بخشی از مقاله
چکیده
پوشاک هر قوم بخشی از هویت آن قوم محسوب می گردد .در گذشته تولید قطعات مختلف پوشاک با دست انجام می شده است که امروزه پوشاک سنتی علاوه بر قرار گیری در حوزه پوشاک جزو صنایع دستی نیز محسوب می گردد. بد لیل رشد جمعیت ، علم و تکنولوژی بسیاری از این صنایع در حال فراموشی است . در این بین هنر کارت بافی هنری است باستانی ، که در مجموعه دست بافته های نساجی سنتی قرار می گیرد .
این هنر نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان رواج داشته است ، کارت بافی گرچه یک روش سنتی برای تولید نوارهای محکم با نقش های استادانه و بدون استفاده از دستگاههای بافندگی است اما در واقع نوعی نساجی پیشرفته است ، که با حداقل امکانات می توان به تولید آن پرداخت . و از آنجا که نوعی منسوج و دست بافته است بخوبی می توان در زمینه طراحی لباس از آن بهره جست بنحویکه هم باعث ارتقاء طراحی لباس ایرانی گردد و هم موجبات حفظ و احیا ء این هنر فراهم گردد . این پژوهش در نظر دارد طرحهایی را ارائه دهد که با استفاده از هنر کارت بافی در زمینه طراحی لباس به ایجاد کار آفرینی و اشتغال بپردازد که بازده اقتصادی و فرهنگی نیز خواهد داشت.
-1 مقدمه
هنرهای بومی وصنایع دستی هر منطقه مایه غرور ملی و هویت بومی هر منطقه می و هرقوم می باشد که باعث مباهات وافتخار افراد می گردد . در گذشته نه تنها از روی تفنن بلکه متناسب با نیاز هایشان ،ابزار و لوازم زندگیشان را می ساختند ، کارت بافی نیز هنری است باستانی ، که در مجموعه دست بافته های نساجی قرار می گیرد. این هنر نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان رواج داشته و دارد .
این هنر باستانی نیز در ابتدای امربدلیل نیاز روزمره مردم آن روزگار پدید آمده است ،که این نیاز بنا به احتمال فراوان ؛ علاقه به داشتن نوارهایی مستحکم ، تخت و تزئینی برای استفاده در بخش های مختلف زندگی روزمره بوده است. در واقع نوعی نساجی پیشرفته است که با ابزار ساده و در دسترس بافته می شود .. کارت بافی یک روش باستانی برای تولید نوارهای محکم با نقش های استادانه و بدون استفاده از دستگاههای بافندگی است - سوتن ، هولتون ، - 1975این نیاز در روزگار ما نیز به شکل دیگری ظهور پیدا کرده است .
یک نوار تزئینی کمک فراوانی خواهد کرد به یک طراح مد یا یک فرد علاقه مند به پوشش های بی همتا تا طراحی لباس خاصی ممکن گردد که با استفاده از هنر کارت بافی تلفیق شده باشد طراحی پوشاک و لباس هنریست کاربردی که کاملا با فرهنگ هر جامعه درهم تنیده است و بخش مهمی از فرهنگ هر مرزو بوم محسوب می گردد با توسعه هنر کارت بافی به خوبی می تواند با هنر طراحی لباس تلفیق گردد و طرحهایی ارائه گردد که هم سنت را در بر دارد و هم با دنیای مدرن و امروزی همگام شود.
-2 تاریخچه
کارت بافی هنری است که از زمانهای بسیار قدیم در میان اکثر ملتهای که پیشینه فرهنگی داشته اند، رواج داشته است. شواهدی از نخستین کارتبافیها در آفریقای شمالی، مصر، اروپای قرون وسطی، آسیا، ایسلند یافت شده است. گرچه کارتبافتههای قدیمی در مصر و اسکاندیناوی کشف شده است، اما تقریبا غیر ممکن است که بگوییم این تکنیک کجا و به وسیله چه کسی اختراع شده است. قدیمیترین کارتبافتههای موجود متعلق به مصرهستند، - دومین سلسله فراعنه - که با کتان و دیگر الیاف گیاهی، بافته شده است.
سابقه کارت بافی در اسکاندیناوی به پایان هزاره اول ، در قرن نهم می رسد. همچنین تعدادی از نمونه های اولیه در مصر باستان کشف شده است. - Hann ،Thomas ، - 2005کارت بافی یک تکنیک برای تولید یک نوار باریک ، است. که می تواند یک نوارمحکم باشد یا کاربرد کمربند و اتصالات تزئینی باشد.استفاده از روش کارت بافی در ژاپن، چین، آسیای مرکزی ، هند و کشورهای هیمالیا، ایران، اندونزی، قفقاز، سوریه،فلسطین، مصر، شمال آفریقا، ترکیه،یونان، مقدونیه، بوسنی، روسیه،سوئد، نروژ، ایسلند و فرانسه ثبت شده است.
دو کارت چهار سوراخه چوبی درون ارابه ای مربوط به عصر آهن در دانمارک و همچنین گنجینه با ارزشی از کشتی اوسبرگ در نروژ که تاریخ آن به قرن نهم میلادی می رسد کشف شده است .همچنین تکه از نمونه کارت بافی شده که به نظر کمربند می باشد و در انتها به فلزی که آلیاژی از مس می باشد مربوط به آنگلوساکسونها از مقبره دو زن یافت شده است Lethbridge - .، - 1931
-3 کارت بافی در ایران
هنر کارت بافی از جمله هنرهای بومی و صنایع دستی محسوب می گردد که از دوران باستان نسل به نسل منتقل شده است اینکه زادگاه این هنر در کجا بوده است ،اختلاف نظر وجود دارد ؛ و آنچه که مسلم است در نقاط مختلف فلات پهناور ایران شواهدی از انجام این هنر در گذشته موجود می باشد ، این هنر وصنعت گرچه مانند سایر هنرهای دستی و سنتی کمرنگ شده است اما همچنان در مناطقی از کشور زنده است ؛تولید و استفاده می شود.
پیشینه کارتبافی در ایران، به اواخر هزاره سوم یا اوایل هزاره دوم ق.م میرسد.. قدیمیترین کارتبافتههای شناخته شده، که پروفسور پوپ نیز در کتاب خود به آنها اشاره دارد، به قرن 19 میلادی - 13 هجری - تعلق دارد. همچنین با مطالعه و بررسی تاریخ پوشاک ایران در ادوار مختلف استفاده از موبندها کمر بند و نوارهای تزئینی مختلف و متنوعی به چشم می خورد که برخی از آنها می تواند حاکی از نوارهای کارت بافی شده باشد.
عموما کارت بافی ها را می توان به دو نوع عشایری و تزیینی تقسیم نمود. عشایری شامل مجموعه زیبا و بینظیری از تنگ اسب، سربند، پوزپند، سینهبند و دیگر نوارهای عشایری؛ بختیاری، شاهسون و ترکمن است، که نقوش آنها انسانی، حیوانی و هندسی و نخهایی ازجنس موی بز، پشم دستریس وکتان است و از رنگهای: سیاه، سفید و قرمز استفاده شده است. انواع طرحهای بافته شده عبارتند از: چشم خروس ، هشت چپر، مداخل، نیمه مداخل، پیچک، بیست ونه چپر، چهل چپر.علاوه بر بافته های عشایری ، در برخی از مناطق روستایی ایران نیز کارت بافی با نقش و رنگ و حتی جنسیت متفاوت دیده می شود . - امینی ، - . - 1381تصویر - 1
