایدار، ایجاد زمینه های مناسب را برای اشتغال کشاورزان شالیکار در فصول بعد از برداشت برنج خصوصا برای جوانان روستایی جویای کار نقش کلیدی ایفا کند.