بخشی از مقاله
چکیده
اختلال اضطراب فراگیر اختلالی مزمن است که با نگرانی گسترده، مفرط و کنترل ناپذیر مشخص میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی مداخله فراشناختی بر فرانگرانی و راهبردهای کنترل تفکر در نمونهای از افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در فرهنگ ایران انجام شد.
مطالعه حاضر، در قالب یک طرح تجربی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه اجرا شد. 5 بیمار مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بر مبنای مصاحبه بالینی ساختاریافته برای اختلالهای محور یک DSM-IV به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. شرکتکنندگان در مرحله پیشآزمون، آخرین جلسه درمان و 6 ماه پس از دوره درمان با استفاده از پرسشنامه کنترل فکر - TCQ - و پرسشنامه افکار اضطرابی - AnTI - مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تحلیل دادهها از روش تحلیل نموداری و ترسیمی استفاده شد.
پس از جلسات درمان، نمرات آزمودنیها در هر دو مقیاس AnTI و TCQ به طور معناداری در مقایسه با مرحله پیش از درمان کاهش نشان دادند. به عبارت دیگر، براساس نتایج به دست آمده، تاثیر درمان فراشناختی بر آماجهای درمان در نمونه این مطالعه معنادار بود.
نتایج پژوهش حاضر نشاندهنده کارایی درمان فراشناختی در بهبود فرانگرانی و راهبردهای کنترل تفکر افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در فرهنگی متفاوت با فرهنگی است که این رویکرد درمانی در آن مطرح شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است.
مقدمه
اختلال اضطراب فراگیر شایعترین اختلال اضطرابی و فرایندهای اساسی آن، فرایندهای اصلی دخیل در همه اختلالات اضطرابی است - بارلو1، . - 2002 این اختلال با اضطراب و نگرانی شدیدی مشخص میشود که به مدت حداقل شش ماه در اغلب روزها در مورد دو یا بیش از دو حوزه از فعالیتها یا رویدادها - از قبیل مشکلات شغلی یا تحصیلی - وجود داشته باشد. GAD اختلال پیچیدهای است که میزان شیوع آن در جمعیت کلی حدود ده درصد - دورهام، - 2004 و در طول عمر حدود 5 درصد - سادوک و سادوک، - 2005 برآورد شده است.
مروری بر بررسیهای همهگیر شناسی طی سه دهه گذشته نشان میدهد که میزان شیوع اختلالهای روانی در کشورها و فرهنگهای مختلف به علت تفاوت در روشهای نمونهگیری، تنوع ابزارهای به کار گرفته شده، شیوههای گوناگون مصاحبه و ملاکهای طبقهبندی، متفاوت گزارش شده است - حسن شاهی، . - 1382 شیوع GAD در پژوهشهای انجام شده در نطنز اصفهان، 5/4 - امیدی و همکاران، - 1382، استان کرمان، - 2/25 محمدی و همکاران، - 1384 و در نمونهای از استان هرمزگان، با میزان 3/88 - محمدی و همکاران، - 1380 گزارش شده است.
به طور کلی میتوان گفت روشهای درمانی متنوعی چون دارو درمانی و درمانهای روانشناختی در درمان اختلال اضطراب فراگیر کاربرد دارند. جز در برخی شرایط خاص، درمان دارویی برای مبتلایان به GAD به عنوان یک درمان فرعی توصیه میشود و بهرهگیری از انواع درمانهای روانشناختی به خصوص CBT، به عنوان تنها درمانیکه نتایج آن مکرراً در معرض پژوهش دقیق و کنترل شده قرار داشته، مورد تاکید قرار میگیرد
با این وجود، نتایج مطالعات انجام شده بیانگر آن است که این رویکردها نیز در درمان GAD چندان اثربخش نبودهاند - دیویدسن و همکاران، 2004؛ فیشر و دورهام، . - 1999 از جمله این پژوهشها، میتوان به نتایج حاصل از مطالعه فراتحلیل فیشر - 2006 - اشاره کرد که همسو با فراتحلیلهای پیشین، اثربخشی کلی و کارایی AR، CT و CBT را نسبتا محدود نشان میدهد. بنابراین، شواهد فزاینده نیاز به داشتن نگاهی فراسوی رویکردهای موجود را مطرح میکنند.
در راستای این هدف، ولز، با تمرکز بر فراشناخت، مدل شناختی GAD - ولز، 1999 الف، - 2005 را پیشنهاد کرد. وی که بر نقش محوری عوامل فراشناختی در شکلگیری و تداوم این اختلال تاکید دارد، بر این باور است که پایهریزی کردن درمان بر مبنای مدلی از مکانیسمها و عوامل زیربنایی نگرانی پاتولوژیک، صفت بارز این اختلال، پیشرفتهای درمانی قابل توجهی را به دنبال خواهد داشت.
بر طبق مدل فراشناختی - MCM - ، باورهای منفی در مورد نگرانی و نگرانی نوع2 است که افراد مبتلا به GAD را از نگرانهای غیربالینی متمایز میسازد. نگرانی نوع2 با بسیاری از راهبردهای مقابلهای غیر موثر مرتبط است. استفاده از این راهبردها، تجربه رویدادهایی که ممکن است شواهدی بر علیه باور به خطرناک و غیر قابل کنترل بودن نگرانی فراهم آورند را غیر ممکن میسازد.
در درمان فراشناختی GAD - MCT - ، تغییر نگرانی نوع2، یعنی باورهای منفی در مورد نگرانی به عنوان هدف اولیه و اصلی در نظر گرفته میشود.
