بخشی از مقاله
کاربرد آمار دبی جریان و رسوب در بررسی اثر زمین لرزه بر رسوبزایی حوزه آبخیز سفید رود
مقدمه
اطلاعات مقدار حمل مواد توسط رودخانه ها در بررسی نرخ و الگوي فرسایش، اثر عوامل طبیعی و انسانی و مدیریت حوزه هاي آبخیز به کار می روند. پدیده هاي ماشه اي همچون زمین لرزه و بارش هاي شدید باعث حساس شدن مناطق بالادست و وقوع زمین لغزش می شود(گلید و کروزر (2004 این زمین لغزشها به نوبه خود سبب افزایش رسوبدهی حوزه می شود (کروزیر و همکاران 1995؛ الشریاده .(2000 میزان رسوبزایی یک زمین لغزش بستگی به اینکه آیا مواد فرسایشی رسوب گذاري شده یا به شبکه آبراهه اي حوزه انتقال یافته دارد (کلاسنس و همکاران.(2007
براي آگاهی از میزان رسوبزایی حوزه هاي آبخیز معمولا عمل نمونه برداري از دبی جریان و رسوب در ایستگاههاي هیدرومتري صورت می گیرد. ولی براي تمامی دبی هاي جریان، نمونه برداري رسوب انجام نمی شود. بلکه میزان رسوب آنها برآورد می گردد. تعداد سال لازم براي نمونه برداري در این زمینه، 9 تا 25 سال (فیض نیا و همکاران
(1381 و روش دقیق تر و صحیح تر برآورد رسوب، تلفیق دبی متوسط روزانه با منحنی سنجه حد وسط دسته ها است(عرب خدري و همکاران1383؛ میرزایی و همکاران .(1384 در این مطالعه ضمن بهره گیري از نتایج مطالعات مذکور، میزان رسوب سالانه رودخانه سفید رود در محل ایستگاه رسوب سنجی رودبار و در قبل و بعد از سال 1369 که زلزله دلخراشی در منطقه اتفاق افتاده مورد بررسی قرار می گیرد.
منطقه مورد مطالعه
ایستگاه رسوب سنجی رودبار با موقعیت جغرافیایی و49º 25 طول شرقی و و36º 48 عرض شمالی و بر روي رودخانه سفید رود محل اندازه گیري جریان آب و رسوب می باشد. مساحت حوزه آبخیز بالادست محصور به آن
56200 کیلومتر مربع و از وقایع طبیعی و مخرب منطقه وقوع زمین لرزه رودبار در سال 1369 می باشد که سبب وقوع زمین لغزشهایی در منطقه گردید. بر اساس آمار موجود، در این ایستگاه از سال 1328 دبی جریان روزانه و از سال
1350 غلظت رسوب اندازه گیري شده است ولی آمار قابل دسترس و مورد استفاده در این مطالعه تا سال 1379 یعنی
30 سال می باشد.
مواد و روشها
جهت بررسی اثر زمین لرزه بر رسوبزایی حوزه آبخیز، ابتدا منحنی هاي سنجه رسوب بصورت جداگانه براي قبل و بعد از سال 1369 (با توجه به احتمال افزایش غلظت رسوب در بعد از زمین لغزش) از طریق ترسیم دبی رسوب در برابر دبی آب همزمان اندازه گیري شده و به روش حد وسط دستهها براي ایستگاه مورد مطالعه بدست آمد. سپس با بکار گیري ضرایب منحنی سنجه رسوب براي آمار دبی جریان روزانه در سالهاي مختلف، میزان رسوب معلق سالانه در قبل و بعد از سال 1369 محاسبه گردید.
