بخشی از مقاله
چکیده
کارآفرینان در پیشرفت و توسعه اقتصادی و اجتماعی هر کشوری نقش کلیدی دارند، جمهوری اسلامی نیز برای بقاء در عرصه رقابت با کشورهای پیشرفته و حرکت در مسیر رشد و تعالی خود نیازمند نیروهای کارآفرین برخواسته از فرهنگ اسلامی است تا بتواند با بهرهگیری از قابلیتها و مهارتهای آنان به فناورها و محصولات برتر دست یابد. از سویی اعمال تحریمهای یک جانبه و غیر قانونی نظام سلطه بر جمهوری اسلامی باعث شد تا در راهبرد اقتصادی کشور تحولی بنیادین صورت پذیرد، در این راستا مقام معظم رهبری اقتصاد مقاومتی را به عنوان راهبرد کلیدی برای تغییر مسیر حرکت اقتصادی کشور مطرح نموند.
اقتصاد مقاومتی راز و رمز شکوفایی درونزا، دانشبنیان و همه جانبه اقتصاد کشور را نشان میدهد که در صورت فعال شدن همه ابعاد آن میتواند منجر به تبدیل فشارهای نظام سلطه به فرصت و استفاده بهینه از ظرفیت داخلی برای دستیابی به اهداف نظام اسلامی گردد. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن بازتعریف اقتصاد مقاومتی، مبانی اسلامی مرتبط مضامین کار و کارآفرینی بررسی و راهبردهای کارآفرینی بر اساس نگرش اسلامی تبیین گردند.
.1 مقدمه
اقتصاد مقاومتی گفتمان و الگوی اقتصادی است که ضمن مقاومسازی و تقویت اقتصاد ملی در برابر تهدیدها، توان مقابله با تحریمها و عقب راندن نظام سلطه را داشته باشد و در عین حال پیشرو، فرصتساز، مولد، درونزا و برونگرا باشد. امروزه دشمنان نظام اسلامی به این نتیجه رسیدهاند که راه خرد کردن اراده این مردم جنگ اقتصادی است، به همین دلیل مقام معظم رهبری در سالهای اخیر همواره محور اصلی را در جهتگیری و سیاستگذاری کشور به موضوعات اقتصادی معطوف داشتهاند، این شاید مهمترین دلیل برای طرح راهبرد کلان اقتصاد مقاومتی باشد.
یکی از رهیافتهای اصلی برای تحقق اقتصاد مقاومتی توسعه فرهنگ کار و کارآفرینی؛ تقویت کارآفرینی سازمانی و توجه به نوآوری، ابتکار، نظریهپردازی و الگوسازی درونزای ملی است. بیش از یک دهه از توجه سند چشمانداز توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور، به مقوله کارآفرینی میگذرد و با گذشت چندی از طرح موضوع و گذران جلسات، همایشها و سخنرانیهای فراوان در این حیطه هنوز برخیها نمیتوانند آنرا تعریف کنند و به اهمیت آن در بخشهای مختلف سازمانی پی ببرند. تعاریف متعددی از کارآفرینی بیان شده است؛ از آن جمله میتوان آنرا فرآیندی دانست که به کمک آن فرصتها برای خلق محصولات و خدمات آتی کشف، ارزیابی و بهرهبرداری میشوند
دیدگاه موجود در این واژه و ضرورت به کارگیری آن به خصوص در جوامع اسلامی تحت فشار و تحریم غرب انکارناپذیر است. یکی از بهترین راههای موجود برای کاهش وابستگی جوامع اسلامی به غرب، حفظ استقلال و پایداری ارزشهای ملی، اقتصاد مقاومتی1 است.
این واژه برای اولین بار توسط رهبر انقلاب اسلامی ایران برای صیانت از تهاجم دشمنان در تمام عرصههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تولیدی و .... به عنوان راهنمای عمل مسئولان و مردم در برابر فشارها و تهدیدات دشمنان تحت ایدهای مبتکرانه و بسیار خلاقانه مطرح شده است. هر کشوری که به استکبارستیزی متلزم باشد نیازمند چنین الگویی است. به تعبیر رهبر معظم انقلاب؛
امروزه کارآفرینی مهم است. ما امروز در مقابل یک فشار جهانی قرار داریم. دشمنی وجود دارد در دنیا که میخواهد با فشار اقتصادی و با تحریم، سلطهی اهریمنی خودش را برگرداند به این کشور، همه این تلاشها برای این است. میخواهند یک ملت را به زانو در بیاورند. ما باید یک اقتصادمقاومتیِ واقعی در کشور به وجود بیاوریم. امروز کارآفرینی معنایش این است. ... تحریم برای ما جدید نیست، ما سی سال است در تحریم هستیم. همه این حرکت عظیم ملت ایران، در فضای تحریم انجام گرفته است؛ بنابراین کاری نمیتوانند بکنند. ولی این دلیلی است برای همه مسئولان و دلسوزان کشور که خود را موظف بدانند، مکلف بدانند به ایجاد کار، به تولید، به کارآفرینی، به پر رونق کردن روزافزون این کارگاه عظیم؛ که کشور ایران حقیقتاً امروز یک کارگاه عظیمی است. همه خودشان را باید موظف بدانند
در این مقاله با نگاهی نو، به موضوع کار و کارآفرینی بخصوص کارآفرینی سازمانی به عنوان یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی توجه شده است. به این منظور مفهوم کار و کارآفرینی از منظر اسلام مورد بازنگری قرار گرفته است و بعد از تبیین عناصر اصلی آنها راهبردهای توسعه فرهنگ کار و کارآفرینی بر اساس مبانی اسلام ارائه شده است.
.2 پیشینه نظری
در رابطه با مفهوم مقاومت به عنوان یکی از مؤلفههای اصلی اقتصاد مقاومتی آیات متعددی در قرآن کریم وجود دارد. برخی آیات بر استقامت و مقاومت تاکید میکنند که به نوعی نویدبخش هم هستند، در جایی از قرآن اشاره میشود به اینکه اگر مقاومت کنید پیروز خواهید شد شما دستاوردی که خواهید داشت همان بهشتی است که به شما وعده داده شده است یا مواردی دیگر مانند آیه 30 سوره فصلت، آیه 16 سوره جن، آیه 12 و13 سوره هود، آیه 50 سوره شوری، که هرکدام به نوعی پایداری در راه هدف و فرمان الهی را که موجب گشایش میشود نوید میدهند.
اقتصاد یکی از مسائل اساسی جوامع و دولتها تلقی میگردد. در چند سال اخیر اهتمام ویژه مقام معظم رهبری بر رونق اقتصادی و شکوفایی قرار گرفته که در نامگذاری سالها به وضوح دیده میشود و تحقق آن مستلزم عزم همگانی، همتی مضاعف همراه با کار مضاعف میباشد از اینرو فرمودند:
اقتصاد مقاومتی معنایش این است که ما یک اقتصادی داشته باشیم که هم روند روبه رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند، هم آسیب پذیریاش کاهش پیدا کن ؛ یعنی وضع اقتصادی کشور و نظام اقتصادی طوری باشد که در برابر ترفندهای دشمنان که همیشگی و به شکلهای گوناگون خواهد بود کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند
اقتصاد در یک چنین شرایطی اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی اقتصادی که همراه باشد با مقاومت در برابر کارشکنی دشمن، خباثت دشمن، دشمنانی که ما داریم.
»ما چند سال پیش »اقتصاد مقاومتی« را مطرح کردیم. ... هدف دشمن این بود که بر روی اقتصاد متمرکز شود، به رشد ملی لطمه بزند، به اشتغال لطمه بزند،طبعاً رفاه ملی دچار اختلال و خطر شود، مردم دچار مشکل شوند، دلزده بشوند
