بخشی از مقاله
چکیده
بهمنظور ارزیابی ریزجانداران افزاینده رشد بر مؤلفههاي جوانهزنی گیاه سویا آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در پژوهشکده ژنتیک و زیستفناوري کشاورزي طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی ساري در سال 1396 اجرا شد. تیمارهاي آزمایشی شامل بیست و دو ریزجاندار 15 - ایزوله باکتري و هفت ایزوله قارچ - به همراه تیمار شاهد بودند. نتایج نشان داد که بین تیمارها از نظر صفات درصد و سرعت جوانهزنی، طول ساقهچه، ریشهچه و گیاهچه و وزن خشک ساقهچه، ریشهچه و گیاهچه اختلاف آماري معنیداري وجود داشت.
مقدمه
بذر سویا - Glycine max - L. - Merrill - حاوي نسبت خوبی از پروتئین، روغن، کربوهیدرات، ویتامین، فیبر و مواد معدنی بوده که بهعنوان یک منبع مهم در تغذیه انسان و دام محسوب میشود - کوماري، . - 2014 این گیاه بهدلیل تثبیت بیولوژیکی نیتروژن در تناوب گیاهان زراعی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است - بخشنده و همکاران، . - 1389 تولید سالیانه سویا در جهان حدود 342/5 میلیون تن بوده که در ایران در معادل 78 هزار هکتار - میانگین عملکرد دانه 5460 کیلوگرم در هکتار - کشت میگردد
جوانهزنی بذر فرآیندي پیچیده و از جمله مهمترین و آسیبپذیرترین مرحله در چرخه زندگی گیاهان محسوب میشود . در نتیجه، استفاده از پتانسیل ریزجانداران افزاینده رشد جهت تسریع فرآیند جوانهزنی و رشد سویا میتواند کمک قابل توجهی جهت استقرار بهتر گیاه در مزرعه نماید. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف استفاده از ریزجانداران افزاینده رشد جهت تسریع و بهبود رشد سویا در مراحل اولیه رشد طراحی گردید.
مواد و روشها
مطالعه حاضر در سال 1396 در پژوهشکده ژنتیک و زیستفناوري کشاورزي طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی ساري قالبدر طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهاي آزمایشی شامل بیست و دو ریزجاندار افزاینده رشد - پانزده ایزوله باکتري و هفت ایزوله قارچ - به همراه یک تیمار شاهد - بدون تلقیح - بودند - جدول . - 1 ریزجانداران مورد مطالعه از پژوهشکده ژنتیک و زیستفناوري کشاورزي طبرستان تهیه شدند. براي کشت باکتري و قارچ بهترتیب از محیط کشت NB١ و PDB٢ استفاده شد. تلقیح بذر سویا - رقم ‘JK’ با قوهنامیه بالاتر از 98 درصد - با استفاده از سوسپانسیون باکتري و قارچ - بهترتیب با جمعیت حدود 107 و 109 واحد کلنیساز در میلیلیتر - به مدت 5 دقیقه به روش غوطهور سازي بذر انجام شد.
جدول -1 ریزجانداران افزاینده رشد مورد مطالعه
جهت انجام آزمون سرعت جوانهزنی، هر واحد آزمایشی شامل یک پتريدیش به قطر 9 سانتیمتر بود که در آن 25 عدد بذر سویا تلقیحشده با هر یک از سوسپانسیونها بر روي دو حوله کاغذي - اتوکلاو شده - در زیر و یک حوله کاغذي در روي قرار داده شد. در تیمار شاهد تنها از محیط کشت بدون باکتري یا قارچ استفاده شد. پتريدیشها در دماي مطلوب 25 - درجه سانتیگراد - قرار داده شدند.
شمارش بذرهاي جوانهزده، چند بار در روز تا پایان دوره آزمایش 48 - ساعت - انجام شد. معیار جوانهزنی خروج ریشهچه به اندازه دو میلیمتر یا بیشتر بود. براي محاسبه درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی - R50 = 1/D50 - و یکنواختی جوانهزنی - GU = D90 – D10 - در هر تکرار از برنامه جرمین استفاده گردید . - Soltani and Madah 2010 - آزمون رشد گیاهچه با چهار تکرار طبق روش انجمن بینالمللی آزمون بذر - 2014 - انجام شد. در نهایت، تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم-افزار آماري SAS نسخه 9/4 و ترسیم شکل به کمک نرمافزار SPSS نسخه 19 انجام شد.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارها از نظر تمامی صفات مورد مطالعه اختلاف آماري معنیداري وجود داشت به جزء صفت یکنواختی جوانهزنی که تحت تأثیر ریزجانداران افزاینده رشد قرار نگرفت
جدول -2 نتایج تجزیه واریانس، مقایسه میانگین و تجزیه خوشهایی صفات مورد مطالعه.
