بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری از دهه هفتاد میلادی به بعد به عنوان یک مائده آسمانی و منبع درآمدی برای کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار گرفت، از طرف دیگر به دلیل اقلیم کشورهای اروپایی به عنوان مبدأ گردشگری بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی مورد توجه مقاصد گردشگری این کشورها قرار گرفتند در این میان کشورهای خاورمیانه به دلیل معماری خاص این مناطق ظرفیت بالایی در جذب گردشگر دارند، کشور این با توجه به ویژگیهای طبیعی اقلیمی مناطق خشک، تحت تأثیر این ویژگیها به بستری مناسب جهت گردشگری تیدیل شده است
در واقع چگونگی ساختار سکونت گاههای امناطق خشک و گرم ایران مانندگنبدی بودن شکل سقف، چگونگی استقرار پنجره ها، وجود ارسی بادگیرها، آب انبارها، یخچال ها جذابیت برای گردشگری ایجاد نموده است، در این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیل و با توجه به آمار جهانی سعی در بررسی جایگاه گردشگری مناطق به خصوص در بخش معماری سنتی پرداخته می شود، همچنین در این مقاله به بررسی رابطه دو صنعت معماری و گردشگری و تأثیر آنها بر یکدیگر چرداخته شده است.
مقدمه
سطح وسیعی ار کره زمین را مناطق خشک و بیابانی در بر گرفته است. در این مناطق فعالیت هایی چون کشاورزی، دامداری و صنعت صورت می گیرد، ولی این فعالیت ها - بخش خصوص بخش کشاورزی که نقش مهمی را در چرخه اقتصاد هر کشور بازی می کند - به دلیل شرایط نامساعد این مناطق با محدودیت مواجه هستند
بنابراین نیازمند منبع درآمدی برای توسعه خود می باشند از طرف دیگر این مناطق ظرفیت بالایی در گردشگری دارند، صنعت توریسم دارای آثار اقتصادی و اجتماعی قابل ملاحظه ای می باشد ایجاد اشغال و دست یابی به درآمد ارزی پایداری و مناسب و همچنین شناخت متقابل فرهنگی درراستای صلح و وفاق بین المللی از آثار اقتصادی و اجتماعی این صنعت است
گردشگری می تواند به عنوان یک بخش مهم و جدایی ناپذیر از استراتژی توسعه اقتصادی عمل کند. در چنین جوامعی توریسیم به عنوان دارویی برای اقتصاد شکننده شان کمبود منابع توسعه ازجمله منافع مالی و تحقیق مشخص شده است ، درک شود، این منابع نیازمند افزایشی مازاد اقتصادی هستند بدون اینکه این مناطق برای حمایت از تلاشهایشان برای توسعه مجبور باشند به کمک های بین المللی برای توسعه تکیه کنند
در برنامهریزی گردشگری رویکردهای پایداری به خاطر افزایش نگرانیهای بینالمللی برای مسایل اکولوژیکی رشد یافته است که به نظر میرسد برنامهریزی برای رویکردهای پایداری، الگوی کاملی برای نگهداری جاذبهها چه طبیعی و چه فرهنگی باشد. با توجه به اهمیت صنعت گردشگری در عصر حاضر و درآمدزایی آن برای کشور، انجام مطالعات راهبردی و شناسایی زمینهها و چالشهای توسعه این صنعت و بخصوص توسعه پایدار آن در پهنههای پرجاذبهای مانند مناطق خشک و کویری امری ضروری مینماید
مناطق گرم و خشک جهان به خاطر اقلیم خاص خود دارای معماری متفاوتی نیز می باشند در واقع آب و هوا در تکوین و پیدایش سکونتگاههای انسانی، توسعه و گسترش آنها و یا عملکرد گوناگونشان نقش به سزایی داشته است. در واقع شهرها، عناصر شهری و فونکسیون و عملکرد آنها همواره از عناصر و عوامل آب و هوایی متأثر بوده و هستند. در بررسی ساختمان و بافت شهرهای نواحی گرم و خشک به این امر مهم پی می بریم که عامل آب و هوا شکل منطقی به ساختمان و بافت شهرهای این نواحی داده است.
تأثیر اقلیم بر نواحی گرم و خشک باعث به وجود آمدن نوع خاصی از گردشگری به نام گردشگری مناطق خشک شده است . شرایط اقلیمی مناطق گرم و خشک باعث تمایز منظر جغرافیایی و بافت شهری و بناهای این منطقه با دیگر مناطق از نقطه نظر گردشگری شده است. - اذانی و برجیس، بی تا - . با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی جغرافیایی هر منطقه شهرسازی و معماری
ویژگی های خاص خود را دارد تاکید و توجه بیشتر به معماری داخلی و ساده سازی نمای خارجی به علت ملاحظات ایمنی، و حقوقی سبب شده است که بعضی این شیو ه معماری را از درون گرایی مردم شهری ایران بدانند. تفکیک حریم های خانوادگی از فضاهای دیگر و جداسازی فضاهای اختصاصی از فضاهای عمومی،یعنی گذرگاها از طریق دیوار بلند و نصب در ورودی برای کنترل رفت و آمد به فضاهای اختصاصی و حیاط ها، از دیگر موارد رعایت اصول معماری است
استفاده از معماری متنوع برای سازگاری با شرایط محیطی این نواحی به ابداع شیوه هایی منجر شده از آن جمله پنجره های نورگیر، استفاده از بادگیرها برای خنک کردن هوا و حوض در وسط حیاط برای تلطیف ، ساخت گذرگاههای سرپوشیده ، آب انبارها، یخچال که هنوز هم در صنعت گردشگری این مناطق حائز اهمیت است - همان - ، معماری جدا از وجهه کارکردی آن، معنایی در درون خود نهفته دارد که به ناظر و یا کاربر اثر معماری منتقل می کند. ادراک ناظر نسبت به موضوع معماری در حوزه های متعددی مورد استفاده قرار می گیرد.
در گردشگری، بررسی ادراک گردشگران از جاذبه های معماری مقصد مورد بازدید راهنمای سودمندی برای برنامه ریزان و بازاریابان این صنعت است
معماری کشوربزرگ ایران را سوای معماری های دیگرکشورهای متمدن جهان می توان به شمار آورد ویژگیهایی چون طراحی مناسب محاسبات دقیق فرم درست پوشش رعایت مسائل فنی و علمی درساختمان ایوانهای رفیع ستونهای بلند وبالاخره تزئینات گوناگون که هریک درعین سادگی معرف شکوه معماری ایران است
هدف این بررسی مناطق خشک و تأثیر آن بر منظر گردشگری این مناطق می باشد.
روش تحقیق
تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، از نوع توصیفی محسوب می شود که به لحاظ نوع داده ها هم کیفی و هم کمی محسوب می شود. در این پژوهش از انواع ابزارهای تحقیق از جمله مطالعه و بررسی اسناد و مدارک نوشتاری و تصویری، آمار رسمی استفاده شده است. قلمرو مکانی مناطق خشک ایران می باشد.
روند جهانی گردشگری
با توجه به جداول زیر جریانهای توریست ، دریافت ها و سهم بازارهای کلی را برای گروه بندی کشور انتخابی در سطح منطقه نشان می دهد . سریعترین ناحیه توسعه در سال 2001 اسیای شرقی و اقیانوس آرام می باشد با نرخ رشد ./ 5.5 وبا شش میلیون توریسم بیشتر از سال 2000 افریقا با رشد / 4.3 در صد پس از آن خاورمیانه قرار دارد بقیه نواحی رشد منفی گردشگری در سال 2001 را نشان میدهد .
به عنوان مثال اروپا که . /58 حساب گردشگری بین اللملی را بخود اختصاص داده بود اکنون با رشد منفی 0.7 دهم درصد سه میلیون توریست کمتر از سال 2000 را داشته و همچنین آمریکا با شش دهم درصد الگوی منفی مشابه در شرایط دریافت توریست در آمریکا اروپا و خاورمیانه با نمایش سوابق 7.7 دهم درصد 1.6 درصد و3.5 درصد ثبت شده است .
در سال 2001 در گزارشهای دریافتی افریقا با 8.8 درصد جنوب آسیا با 5.7 درصد در شرق آسیا با 0.2 درصد رشد مثبتی را در دریافت توریست داشته اند. این تحولات تا حدود بسیار زیادی نتیجه میزان سفر گردشگران و تعداد مقصد رقابتی است که بین آنها وجود دارد و به طرز محسوسی قابل مشاهده است .
ثانیاً در سال 2001 گردشگری در افریقا احیای متوسطی را داشته هرچند که این مسئله منجر به سهم قابل توجهی از گردشگری می باشد که بسیاری را برانگیخته است. در بین مناطق گردشگری جهان خاورمیانه با رشد 12 درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است.
