بخشی از مقاله
چکیده
گیاهان دارویی در طول تاریخ همیشه با انسان قرابت خاصی داشته و آثار دارویی و موارد استفاده آن بر هیچ کس پوشیده نیست اگرچه علاقه ، همدمی و توجه به این گیاهان مفید در سال های گذشته ناچیز بوده ولی خوشبختانه اخیراً مورد عنایت و توجه بیشتری قرار گرفته است . علاقمندان به گیاهان دارویی معتقدند همان طور که گیاهان در باغ نباتات خوب رشد می کنند باید سعی شود زمینه ی علاقمندی به این گیاهان در قلب های انسان ها نیز فراهم و افزون گردد.
گیاهان دارویی یکی از منابع غنی کشور بوده که امکانات صادرات آن نیز وجود دارد استان سیستان وبلوچستان از لحاظ آب و هوا ، موقعیت جغرافیایی ، زمینه رشد گیاهان دارویی یکی از بهترین مناطق جهان محسوب می گردد و در گذشته هم منبع تولید و مصرف گیاهان دارویی بوده است . با آنکه امروزه درمان بیماریها بیشتر از طریق مصرف داروهائی صورت می گیرد که منشأ صنعتی دارند و اختصاصاً در آزمایشگاه تهیه می شوند و اثرات قاطع آنها نیز در درمان بیماریها ، موجب توسعه مصرف آنها گردیده است ، معهذا چون با مصرف بعضی از این داروها زیانهائی به بدن می رسد روز به روز به اهمیت گیاهان دارویی و فرآورده های آنها بیشتر توجه می شود و اعتماد عمومی درباره استفاده از آنها پیوسته تقویت می گردد . لذا در این تحقیق ضمن بررسی مشخصات ظاهری و مرفولوژیکی گیاهان دارویی به ترکیبات شیمیایی و خواص درمانی آنها در درمان برخی از بیماری هارا مورد بررسی قرار دهد.
مقدمه
گیاهان از ابتدای تمدن بشر تاکنون کاربردهای متنوعی داشتهاند گروهی به عنوان مواد غذایی تامین کننده نیازهای غذایی هستند و گروهی خاصیت دارویی داشته و تسکین دهنده آلام جسمی بوده است و گروهی به صورت چند منظوره مورد استفاده قرار میگرفتند گیاهان دارویی اگرچه از دیرباز برای آدمیان آشنا و در بسیاری از مواقع مرهم دردهای بشر بوده است ولی باید توجه نمود که اگرچه برخی از گیاهان درزمان های گذشته به عنوان گیاهان دارویی مورد استفاده قرار می گرفته است ولی ممکن است با توجه به بررسی های انجام شده به عنوان گیاهان دارویی مد نظر نباشند . برعکس گیاهان جدیدی بر عرصه گیاهان دارویی وارد شده باشند و به صورت وسیع استفاده شوند . پس لازم است که بدانیم چه گیاهانی واقعاً دارویی هستند .
اما پیشرفتهای علمی و فناوری طی دو دهه اخیر اهمیت و نقش سازنده گیاهان دارویی را در تأمین نیازهای بشر به ویژه در حیطه دارو و درمان دوچندان ساخته است امروزه اهمیت و جایگاه و نقش روبه تزاید گیاهان دارویی و صنعتی در مدیریت پایدار بالاخص در ابعاد توسعه کلان اقتصادی، زیست محیطی، بهداشتی، استغال، امنیت غذایی و غیره در عرصه ملی و جهانی به حدی است که میتوان روند تعمیق و احیاء و نقش آن را به ویژه در تأمین دارو به عنوان یکی از شاخصهای توسعه در کشور قرار داد کشور ایران دارای شرایط آب و هوایی متنوعی میباشد که این امر موجب تنوع رشد گیاهان مختلف منجمله گیاهان دارویی شده است لذا در این نگارش به بررسی تعدادی از گیاهان دارویی که در فضای سبز به کار میروند میپردازیم
نقش دانش بومی گیاهان دارویی درتوسعه پایدار
باتوجه به شرایط تاریخی وجغرافیایی ایران وهمچنین قرارگرفتن ایران درلیست نه کشور باستانی دنیابه نظرمیرسدکه دانش بومی گیاهان دارویی ایران نه تنهابرای اغلب کشورهای دنیا بینهایت ارزنده است.
درکلیه تعاریف دو ویژگی برای دانش بومی آمده است: -1دانش بومی محلی -2دانش بومی کاربردی
-فاکتورهایی که بااستفاده ازگیاهان دارویی درتوسعه پایدارنقش دارندعبارتنداز:
-1ایجادمواداولیه -2ایجاد اشتغال -3دستیابی به بازارهی جهانی و -4حفظ محیط زیست - - 2
بررسی وضعیت کشت وصنعت گیاهان دارویی درایران وجهان
مشکل اصلی کشور مادرسده های اخیراین بوده است که دربحر ره آوردهای فنون برون مرزی،چنان غوطه ورومشغول شدیم که به گفته ی مولاناازاصل خویش جداگردیدیم وهمراه بااین خویشتن زدایی گاهی باارزش ترین امتیازان ملی خود رااز صفحه روزگارمحونمودیم بدیهی است
درچنین روزگاربرگشه به دست ما - وپیچیده به لحاظ صنعتی - ،راه پرمخاطره برگشت به عظمت علمی گذشته حتماً آسان نخواهدبود. درمواردی چون کشت وصنعت گیاهان دارویی تلخی مسأله بسیارچشمگیروبی نیاز به تفسیراست.در تلخی مسأله همین بس کهایران با داشتن سوابق تجربی درخشان در ترویج وکاربردگیاهان دارویی وضمناً بابرخوردار بودن ازامکانات بالقوه محیطی وانسانی بسیارمناسب فعلی،درحال حاضردرزمینه های مربوط به کشت و صنعت گیاهان دارویی دهها برابر کمتر ازکشور کوچکی چون مجارستان فعال است
گیاهان دارویی ومحیط زیست
محیط شناسی وارتباط محیط وگیاه - اکولوژی - یکی ازعلومی است که درآن پوشش گیاهی هرمحیط - خاکی-آبی - بادرنظرگرفتن شرایط مخصوص منطقه ومحیط مورد مطالعه قرار می گیرد.آشنا شدن کامل با گیاهان یک منطقه،به عبارت دیگر شرایط رویشگاهی وشکل رویشی آن بسیارمهم است. ایران یکی ازکشورهایی است که در آن مصرف گیاهان دارویی،به صورت سنتی وبومی از قدیم الایام رواج داشته وبه دلیل شرایط اقلیمی وجغرافیایی مناسب،رویشگاه گسترده وسیعی ازگیاهان دارویی است.
برای کاستن از انتشار مواد آلاینده ناشی ازمنابع صنعتی بسیاری ازمتخصصان احداث فضای سبز را در اطراف کارخانه ها پیشنهاد می کنند. مطالعه و پژوهشها - وان 1973،فلمینگ - 1967حاکی ازآن است که تفاوتهای زیادی بین پاسخ گونه های مختلف گیاهان به آلودگی هوا وجود دارد. ازاینرو کشت وپرورش گیاهان ضد آلودگی - دارویی - بی شک بهترین تدبیر درکاهش صدمات ناشی ازآلاینده های هوا خواهد بود.
انتخاب گونه مناسب در رابطه با سازگاری گونه ها با محیط،زیبایی و حالت ظاهر گونه ها و مقاومت گونه ها در برابر آلودگی های محیط زیست وقدرت پالایش وجذب آلودگی های آب،هوا،خاک وصدا باید درنظر گرفته شود. منابع زیست شناختی از جمله منابع گیاهی دارای اهمیت بسزایی است.
منابع گیاهی دارویی شامل الکالوییدها-گلوکوزیدها-ساپونین ها-موادتلخ - ترپنیک - -تانن ها-موادمعطر-اسانسهای روغنی - اسانسهای طبیعی - -ترپن ها-روغنهای چرب-گلوکینین ها - انسولین گیاهی - -موسیلاژها یالعابها-هورمونهای گیاهی وضدعفونی کنندهای گیاهی را می توان نام برد.
