مقاله کاربرد مدیریت دانش در سیستم های آموزشی مطالعه موردی مدارس و دانشگاههای ایران

بخشی از مقاله

چکیده:

موسسات آموزشی برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار و خلق دانش از استراتژی مدیریت دانش بهره می برند. دراین تحقیق ما اطلاعاتی را از مدارس و دانشگاه جمع آوری نمودیم که از تکنولوژی فن آوری اطلاعات برای پیشرفت و انتقال دانش استفاده نموده اند. هر کدام دارای ضعفی هستند که بیان می شود و این نشاندهنده آن است که تک تک این روشها نتوانستهاند آن موفقیتی مدنظر را حاصل نمایند. نیاز به استفاده از رویکرد جدیدی در سیستمهای آموزشی برای تجزیه و تحلیل و پشتیبانی از تصمیمگیری جهت رسیدن به آن موفقیت مدنظر است میتوان این نیاز را با استفاده از رویکرد هوش تجاری برطرف نمود.

1 مقدمه

در سالهای اخیر، مدیریت دانش به موضوع بحث محافل علمی و عرصههای عملی تبدیل شده است. جوامع علمی و عملی هر دو براین باورند که سازمانها با قدرت دانش میتوانند برتریهای بلند مدت خود را درعرصه های رقابتی حفظ کنند. امروزه چشم اندازهای رقابتی سازمان نشان دهنده تاثیرات این دیدگاه در عرصههای استراتژیک سازمانهای تجاری است اگر سازمانی به راحتی نتواند شکل صحیح دانش را در جایگاه مناسب آن تشخیص دهد در عرصههای رقابتی با مشکل مواجه خواهد شد .

اگر با تامل در مجموعهی دستاوردهای بشر - هنر، ادبیات، فلسفه و... - و اشیا و وسایلی که لوازم زندگی ما را به عنوان بشر قرن بیستم تشکیل دادهاند نظر بیفکنیم به آسانی در مییابیم که حتی سادهترین لوازم موجود در این مجموعه محصول خلاقیت و نوآوری اندیشمندانی بوده است که در طول سالها با پردازش اندیشهها و نظریهها و ابتکارها به شکل امروزین خود درآمده است و در آغاز با ابتدائیترین شکل خود در ذهن یک انسان خلاق به وجود آمده سپس در مسیر گذشت زمان و پیشرفت دانش تکامل یافته است

مدیریت دانش. مدیریت دانش سیستمی را ارائه میدهد که در آن به خلاقیت توجه شده و تسهیم دانش بین افراد را وسیلهی میداند که به نوآوری منتهی میشود و همچنین برای اینکه خلاقیت در سیستم آموزش و پرورش مورد توجه قرار گیرد و در محتوای آموزشی انعکاس داده شود استفاده از نظریههای نوین در این زمینه میتواندراهگشا باشد و مدیریت دانش نظریهای است که در اکثر سازمانهای تجاری و تولیدی و ... برای رقابتپذیری خود از آن بهره جستهاند برای اینکه یادگیرندگان در هر سیستم آموزشی، بتواند فردی خلاق شوند باید بتواند دانش نهفته خود را با دیگران در میان بگذارند و به طور متقابل از دانش دیگران چه آشکار یا ضمنی بهره گیرند و این کار با لحاظ کردن توجهاتی در محتوای درسی برای رسیدن به این هدف نیاز دارد که محتوای آموزشی را در قالب مدیریت دانش مدنظر قرار دهیم خواهیم توانست فرد یادگیرنده را به عنوان جز پررنگتری ببینیم

2 مروری بر ادبیات موضوع

1-2 مدیریت دانش

مدیریت دانش فرایندی است که به مدیران در یافتن، سازماندهی، توزیع، و انتقال اطلاعات و مهارتهای مهمی که برای فعالیتهایی از قبیل حل مسئله، یادگیری پویا، برنامهریزی راهبردی، و تصمیمگیری لازم است، کمک میکند . [3]
مدیریت دانش شامل فرایند ایجاد، سازماندهی و توزیع دانش در داخل سازمانهای پیچیده مانند شرکتهای بزرگ، دانشگاهها و سازمانهای دولتی میباشد

مدیریت دانش، ترکیبی از سیستمهای مبتنی بر دانش، هوش مصنوعی، مهندسی نرمافزار، توسعه فرایندهای کسب و کار، مدیریت منابع انسانی و مفاهیم رفتار سازمانی است.

بر حسب فرهنگ اصطلاحات مدیریت دانش، مدیریت دانش فرایند سیستماتیک جستجو، انتخاب، سازماندهی، پالایش، و نمایش اطلاعات است؛ به طریقی که درک کارکنان در زمینه خاص بهبود و اصلاح شود و سازمان بصیرت و درک بهتری از تجربیات خود کسب کند.

1-1-2 فناوری اطلاعات و مدیریت دانش در آموزش عالی

امروزه فناوری اطلاعات به یک رسالت مهم و شالوده اصلی آینده آموزش عالی تبدیل شده است. به خاطر توسعه فناوری اطلاعات، محتوای اطلاعات و فناوری اطلاعات مرتبا رشد کردهاند، این پدیده "دود اطلاعات" نامیده میشود. دیوید شِنک میگوید، ما زمانی از گرسنگی میترسیدیم، اما اکنون نگرانی چاقی هستیم. همچنین بار زیاد اطلاعات جای کمبود اطلاعات را گرفته و به یک مسئله اجتماعی و سیاسی جدید تبدیل شده است.

اطلاعات بیش از حد باعث شده کار معلمان برای کسب اطلاعات مفید دشوارتر شود و مدیریت دانش به خوبی میتواند مشکل را حل کند. مدیریت دانش مدرن در آموزش عالی همان استفاده از تکنولوژی اطلاعات مدرن برای رسیدن به دانش مربوطه است. در این صورت دانش را میتوان سازماندهی، ذخیره و ایجاد کرده و به بصیرت و خرد تبدیل کرد.

در عین حال، مدیریت دانش به سوی اشتراکگذاری و خلق دانش، تئوری و تکنولوژی از طریق اینترنت ارتقاء مییابد. در آموزش عالی، مدیریت دانش شامل مدیریت دانش آشکار و ضمنی، مدیریت تولید، تکثیر، اشتراکگذاری، ابتکار عمل و دیگر فعالیت های مربوط به دانش در دانشگاهها میباشد. به علاوه، مدیریت کارکنان دانش یکی از وظایف مهم در مدیریت دانش میباشد.

در اقتصاد دانش در حال ظهور که کاملا با شبکه و فناوری اطلاعات مورد استفاده قرار میگیرد، چگونگی بهبود کارایی یادگیری آنلاین، چگونگی فیلتر اطلاعات غیرمفید، چگونگی ساخت منابع یادگیری شبکه، و دیگر مشکلات مشابه در آموزش عالی مدیریت دانش باید مورد توجه قرار گیرند. یادگیری الکترونیکی با پشتیبانی فناوری اطلاعات نوعی حالت یادگیری جدید است که خود را با جامعه اطلاعات منطبق میکند

تقریبا تمام تغییرات مهم در محیط یادگیری به استفاده از فناوری اطلاعات نیاز دارند. مدیریت دانش آموزش یک روش جامع برای کشف، مدیریت و تحلیل منابع اطلاعات آموزشی ارائه کرده است. بدون پشتیبانی فناوری اطلاعات نمیتوان به سیستم مدیریت اینترنت، اینترانت، پایگاه داده مولتیمدیا، فناوری بازیابی، فناوری کشف دانش و فناوری اشتراکگذاری دانش دست یافت. تمام موارد بالا در مدیریت دانش آموزش عالی مورد استفاده قرار میگیرند. اگر ما بخواهیم در دانشگاهها اشتراکگذاری دانش بین روابط معلمان، دانشجویان، کالجها و روابط درونی آنها را اجرا کنیم، شبکه فناوری اطلاعات کافی نیستند

2-2 رویکردها

1-2-2 یادگیری الکترونیکی

در سالهای اخیر، آموزش عالی به خاطر ظهور جهانی شدن اقتصاد، صنعت دانش و شکل جامعه شبکهای به یک تغییر مهم و جاری تبدیل شده است. یادگیری الکترونیک یک راه جدید برای انتقال دانش پیش روی ما گذاشته است. یادگیری الکترونیکی به فعالیتهای یادگیری و آموزشی از طریق اینترنت اشاره دارد . این یک حالت یادگیری مدرن است که از محیط یادگیری تامین شده توسط فناوری اطلاعات مدرن نهایت استفاده را میبرد. منابع و مکانیسمهای ارتباطی جدید و متعددی در این محیط وجود دارند. محبوبیت آموزش شبکه در آموزش عالی نشاندهنده انتظارات و دیدگاههای مشترک افراد درباره یادگیری الکترونیکی بهعنوان شکل خاصی از آموزش است.

در محیط یادگیری الکترونیکی، رابطه تعامل بین مولفههای اولیه یادگیری مانند معلمان، دانشجویان و محتوای فکری اساسا تغییر کردهاند: دانشجویان در محیط یادگیری الکترونیکی و کار تحقیقاتی از نظر شرایط به نوآموزان فعال تبدیل شدهاند. آنها میتوانند از ابزارهای اطلاعاتی برای رسیدن به یادگیری مبتکرانه و عملی از طریق حل مسئله دست یابند. یادگیری الکترونیکی میتواند قابلیت کسب دانش به شکل مستقل، یادگیری جمعی و یادگیری در تمام طول عمر نوآموزان را بهبود بخشد.

در اصل، ماهیت مدیریت دانش و یادگیری الکترونیکی کسب دانش است. آنها باید دادهها و منابع اطلاعاتی را پردازش، استفاده و اشتراکگذاری کنند تا دانش در دسترس قرار گیرد. به علاوه، هر دوی آنها به اشتراک گذاری، همکاری و اعتماد توجه دارند. مدیریت دانش از طریق اشتراکگذاری دانش، تبادل و همکاری سرعت جریان و انتقال دانش برای رسیدن به ارزش افزوده را تسریع میکند.

دوم اینکه، یادگیری الکترونیکی یک پشتیبانی فناوری اطلاعات قابل وابستگی به وجود میآورد. مفهوم طرح آموزش در یادگیری الکترونیکی فرایند اصلی مدیریت دانش در دانشگاهها را بهینهسازی میکند. امروزه، نتایج جدیدترین تحقیقات و تکنولوژی پیشرفته مانند متادیتا، فناوری اکسامال و سیستم مدیریت محتوای یادگیری نواقص مدیریت دانش در ارزیابی، بازخورد و دانش جزئی به خوبی اصلاح میکنند. بنابراین آنان به جویندگان دانش کمک میکنند تا فورا به ضروریترین و مرتبطترین دانش دست یابند

·    ویکی ها

از ویکی میتوان به عنوان یک ابزار مدیریت آموزشی آنلاین برای توسعه فرآیندهای آموزشی در سیستم آموزش عالی استفاده کرد. ویکیها شامل فعالیتهایی است که به زبانآموزان در ایجاد دانش"شخصی" و "جمعی" و یا آنچه به عنوان تاکتیک و دانش" صریح " شناخته شده است کمک مینمایند. همچنین ویکیها میتوان به عنوان یک ابزار واسط که فراگیران از آن جهت برقراری ارتباط و مذاکره به منظور رسیدن به یک درک مشترک ارائه میکنند استفاده کرد.

از طریق ویکیها، دانشآموزان میتوانند با اضافه کردن، ویرایش، حذف و مقایسه نتایج قبلی دانشآموزان که میتواند همراه با ارائه درک و بینش کلی نسبت به روند تولید دانش باشد دست یابند.

ویکیها از ایجاد دانشهای مشترک و بهاشتراکگذاری آن در یک محیط دانشگاهی حمایت میکند.

این حمایت به آشنایی با فنآوری ویکی، برنامهریزی دقیق برای پیادهسازی و استفاده، اندازه کلاس مناسب، و انگیزه دانشآموزان برای درگیر شدن در کشف یادگیری بستگی دارد.

·    آموزش از راه دور

نرم افزار مدیریت دانش که به عنوان یکی از بهترین شیوهها در دنیای شرکتهای بزرگ میتواند در آموزش عالی از راه دور برای به حداکثر رساندن منافع و کاهش شکاف بین استاد و یادگیرنده از راه دور آنلاین یا از طریق مکاتبات مرتبط است اعمال شود. نرم افزار مدیریت دانش اثر گستردهای با توجه به دانشجویان و جامعه دانشگاهی به عنوان یک کل خواهد داشت.

ترکیبی از تکنولوژی مدیریت دانش با آموزش از راه دور شامل: اشتراکگذاری و انتشار دانش، ارائه یادداشتهای آموزشی، ارزیابی و گزارشدهی، دانشآموزان بالقوه بیش از حد ، پذیرش، آموزش از راه دور/ آموزش باز، تخصیص و ارزیابی، ذخیرهسازی و توزیع دادهها، ارتباط با مدرسین از دانشگاهها، مزایای محل از راه دور، هزینه اثربخشی ، کارایی و اثربخشی، همکاری، به اشتراکگذاری گروهی، شبکههای خودسازمانیافته، توزیع، زمان وفضا مفید، ترکیب و هماهنگی دوره، بررسی پرسوجوها، جمعآوری هزینهها ، ضبط / مدیریت پایگاهداده، پایگاه دادههای دانشجویان، خدمات / مدیریت فارغ التحصیلان ، بازخورد، تعامل اجتماعی است

2-2-2 یادگیری تلفیقی

یادگیری تلفیقی ادغام یادگیری سنتی و روش آموزش شبکه - رویکردهای آنلاین مبتنی بر وب - است.
یادگیری تلفیقی که آموزش کلاس را با آموزش اینترنتی ترکیب میکند ، میتواند با بهرهوری از هر دو تاثیرش را در آموزش به حداکثر برساند .

یادگیری تلفیقی مربوط به یک طراحی مجدد مدل آموزشی با خصوصیات زیر است :

.    انتقال از مرکز معلم به مرکز دانشآموز که در آن دانشآموزان فعالتر میشوند و بین آنها ارتباط ایجاد می شود.

.    ارتباط بین دانشآموز و معلم، دانشآموز و دانشآموز افزایش مییابد.

.    مکانیزمهای ارزیابی رسمی و غیررسمی برای دانشآموزان و معلمین بهروز میشود.