بخشی از مقاله
چکیده
الگوریتم ژنتیک الگویی است نوین و کاربردی که راهکارهایی زیربنایی ،کاربردی و در عین حال جذاب فراروی علوم مختلف و از جمله مدیریت گشوده است در این مقاله انتخاب مدیر نمونه سازمان با این نگرش مورد بررسی قرار گرفته است.شبیه سازی سازمان با یک موجود زنده که در حال رشد و نمو است مبنای این مقاله را تشکیل می دهد.
تحقیق حاضر از این نظر که افزایش مجموعه دانش موجود در خصوص ارزیابی مدیر نمونه بوده، از نوع تحقیق بنیادی است. استفاده از این روش به بررسی کتب و مجلات داخلی و خارجی در زمینه انتخاب مدیر نمونه و همچنین استفاده گسترده از شبکه اینترنت برای بررسی مطالعات انجام گرفته بسیار مؤثر و مفید بود.نتایج تحقیق حاکی از این است که کاربرد الگوریتم ژنتیک درپیاده سازی سامانه مدیران نمونه به افزایش دقت و سرعت در اجرا و دستیابی به بهره وری بالاتر کمک شایانی خواهد کرد.
-1مقدمه
به طور کلی، سیستم های اطلاعاتی، سیستم هایی هستند که اطلاعات لازم برای تصمیم گیری را برای افراد تصمیم گیر فراهم می آورند .برای اینکه سیستم های اطلاعاتی بتوانند خدمات مناسب را در اختیار کاربران قرار دهند نیازمند در اختیار داشتن سخت افزار و نرم افزار مناسب و نیروی انسانی آموزش دیده و با انگیزه اند که در هر صورت، هزینه های بالایی را برای سازمان در بر دارند - مهدوی،. - 1386 اطلاعات یکی از منابع اصلی و با ارزش برای مدیران سازمان ها است
نقش و ارزش اطلاعات نسبت به سایر منابع، مانند مواد اولیه و امور مالی، دارای ویژگی خاص است .هر چه حجم و پیچیدگی عملیات وسیعتر می شود اطلاعات اهمیت بیشتری پیدا می کند - مهدوی،. - 1386 انتخاب مدیر نمونه یکی از عملیات های پیچیده در هرسازمانی می باشد. برای یک چنین سرمایه گذاری سنگینی فقط یک هدف می تواند وجود داشته باشد و آن، جلب رضایت استفاده کننده نهایی در داخل یا خارج سازمان است
کیفیت سیستم اطلاعاتی می تواند به عنوان میزان مشارکت واقعی یک سیستم اطلاعاتی معین در نیل به اهداف سازمانی مورد سنجش قرار گیرد
به طور کلی، مسأله اصلی این تحقیق این است که چگونه می توان از تکنیک الگوریتم ژنتیک برای مدلسازی در انتخاب مدیر نمونه برای یک سازمان استفاده کرد؟
-2سؤالات تحقیق
سؤالات تحقیق عبارتند از:
-1-2 مدل عام طراحی سیستم انتخاب مدیر نمونه با استفاده از الگوریتم AHP کدام است؟
-2-2مدل عام طراحی سیستم انتخاب مدیر نمونه با استفاده ازالگوریتم ژنتیک کدام است؟
-3-2شاخص های مناسب برای انتخاب مدیر نمونه کدامند؟
-4-2مدل مفهومی مناسب برای انتخاب مدیر نمونه دارای چه مؤلفه ها و فرایندی است؟
-5-2چگونه می توان از مدل پیشنهادی برای انتخاب مدیر نمونه استفاده کرد؟
-3مروری بر مبانی نظری تحقیق
عصری که در آن زندگی می کنیم عصر فراصنعتی یا عصر اطلاعات نام دارد .در جهان امروز، اطلاعات،عامل اصلی و زیربنای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها محسوب می شود و نقش مهمی در زمینه فعالیت های انسانی ایفا می کند. به هر حال، سیستم های اطلاعاتی به سرعت در سراسر جهان منتشر شده اند. در محیط رقابتی جهانی، موفقیت سیستمهای اطلاعاتی به یکی از مهمترین عوامل کلیدی موفقیت سازمان ها تبدیل شده است .سازمانها برای کسب موفقیت در سیستمهای اطلاعاتی باید درگیر ارزیابی کیفیت و بهبود سیستمهای اطلاعاتی شوند .مفهوم کیفیت از محصول گرایی به خدمت گرایی و مشتری گرایی تکامل یافته است. اکنون کیفیت یکی از منابع مهم رقابت به شمارمی رود و رضایت کاربر، مبنای ارزیابی سیستمهای اطلاعاتی است
الگوریتم ژنتیک یکی از انواع الگوریتمهای فراابتکاری - فرامکاشفهای - به شمار میرود. از دیگر انواع الگوریتمهای فر ابتکاری میتوان به الگوریتم کلونی مورچگان، رقص زنبور عسل، لانه سازی فاخته، درخشش کرم شبتاب و پروازبازها اشاره کرد. در واقع بشر امروز یکی از بهترین راهحلهای مسائل پیچیده را الهامگیری از سیستمهای طبیعی و ملکولی میداند که نسبتاً مفید واقع شده است
الگوریتم ژنتیک در دهه هفتاد میلادی توسط جان هلند4 ابداع شد. این الگوریتم براساس نظریه تکامل داروین بنا نهاده شده است و مفاهیم اساسی آن وراثت و جهش می باشد. براساس این نظریه طبیعت همواره در جهت تکثیر گونههای حیاتی سازگارند و حذف گونههای با کاریی کمتر پیش می رود. در واقع الگوریتم ژنتیک شبیه سازی نظریه تکامل داروین در قالب یک مسئله دریافتی است. آنچه همیشه منفی است قانون جنگل است. در طبیعت همیشه قویترها برنده نبودهاند. مثلاً دایناسورها با وجود جثه عظیمشان در طی روندی کاملاً طبیعی ادامه نسل را واگذار کردهاند اما موجوداتی بسیار ضعیف تر مانند مورچهها توانستهاند به حیات خویش ادامه دهند. در واقع طبیعت همیشه متناسبترین5 را انتخاب میکند نه قویترها.
در الگوریتم ژنتیک6 با یک شبیه سازی زیبا و هوشمندانه به دنبال بیشینهسازی7 بهرهوری حاصل از استعدادها و کمینهسازی 8 هزینه فرصتهای از دسترفتهایم. همانگونه که می دانیم ژنها ناقل صفاتاند، در این شبیهسازی هر ژن را معادل یک خرده صفت یا ویژگی می گیریم که برروی یک رشته کروموزومی قرار گرفتهاند. هر موقعیت سازمانی رشته کروموزومی خاص خود را دارد که از مجموع ژنها - خرده صفت - تشکیل یافته است.
کاربرد این رشته کروموزومی در تولید نرمافزاری است که میخواهد مدیران نمونه را بسنجد. بهگونهای که میزان ژنوم - صفت فرد - با رشته کروموزومی - مدیران نمونه - را عدد انطباق9 مینامیم که هرچه بیشتر باشد انتخاب بهتری صورت گرفته است. در الگوریتم ژنتیک متغیرهای مسئله با استفاده از رشتههای دودویی مناسب کدگذاری میشوند و سپس با شبیهسازی کامپیوتری قوانین تنازع برای بقا، مرتباً رشتههای متنایبتری - که در واقع بیانگر جواهای بهینهتر هستند - بهدست آورده میشوند
الگوریتم ژنتیک نوعی الگوریتم تقریبی است و لذا برای حصول اطمینان از بهدست آوردن جواب بهینه سراسری باید در هر مسئله بهینهسازی این الگوریتم را چندبار اجرا و سپس نتایج را با هم مقایسه کرد.ژنوم به مجموعه کامل ژنهای یک موجود زند اطلاق میشود و در این جا منظور از ژنوم مدیر نمونه است. جزئیات اطلاعات مربوط به یک ژنوم را نژادمانه11 یا ساختار ژنتیکی میگویند که در این شبیهسازی مراد پروفایل نمونه یک مدیر است که شامل کلیه اطلاعات درباره نمونه گیری است.
نکته مهمی که در علم ژنتیک دنبال میشود تکثیر ژن های سالم و حذف ژنهای معیوب است. در فرایند الگوریتم ژنتیک در مدیران نمونه نیز سعی بر این است نمونه های مثبت و منطبق با سازمان نیازسنجی شده و رشد یابند وبرعکس نمونه های نامتناسب و ناهمگون با ساختار سازمان، رفتهرفته حذف گردند و بدین منظور از توابع مختلفی استفاده میکنیم تا این مهم را برای ما برآورده سازند. یکی از انواع این تابعها تابع مکاشفهای است که باعث می شود کوتاهترین مسیر را در شناسایی مدیران نمونه انتخاب کنیم. در اولین گام از بهبود ژنها مدیران نمونه نیازمند روشهای جستجوی12 مناسب و مطمئنی هستیم که ژنهای سالم را از معیوب - مدیران نمونه از مدیران غیرنمونه - بازشناسد. در ذیل به چند نوع از این جستجوها اشارهای میکنیم.
اساساً جستجوها در الگوریتم ژنتیک بر سه روش کلی مبتنیاند؛ روش ناآگاهانه، روش مکاشفهای و روش فرامکاشفهای. جستجوهایی که ما بهدنبال آنها هستیم از نوع مکاشفهایاند. یکی از انواع جستجو، جستجوی حریصانه13 است که طی آن با تلفیقی از روشهای سریع به دنبال شناسایی ژنهای مؤثریم. دنیای امروز با این همه تحولات، نیازمند جستجوی حریصانه است و به چنین مدیرانی، مدیران نمونه می گوییم.یکی دیگر از انواع جستجو، جستجوی تابو14 است. در این نوع جستجو، نقاط پرهزینه بهمنظور احتراز و دوری از آن مشخص میگردند. در انتخاب مدیران نمونه، نمونه های خطرناک و مخرب سازمان باید شناسایی شوند تا در بدترین حالت نیز این مدیران به سازمان ورود پیدا نکنند
هر مسئلهای به منظور رسیدن به فضای بهینه مستلزم برنامهریزی است و ژنتیک نیز از این امر مستثنی نیست. از اینرو برنامهریزی ژنتیکی16 بهوجود آمده است که در آن فضای بهینه مورد کاوش و تحلیل قرار می گیرد.
