بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به اینکه خطرات آفت کشهای شیمیایی برای محیط زیست، انسان و دیگر پستانداران، روزبه روز بیشتر اثبات میگردد، لذا تحقیقات زیادی روی اسانس های گیاهی صورت گرفته است تا جایگزینی برای سموم شیمیایی باشند. گیاهان ترکیباتی دارند که میتوانند خاصیت آفت کشی داشته باشند. هدف از این مطالعه بررسی اثرات حشره کشی اسانسهای گیاهی گوناگون برروی آفت سوسک چهار نقطه ای حبوبات است.
سوسک چهار نقطه ای حبوبات آفتی است که با سوراخ کردن بذور باعث آسیب به بذور حبوبات مخصوصا لوبیا چشم بلبلی که میزبان اصلی آن است، می گردد. اسانسهای گیاهی روی برخی فعالیت های رفتاری و تولید مثلی سوسک چهار نقطه ای حبوبات، به عنوان دورکننده، بازدارنده تغذیه و تخمریزی اثر میگذراند. اسانسهای مورد مطالعه به طور معنی داری موجب کاهش تخمریزی آفت شدند.
برخی اسانس های گیاهی مانند درمنه کوهی - Artemisia aucheri Boiss - Asteraceae خاصیت حشره کشی شدیدی از خود روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات،نشان میدهند. نتایج به دست آمده از ازمایشات مختلف نشان دهنده ی توانایی اسانس های گیاهی درکنترل سوسک چهارنقطه ای حبوبات می باشد. اسانسهای گیاهی به عنوان آفت کش های کم خطر مورد توجه هستند.
مقدمه
سوسک چهار نقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus - F. - از کلیدی ترین آفات حبوبات بخصوص لوبیا چشم بلبلی می باشد.برای ممانعت از منتقل شدن آفت به انبار و نیز کاهش خسارت ،کنترل شیمیایی باید در مزرعه، صورت گیرد. سوسک چهار نقطه ای حبوبات آفتی پلی فاژ است.لارو آن از دانه های بقولات مختلف تغذیه می کند. حشرات ماده، تخم های خود را به طور منفرد روی غلافهای رسیده دانه های بقولات قرارداده و آنها را با ماده لزجی به سطح دانه ها می چسبانند
در بسیاری از کشورهای غربی و مرکزی آفریقا،لوبیای چشم بلبلی بخش عمده ای از رژیم غذایی است. این اغلب منبع اصلی پروتئین خانواده است . - Singh et al., 1978 - یک روش قدیمی برای حفظ غلات و حبوبات در برابر آفات مخلوط کردن آنها با روغنهای گیاهی در هندوستان و آفریقا بوده است
با توجه به خسارت بالای آفات و اثرات سوء سموم شیمیایی در جستجو ی روشی ایمن برای کنترل آفات استفاده از محصولات طبیعی و اسانس ها برای کنترل آفات در حال گسترش است. استفاده از اسانسهای گیاهی می تواند از بهترین روشهای کنترل آفات باشد. استفاده نادرست سموم شیمیایی ، باقی ماندن سموم شیمیایی روی مواد غذایی، خطراتی برای سلامتی انسان در استفاده از این حشره کش ها وجود دارد .
اسانسهای گیاهی از اثرات دور کنندگی، ضد تغذیه ای، تنفسی، تماسی و اثر بر روی پارامترهای زیستی حشرات برخوردارند و بدلیل اینکه برای انسان و سایر پستانداران کم خطر هستند ، میتوانند جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی به شمارآیند. اسانسهای گیاهی سمیت کم روی پستانداران داشته و آلودگی کمتری در محیط زیست ایجاد می نمایند
اسانسهای گیاهی برای پستانداران و ماهیان نسبتا غیر سمی هستند این ترکیبات گیاهی زیست سازگار به جهت مزایایی که نسبت به ترکیبات شیمیایی دارند مورد توجه محققین مختلف قرارگرفته که اقدام به کنترل تلفیقی آفات وبیماری های مهم گیاهی کرده اند
سمیت اسانسهای اسانس های گیاهان رازیانه و آویشن شیرازی روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات
در تحقیقی ، سمیت اسانسهای رازیانه - - Foeniculum vulgare Miller و آویشن شیرازی - - Zataria multiflora روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. اسانس ها سمیت تدخینی بالایی را روی آفت مورد بررسی نشان دادند. پس از 72 ساعت، LC50 اسانس های آویشن شیرازی و رازیانه روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات به ترتیب 64 / 5 و 239 / 5 میکرولیتر بر لیتر هوا ، بدست آمد . اسانس آویشن شیرازی سمیت تدخینی درمقایسه با اسانس رازیانه روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات نشان داد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، اسانس های آویشن شیرازی و رازیانه دارای توانایی حشره کشی مناسبی در کنترل سوسک چهار نقطه ای حبوبات برخوردار می باشد
بررسی سمیت تنفسی اسانس گیاهی زیره سبز Cuminum cyminum روی حشرات ماده سوسک چهارنقطه ای حبوبات سوسک چهار نقطه ای آفتی کلیدی است که با تغذیه از دانه ها موجب خسارت زیادی میگردد . درپژوهشی سمیت تنفسی اسانس زیره سبز روی این آفت بررسی شد. آزمایشات زیست سنجی انجام شد .
غلظت 11 /94میکرولیتر پس از 24 ساعت87/ 23 درصد تلفات نشان داد با افزایش غلظت و زمان، میزان مرگ ومیر به میزان زیادی افزایش می یابد، نتایج این آزمایش نشان میدهد که می توان از اسانسهای این گیاه به جای سموم دیگر استفاده نمود
بررسی سمیت تنفسی اسانس ترنج، گریپ فروت و لیموی لیسبون روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات
در پژوهشی سمیت تنفسی سه اسانس پوست میوه مرکبات شامل ترنج Citrus medica L گریپ فروت C. paradisi Macfad و لیموی لیسبون C.lemon بر روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد هر سه اسانس مذکور در تحقیق از سمیت تنفسی بسیار بالایی برای سوسک چهار نقطه ای حبوبات برخوردارند
بررسی اثر تخم کشی اسانس سه گونه گیاهی روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات
دریک تحقیق زرگرزاده و همکارانش، اثرات تخم کشی اسانس های گیاهان peganum harmalal L و veronica persica و geranium molle راروی سوسک چهار نقطه ای حبوبات مورد بررسی قرار دادند. LC50 برای اسانس گیاهان P.harmala, V.persica و G.molle به ترتیب 3,614، 4,126 و 4,896 به دست آمد . درصد مرگ و میر تخم سوسک چهار نقطه ای، در غلظت 0,14 میکرولیتر بر هر گرم بذر اسانس گیاهان P.harmala, V.persica و G.molle به ترتیب 85,47، 83,53 و 81,08 حبوبات بدست آمد .آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد.
بررسی اثر ضد تخم ریزی و تفریخ تخم اسانس رزماری Rosemarinus officinalis روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات دریک آزمایش ، اثر ضد تخمریزی و تفریخ تخم اسانس گیاه رزماری Rosemarinus officinalis روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. اسانس رزماری بعد از استخراج توسط دستگاه کلونجر با روش تقطیر با آب ، در غلظت های مختلف جهت آزمایشات زیست سنجی با 5 تکرار استفاده شد. نتایج نشان دادکه با افزایش غلظت اسانس بازدارندگی تخم ریزی و افزایش می یابد و تفریخ تخم کاهش می یابد . نتایج این بررسی نشان داد که اسانس رزماری میزان تخم ریزی و تفریخ تخم سوسک چهار نقطه ای حبوبات را کاهش میدهد و در انبارها می تواند مورد استفاده قرار گیرد
خاصیت حشر ه کشی شدید اسانس گیاه درمنه کوهی روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات
اثر بازدارندگی تخمریزی، تفر یخ تخم و مرگ و میر لاروهای سن اول سوسک چهار نقطه ای حبوبات اسانس گیاهان
درمنه کوهی - Artemisia aucheri Boiss - Asteraceae مریم گلی، - Salvia bracteata L. - Lamiaceae و نعناع گربه ای Nepeta - cataria L. - Lamiaceae مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج نشان داد که با افزایش غلظت اسانس ها اثر آنها بر روی بازدارندگی تخمریزی و درصد مرگ و میر تخم و لارو سن اول آفت افزایش یافت. اسانس درمنه A. aucheri در مقایسه با سایر گیاهان مورد مطالعه خاصیت حشر ه کشی شدیدی روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات دارد، لذا کاربرد اسانس این گیاه به عنوان یک حشره کش گیاهی ایمن درجهت کنترل آفت انباری توصیه می شود
کارایی اسانس گیاهان فرفیون Ephorbia helioscopia و بومادران Achillea Millefoliumروی فعالیت زیستی سوسک چهارنقطه ای حبوبات در تحقیقی کارایی اسانس گیاهان فرفیون Ephorbia helioscopia و بومادران Achillea Millefolium روی فعالیت زیستی سوسک چهارنقطه ای حبوبات از قبیل بازدارندگی تخم ریزی تفریخ تخم و مرگ و میرلاروهای سن اول سوسک چهارنقطه ای حبوبات مورد بررسی قرارگرفت . آزمایشات زیست سنجی غلظت های مختلف هر اسانس در5 تکرار انجام گرفت.
