بخشی از مقاله
چكيده
معمولاً براي تعيين ليتولوژي از دو روش مستقيم - آناليز مغزه - و غير مستقيم - ارزيابي دادههاي نمودارهاي چاهپيمايي - استفاده ميشود. اين روشها مستلزم صرف هزينه و وقت زيادي ميباشند. بنابراين به دلايل اقتصادي فقط تعداد كمي از چاههاي يك ميدان داراي مغزه ميباشند، ولي نمودارهاي چاهپيمايي براي اكثر چاهها در دسترساند. در اين مطالعه دادههاي لرزهاي يكي از ميادين نفتي جنوب غربي ايران به همراه نگارهاي موجود از چاهها به كار گرفته شد تا پس از استخراج روابط موجود بين نشانگرهاي لرزهاي و مقادير حجم انيدريت در محل چاهها، از اين روابط براي مدلسازي حجم انيدريت با استفاده از روش شبكههاي عصبي مصنوعي، در فواصل چاهها استفاده شود.
مقدمه
يكي از روشهاي متداول و مفيد براي بررسي تغييرات ليتولوژيكي و ديگر خواص پتروفيزيكي در ميادين نفت و گاز، استفاده از نشانگرهاي لرزهاي ميباشد - فتحيپور و همكاران، ١٣٨٧; رشيدي و همكاران، ١٣٩٢ - . نشانگرهاي لرزهاي به عنوان تمام اطلاعات حاصل از دادههاي لرزهاي تعريف ميشوند كه بر زمان، دامنه و فركانس سيگنال لرزهاي تأكيد دارند
تكنيك شبكههاي عصبي مصنوعي يكي از جديدترين تكنيكهاي شبيهسازي و مدلسازي مخزن است كه ميتواند بدون صرف هزينه و زمان در ارزيابي ليتولوژي مخازن مورد استفاده قرار گيرد
بطور كلي روش ارائه شده در اين مطالعه، قادر به تخمين و پيشبيني ليتولوژي از حجم بزرگ دادههاي لرزهاي ميباشد كه اين مورد ميتواند باعث افزايش درجه اطمينان در اكتشاف منابع هيدروكربني و نيز كاهش هزينههاي اكتشافي گردد.
مدلسازي حجم انيدريت
براي تخمين حجم انيدريت از لاگ انيدريت، دادههاي لرزهاي و نتايج وارونسازي لرزهاي استفاده گرديد كه براي اين منظور تعداد ٣ نشانگر مورد استفاده قرار گرفت كه عبارتند از:
شكل ١. نشانگر .Apparent Polarity
همانطور كه در شكل ١ مشاهده ميشود مقدار انيدريت در قسمت بالاي افق غار كه با رنگ قرمز نمايش داده شده نسبت به جاهاي ديگر بازه مطالعه شده، بيشتر است.
شكل ٢. نشانگر . Amplitude Envelope
در اين نشانگر مناطق با مقدار انيدريت بالا به رنگهاي نارنجي و زرد نمايش داده شده كه با اين نشانگر هم تغييرات انيدريت به وضوح مشاهده ميگردد. همچنين اين نشانگر در مطالعه مخازن گازي نقاط روشن را آشكار ميسازد كه ناشي از حضور گاز ميباشد.
شكل ٣. نشانگر .Amplitude Weithed Frequency
به خاطر اينكه در حالت كلي ميزان انيدريت خيلي كم است اين نشانگر ميتواند ميزان انيدريت را به وضوح براي ما آشكار سازد كه در آن رنگهاي بنفش و آبي نشان دهنده مقدار انيدريت بالا و رنگهاي قرمز و زرد ميزان انيدريت پايين را نشان ميدهند.
شكل ٤. مدل نهايي حجم انيدريت با استفاده از نتايج شبكه عصبي .PNN
با تفسير مدل ليتولوژي انيدريت ميتوان چنين نتيجهگيري كرد كه در حالت كلي ميزان انيدريت خيلي كم بوده و بصورت پراكنده و در اصطلاح به شكل عدسيوار مشاهده ميگردد. همچنين در بازه زماني بين افق غار تا افق آسماري B اين پراكندگي و حضور انيدريت نسبت به بازه زماني افق آسماري B تا افق آسماري A، بيشتر بوده و در بعضي جاها بصورت لايه-هاي كوچك مشاهده ميگردد.
