بخشی از مقاله
چکیده
در تصمیم گیری چند معیاره نیازمند داده های دقیق هستیم اما در جهان واقعی بدست آوردن داده های دقیق همیشه آسان نیست. دراین مقاله به دنبال انتخاب یک گزینه مناسب برای بازسازی معادن با توجه به عوامل طبیعی با استفاده از متغیرهای زبانی به روش TOPSIS فازی هستیم. بازسازی معدن در واقع توجه به احیای سطوح و اراضی مورد تخریب قرار گرفته بر اثر بهره برداری معادن است. روش های مختلفی برای بازسازی معادن به کار گرفته میشوند که عواملی همچون توپوگرافی، شیب، ارتفاع، فاضلاب، نزولات، پوشان سنگ، خواص کشاورزی و خواص مهندسی بر هر کدام از روشهای بازسازی، تأثیر متفاوتی دارند.
انتخاب روش مناسب از بین روشهای مختلف یک مسأله تصمیمگیری چند معیاره میباشد که باید با توجه به معیارهای ذکر شده بهترین مورد را انتخاب نمود. در این تحقیق موارد استفاده زمین های استخراج شده، شامل جنگلکاری و حیات وحش، جاذبه های توریستی، کشاورزی، واحدهای مسکونی، مؤسسات آموزشی، تجاری و صنعتی می باشند که با توجه به معیارهای فوق الذکر، با استفاده از روش تصمیمگیری چند معیاره TOPSIS فازی مورد بررسی قرار گرفتهاند.
معیارهایی که در تمام روش ها دارای تأثیر یکسانی هستند را در نظر نمی گیریم. نایتاًه پس از بررسی های انجام شده، کشاورزی به عنوان مناسبترین گزینه برای بازسازی معادن با توجه به عوامل طبیعی پیشنهاد گردید. چنین مطالعاتی در جهت مدیریت زیست محیطی معادن و همچنین توسعه پایدار در نواحی معدنی میتواند مفید واقع گردد.
.1 مقدمه
در روش های تصمیم گیری چند معیاره رایج مانند SAW، TOPSIS و AHP نیاز به داده های دقیق داریم. با این وجود، در جهان واقعی امکان دسترسی به داده های دقیق همیشه میسر نیست، مخصوصا هنگامی که مجموعه گزینه ها شامل داده های ناقص یا داده های مبهم باشند. مکالمات محاوره ای، اطلاعات نادقیق یا دادههای مبهم را میتوان با اعداد فازی مثلثی مشخص کرد.
امروزه به دلیل افزایش جمعیت، تلاش های زیادی در حال انجام است تا با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته، استفاده بهینه از زمین به منظور کشاورزی، اسکان و ... انجام گردد - اصانلو. - 1380 انجام عملیات معدنکاری بر روی زمین که شامل اکتشاف، استخراج و فرآوری مواد معدنی میباشند موجب برهم خوردن شرایط زمین میگردد و با هدف ذکر شده مغایرت دارد - اسماعیلی و سالاری، ;1392 حسین آبادی و آریافر - 1392، به همین منظور برای دستیابی به دو هدف که در ظاهر در تقابل با همدیگر هستند، انجام عملیات بازسازی پیشن هاد گردیده است.
روش های مختلفی برای بازسازی معادن سطحی به کار گرفته میشوند که از آن جمله میتوان به جنگلکاری و حیات وحش، جاذبه های توریستی، کشاورزی، واحدهای مسکونی، مؤسسات آموزشی، تجاری و صنعتی اشاره کرد. با توجه به این نکته که هرکدام از روش های بازسازی دارای یک سری معایب و یک سری محاسن میباشند، لذا بدون انجام یک بررسی با استفاده از روش های چند معیاره، نمیتوان گفت که کدام روش مناسبتر میباشد و به همین منظور برای انتخاب روش مناسب جهت بازسازی براساس معیارهای طبیعی باید یک سری معیار از جمله توپوگرافی، شیب، ارتفاع، فاضلاب - زهکشی - و ... را در نظر گرفت و هر یک از روش ها را نسبت به این معیارها ارزیابی نمود. هدف از بازسازی نواحی معدنی ایجاد توسعه پایدار در منطقه میباشد.
.2 مجموعههای فازی
اولین بار زاده در سال 1965 مفاهیم نادقیق و مبهم جهان واقعی را با استفاده از این روش نشان داد. هر مجموعه فازی بوسیله یک تابع عضویت مشخص می شود، بطوری که عضویت هر عنصر این مجموعه با یک درجه عضویت در بازه[0,1] مشخص می شود. بنابراین، هر مجموعه فازی را میتوان به طور منحصر بفرد با استفاده از تابع عضویت آن تعیین نمود.
.3 روش تحقیق
.1-3 تصمیمگیری چند معیاره - MCDM - و روش TOPSIS فازی
یک مسئله تصمیم گیری چند معیاره به دنبال پیدا کردن بهترین گزینه، از بین گزینه های موجود، تحت چندین معیار است. چن در سال 2000 توسیعی از روش TOPSIS را در محیط فازی ارائه داد. مراحل این روش بصورت زیر است:
گام :1 تشکیل کمیتهای از k تصمیمگیرنده - کارشناس - برای ارزیابی معیارها.
گام :2 انتخاب متغیرهای زبانی مناسب برای اهمیت وزنی معیارها از جدول1 و مقادیر زبانی برای گزینهها نسبت به هر معیار از جدول.2
گام :3 تعیین وزن هر معیار و مقادیر هر گزینه نسبت به هر معیار بر اساس نظر تصمیمگیرندگان.
