بخشی از مقاله
خلاصه
هدف این مقاله ،تعیین کارایی حسابرسی صورتهای مالی و بررسی تاثیر کارایی حسابرسی بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی می باشد. در این مقاله با بررسی سه متغیر:اندازه شرکت مورد حسابرسی،ارائه خدمات مالیاتی به شرکت مورد حسابرسی و تعداد سالهای حسابرسی شده ،ارتباط آنها با نرخ های بازیافت - قیمت گذاری خدمات حسابرسی - از طریق بررسی نرخ های بازیافت - دستمزد واقعی حسابرسی به دستمزد کل استاندارد - ،مورد مطالعه قرار گرفته است. به منظور آزمون فرضیه تحقیق ،ضریب کارایی صورتهای مالی با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها محاسبه و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی کمک گرفته شده است.نتایج آزمون فرضیه نشان می دهد که ارتباط معنی داری بین کارایی حسابرسی و قیمت گذاری خدمات حسابرسی وجود ندارد.نتایج پژوهش بیان می دارد که موسسات حسابرسی توان معاملاتی بیشتری با صاحبکاران بزرگ دارند همچنین ارائه خدمات مالیاتی به صاحبکار توان معامله و قیمت گذاری خدمات حسابرسی را در برابر صاحبکاران افزایش می دهد.از طرفی، قیمت گذاری خدمات حسابرسی در اولین سال حسابرسی کمتر می باشد.
کلمات کلیدی:کارایی حسابرسی، قیمت گذاری خدمات حسابرسی
.1 مقدمه
طبق نظریه داپوچ و گوپتا، ایده اصلی در ارزیابی عملکرد نسبی افراد،استفاده از اطلاعات عملکرد سایر گروه ها برای ارزیابی عملکرد نسبی افراد یا تیم های خاص است.این رویکرد برای ارزیابی عملکرد تیم های حسابرسی در یک شرکت حسابرسی کاملا مناسب به نظر می رسد - داپوچ و همکاران ،. - 2003 کارایی یکی از شاخص های مهم عملکرد است.کارایی در عملکرد عاملی است که می تواند باعث پیشی گرفتن از رقبا در یک بازار رقابتی گردد.در مورد بازار ارائه خدمات حسابرسی در ایران نیز می توان گفت که با ورود بخش خصوصی،در سال های اخیر شاهد رقابت در بازار هستیم. - وفایی،. - 1385
منافع اقتصادی حسابرس از طریق حق الزحمه ای تامین می شود که از انعقاد قرارداد با صاحبکاران عاید می شود .حسابرسان جهت قیمت گذاری خدمات حسابرسی از عوامل گوناگونی استفاده می کنند و تحقیقات زیادی نیز در رابطه با شناسایی و ارزیابی این عوامل انجام شده است - رجبی، - 1387پژوهش های انجام شده در کشورهای گوناگون که سعی در بررسی عوامل اثرگذار بر نحوه قیمت گذاری خدمات حسابرسی داشته اند متغیرهای مستقل متفاوتی را به عنوان عوامل اثرگذار بر حق الزحمه خدمات حسابرسی، ارائه کرده اند - ژول،1998ومنان،. - 2001بررسی ارتباط کارایی حسابرسی و قیمت گذاری حسابرسی،شرکاء و متخصصین حسابرسی را بر آن خواهد داشت تا از آن به عنوان مبنایی برای تعیین حسابرسی های لازم در بررسی های اضافی استفاده نمایند.
از آنجا که ناکارایی های حسابرسی تاثیر منفی بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی دارد - داپوچ وهمکاران ، - 2003،افزایش کارایی حسابرسی به لحاظ نظری می تواند بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی اثری فزاینده داشته باشد.هدف اصلی پژوهش حاضر نیز تعیین کارایی حسابرسی صورتهای مالی و بررسی اثر کارایی حسابرسی بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی در ایران است.با مروری بر مطالعات صورت گرفته در زمینه قیمت گذاری خدمات حسابرسی ،همچنین کارایی حسابرسی می توان پیشینه این پژوهش ها را در حدود سه دهه تخمین زد.اماتحقیقی در رابطه با تاثیر کارایی حسابرسی بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی در ایران صورت نگرفته است.
.2مرور ادبیات نظری
بررسی مطالعات انجام شده در زمینه کارایی حسابرسی نشان می دهد ناکارایی های حسابرسی برای شرکت حسابرسی به لحاظ اقتصادی هزینه بر بوده و ارتباط مستقیمی با قیمت گذاری خدمات حسابرسی داشته است - داپوچ و دیگران، - - 2003 بن کیم ودیگران،. - 2005همچنین پژوهش های انجام شده نشان می دهد عوامل اثرگذار بر حق الزحمه خدمات حسابرسی، با استفاده از عوامل اثرگذار بر حجم کار حسابرسی به عنوان محرک حق الزحمه خدمات حسابرسی تعیین گردیده است - دچاو،1995،ژول،1998وپالمورس،. - 1986عوامل تاثیر گذار بر قیمت گذاری این خدمات را می توان به دو گروه تقسیم نمود:
الف - عوامل ناشی از ویژگی های شرکت مورد حسابرسی
ب - عوامل ناشی از ویژگی های موسسه حسابرسی
به طور کلی می توان متغیر های ریسک، حجم و پیچیدگی عملیات واحد مورد رسیدگی را از جمله عوامل ناشی از ویژگی های شرکت مورد حسابرسی و کارایی حسابرسی را از جمله عوامل ناشی از ویژگی های موسسه حسابرسی،ذکر نمود.هدف کلی پژوهش حاضر،تعیین کارایی حسابرسی صورتهای مالی و بررسی تاثیر کارایی حسابرسی بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی می باشد.همچنین با توجه به اینکه قیمت گذاری خدمات حسابرسی از طریق بررسی نرخ های بازیافت - دستمزد واقعی حسابرسی به دستمزد کل استاندارد - ،مورد مطالعه قرار گرفته است بنابراین در ادامه به بررسی سه متغیر:اندازه شرکت مورد حسابرسی،ارائه خدمات مالیاتی به شرکت مورد حسابرسی و تعداد سالهای حسابرسی شده و ارتباط آنها با نرخ های بازیافت - قیمت گذاری خدمات حسابرسی - پرداخته شده است.اثر گذاری و ارتباط متغیرهای مزبور با قیمت گذاری خدمات حسابرسی از طریق مطالعات پیشین - داپوچ و دیگران، - - 2003بن کیم و دیگران ، - 2005تایید گردیده است.با توجه به اینکه مفهوم کارایی حسابرسی و نرخ های بازیافت با قدری پیچیدگی در مبانی نظری همراه هستند در ادامه تشریح می گردند.
.3مفهوم کارایی در مقابل اثربخشی و صرفه اقتصادی
به طور کلی سه عنصر کارایی،اثربخشی و صرفه اقتصادی به عنوان پایه های اصلی شاخص های عملکرد قلمداد شده است:
کارایی:به این معنی که با نهاده های مشخص به چه میزان از ستانده ها دست یافته ایم.
اثر بخشی:منظور از اثر بخشی این است که با ستانده های موجود به چه میزان به اهداف سازمان رسیده ایم.
صرفه اقتصادی: به این معنی که با نهاده های مصرف شده و کارگرفته شده به چه میزان به اهداف سازمان رسیده ایم - وفایی،. - 1385
.4روش های اندازه گیری کارایی
به طور کلی دو روش کلیدی برای تهیه مرز کارایی مطرح شده است:
· روش پارامتریک
· روش ناپارامتریک
-4-1روش پارامتریک
این روش ها که عمدتا در بحث های اقتصادی برای تهیه تابع تولید به کار می روند ،پارامتری برای رابطه نهاده ها وستانده ها در نظرگرفته می شود .فرض بر این است که توزیع داده های مربوط به نهاده ها وستانده ها مشخص است به عبارتی رابطه بین نهاده ها وستانده ها در قالب یک تابع فرض می شود.ایراداتی بر روش های پارامتریک فوق وارد است که از این میان می توان به موارد ذیل اشاده کرد:مفروضات اولیه فراوانی دارند که باید در خصوص تابع تولید و پارامترهای آن در نظر گرفت.
· توابع تولید معرفی شده تمامی نهاده ها رادر مقابل یک ستانده تعریف می کنند .
· پیچیدگی استفاده از توابع تولید به خصوص در تابع مرزی تصادفی، کاربرد آن را بسیار محدود می کند. - وفایی،. - 1385
-4-2روش نا پارامتریک
این روش ها مبتنی بر یک سری بهینه سازی ریاضی هستند که برای محاسبه کارایی نسبی از آنها استفاده می شود. عبارت نسبی در جمله بالا بسیار حائز اهمیت است،زیرا کارایی به دست آمده در این روش نتیجه مقایسه بنگاه های موجود با یکدیگر است.بنابراین،در صورتی که تعدادی از مشاهدات حذف و یا تعداد آنها زیاد شود،ممکن است مقدار کارایی محاسبه شده نیز کم یا زیاد شود.بنابراین کارایی به دست آمده نسبی است نه مطلق.در روش های نا پارامتریک ،نیازی به انتخاب فرم تابع نبوده و محدودیتی نیز برای تعداد ستاده ها وجود ندارد.از جمله روش های نا پارامتریک ،روش تحلیل پوششی داد ه هاست - پورکاظمی و غضنفری،. - 1384
.5تحلیل پوششی دادهها - - DEA
یکی از ابزارهای مناسب و کارآمد در خصوص ارزیابی کارایی سازمان ها، تحلیل پوششی دادهها میباشد که به عنوان یک روش غیر پارامتری به منظور محاسبه کارایی واحدهای تصمیم گیرنده - - DMUs -که در اینجا سازمان حسابرسی می باشد- استفاده میشود. امروزه استفاده از تکنیک تحلیل پوششی دادهها با سرعت زیادی در حال گسترش بوده و در ارزیابی سازمانها و صنایع مختلف مانند صنعت بانکداری، پست، بیمارستانها، مراکز آموزشی، نیروگاهها، پالایشگاهها،موسسات حسابرسی و... استفاده میشود. همچنین الگوهای کارا که ارزیابی واحدهای ناکارا بر اساس آنها انجام گرفتهاست به واحدهای ناکارا معرفی میشوند. الگوهای کارا واحدهایی هستند که با ورودیهای مشابه واحد ناکارا خروجیهای بیشتر یا همان خروجیها را با استفاده از ورودیهای کمتر تولید کردهاند.
این تنوع وسیع در نتایج است که موجب شده،استفاده از این تکنیک با سرعت فزایندهای رو به گسترش باشد. همین امر موجب شدهاست که این تکنیک از بعد تئوری نیز رشد فزایندهای داشته باشد و به یکی از شاخههای فعال در علم تحقیق در عملیات تبدیل شود - خلیفی فر،. - 1385فارل کارایی را به صورت نسبت ستانده به نهاده تعریف کرد و برای بنگاه هایی که با یک ستاده و چند نهاده کار می کنند،تابع مرزی را چنان بر مجموعه ای از ستاده و نهاده ها برازش داد که حاصل برازش فوق یک تابع با خطوط قطعه قطعه بود.اما مشکل برای حالتی که یک سازمان دارای چند ستانده باشد وجود داشت.در این حالت صورت و مخرج کسر از جمع ستانده ها و نهاده ها تشکیل می شود، اما ستانده ها و نهاده ها را چگونه می توان با
