بخشی از مقاله
چکیده:
بیش فعالی یکی از رایج ترین و عمومی ترین مشکلات روان شناختی کودکان در دوره ی کودکی است .این پژوهش قصد دارد به بررسی اثربخشی شیوه درمانی این مشکل بپردازد.پژوهشگر بر آن است که به کودکان بیش فعال کمک کند تا بر ناتوانی خود چیره شوند. اگرچه درمان های مختلفی برای اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی ابداع شده است ولی تعداد کمی از آنها به قدر کافی یا در حد مقدماتی پشتوانه تجربی دارند.درمان داروئی در مسائل روانی تنها بخشی از مجموعه ابزار درمانی مؤثر موجود است که کودک از طریق روان پزشک دریافت می کند.
اگرچه دارو درمانی در کاهش نشانه نخست درمان مد نظر قرار می گیرد. ولیکن با توجه به انتقادهایی که به دارو درمانی به علت عوارض جانبی شده است، این روش به عنوان اولویت قرا نمی گیرد. بنابراین شناسایی روش درمانی که عوارض جانبی نداشته باشد می تواند بسیار حائز اهمیت باشد.درمان نوروفیدبک و پروتکل های مختلف درمان آن به عنوان یک رویکرد خود- تنظیمی نوین و راهکار درمان غیردارویی نوین مطرح است که در خدمت افزایش خود - کنترلی و خود- تنظیمی می باشد.
مقدمه:
اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی - - ADHDٌ یک اختلال رشدی - عصبی است که ویژگی های آن با سطوح نامناسبی از بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مشخص می شود. انجمن روانشناسی آمریکا اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی را 3 تا 7 درصد از کودکان سنین مدرسه در ایالات متحده آمریکا تخمین زده است
مطالعه و پژوهش در زمینه ی اختلال های رفتاری و عاطفی کودکان و توجوانان یکی از حوزه های مهم، پیشرو و نافذ در روانشناسی مرضی و بالینی است و از میان اختلال های دوره ی کودکی، اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی شایع ترین اختلال عصبی- رفتاری است که در دوره ی کودکی - قبل از 7 سالگی - تشخیص داده می شود. در بین تمام مشکلات رفتاری شایع در کودکان اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی به عنوان اختلالی است که بیشترین تعداد پژوهش علمی در خصوص آن صورت گرفته است. به طوری که هر سال حدود 100 مقاله در مورد آن منتشر می شود
همه انسان ها کم و بیش تجربه کرده اند که گاهی ممکن است کاری را که اهمیت فوق العاده زیادی دارد، فراموش کنند. بدین ترتیب در هنگام مطالعه با امور حساس دیگر ناگهان پرنده ی افکارشان از قفس توجه، دقت و تمرکز خارج شده و برای مدتی در عوالم دیگر سیر نموده است. همه این علائم و مواردی از این قبیل به علت نارسایی هایی است که در توجه و تمرکز ما رخ می دهد. کودکان و نوجوانان و حتی بسیاری از افراد بزرگسال هستند که حوصله ی پرداختن به یک کار را برای مدت طولانی ندارند یا نمی توانند لحظه ای آرام بنشینند اما هوش، استعداد، هنر، انرژی و خلاقیت بی نظیری دارند
این کاملا عادی است که کودکان جنب و جوش کنند و تحرک داشته باشند، از بازی کردن لذت ببرند ولی کودکانی هستند که بسیار بی قرار، فوق العاده فعال، حواس پرت، بی ثبات و تکانشی هستند
این کودکان با چنین ویژگی هایی که بیان شد درتحصیل یا کار خود موفقیت چندانی ندارند یا موفقیت و بازدهی بسیار پایین تر نسبت به استعداد و توان خود دارند، آنان سرمایه دارانی هستند که از سرمایه خود نمی توانند استفاده کنند و آن را بکار ببندند. این مسائل در این افراد باعث می شود که به عنوان اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی تشخیص داده شوند
کودکان بیش فعال به دلیل مشکلاتی چون پرتحرکی، بی قراری و کم توجهی تأثیرات عمیقی بر روابط خود با سایر اعضای خانواده و فضای کلی حاکم بر این محیط می گذارند. وجود این گونه رفتارها در کودک به بروز واکنش هایی چون پرخاشگری، تنبیهات جسمانی و احساس خصومت از جانب والدین نسبت به کودک می انجامد. این عکس العمل ها در نهایت منجر به حاد شدن مشکل کودک می گردد. کنش میان اعضاء تأثیر به سزایی در افزایش یا کاهش مشکلات موجود دارد
اختلال نقص توجه - بیش فعالی، وضعیت عصبی - رشدی است که براساس وجود الگوی پایدار نقص توجهی و یا تکانشگری و بیش فعالی به عنوان ویژگی های بسیار تکرارپذیر و شدیدتر از میزان قابل مشاهده در همتا های رشدی فرد مشخص می گردد و علائم موجود با سطح رشدی تکاملی فرد تناسب و همخوانی ندارد - کورمیرِ ،. - 2008 کودکان مبتلا به ا ختلال نقص توجه - بیش فعالی مشکلات واضحی در توجه پایدار نشان می دهند، به ویژه زمانی که در تکالیف آموزشی درگیر می شوند.
آنها در شروع تکالیف جدید مشکل دارند. به آسانی از اکثر تکالیفی که آغاز کرده اند منحرف می شوند و در برگشتن به یک تکلیف بعد از اینکه حواسشان پرت شده بود مشکل دارند. در کلاس درس این کودکان تمایل کمی برای تمرکز روی تکالیف تکراری ، راکد و کند دارند
در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه - بیش فعالی با غلبه الگوی بی توجهی مشکل عمده و برجسته ، به طور شاخص ، افت تحصیلی است. والدین و معلمان اغلب از دیرکرد دراز مدت ، فراموشکاری ، آشفتگی و عدم سازمان دهی ، گم کردن وسایل ، خیالپردازی ، عدم انجام تکالیف و یا کیفیت پایین آنها ، ناتوانی در انجام تکالیف هدفمند ، بهانه جویی و تعلُل ، بلند شدن از جا ، تعویض مکرر فعالیتها در مقایسه با سایرین ، حواس پرتی و عدم گوش کردن به حرف والدین و مربیان این کودکان شکایت می کنند
بر اساس مشاهدات بالینی، ADHD یک اختلال عصب روانشناختی است و نظریه های رایج روی نقش محوری کمبودهای توجهی و اجرایی مثل عدم بازداری تاکید می کنند
توجه عبارت است از فرآیند شناختی تمرکز انتخابی روی یک وجه از محیط و همزمان نادیده گرفتن وجوه دیگر، و نیز کنار زدن برخی عوامل - منحرف کننده ها - به منظور رسیدگی مؤثر به عوامل مورد نظر. توجه یک سازه پیچیده و مبهم است و به اجزای مختلف اشاره دارد: -1 جلب توجه یا تمرکز؛ -2 متوجه باقی ماندن یا هشیاری؛ -3 بازداری پاسخ به محرکهای غیرمرتبط یا توجه انتخابی؛ و -4 تغییر توجه
