بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر آشنایی با شیوه روبرویی با اختلال خواندن دانش آموزان بر کاهش مسخ شخصیت، فقدان موفقیت فردی و خستگی عاطفی معلمان بود . جامه آماری کلیه معلمان مدارس دولتی مقطع ابتدایی ناحیه 4 شهر شیراز در سال تحصیلی 95-96 بودند. نمونه گیری به شیوه خوشه ای انجام شد. به این ترتیب که ابتدا از بین مدارس دولتی به تصادف هفت مدرسه انتخاب شدند.
پرسش نامه ای حاوی سوالاتی درباره سنجش مسخ شخصیت ، فقدان موفقت فردی و خستگی عاطفی روی معلمان آن مدارس اجرا شد.از بین کسانی که نمره بالاتر از میانگین در این سه بعد گرفتند.40 نفر انتخاب شدند وبه تصادف در دو گروه 20 نفری گواه وآزمایش جایگزین شدند. گروه آزمایش 10 جلسه یک ونیم ساعته آموزش مبتنی بر تشخیص وکاهش اختلال خواندن دریافت کردند.
در گروه گواه مداخله ای انجام نگرفت. پس آزمون اجرا شد ویک ماه بعد پیگیری انجام گردید وداده ها با روش آماری مناسب - تحلیل کوواریانس - مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتند. نتایج نشان داد آموزش مبتنی بر آشنایی با شیوه روبرویی با اختلال خواندن بر کاهش خستگی عاطفی و فقدان موفقیت فردی معلمان تاثیر معنادار دارد و نتایج در طول زمان پایدار است.
.1 مقدمه
مشکل خواندن یکی از شایع ترین مشکلات دانش آموزان است. انجمن بین المللی نارساخوانی 1 در سال 2008 نارسا خوانی را به عنوان اختلال یادگیری ویژه که منشا عصب-روانشناختی دارد، تعریف کرده است
معمولا دو شکل مختلف از اختلالات خواندن در کودکان که ناشی از مشکلات زبانی هستند وجود دارد. نارساخوانی ، همانطور که در DSM-5 تعریف شده ، مشکل رمزگشایی که مربوط به کودکانی است که در تسلط بر ایجاد رابطه بین الگوی هجی کردن حروف و تلفظ کلمات ،دارای مشکل هستند. به طور مشخص این کودکان با صدای بلند و آهسته و در عین حال غلط می خوانند و مشکلات بیشتری را در هجی کردن تجربه می کنند.
نارساخوانی ظاهرا از ضعف در مهارت های واج شناختی - صداهای گفتاری - به وجود می آید و با تدریس آوایی نظام مند در ترکیب با آموزش آگاهی واج شناختی قابل بهبود است. شکل دیگری از مشکلات خواندن، اختلال درک خواندن است . این کودکان با صدای بلند و در عین حال درست و روان می خوانند اما مشکلاتی در فهم آنچه خوانده اند، دارند. به نظر می رسد اختلال درک خواندن ناشی از ضعف در گستره مهارت های زبان شفاهی شامل دانش واژه شناسی ضعیف ،مهارت های دستوری ضعیف و مشکلاتی در ادراک زبان شفاهی باشد
معلمان که با دانش آموزان مشکل دار دارند معمولا در شروع اشتغال با انگیزه بالایی کار می کنند و به نسبت تلاششان انتظاراتی دارند . حال اگر معلم دارای کمال گرایی منفی یا نابهنجار باشد ومیزان شناخت او از توانایی ها و شرایط خود و محیط کافی نباشد یا غلط باشد و کنترل؛ نظارت و ارزیابی شناختی - فراشناخت - نتواند این شناخت را اصلاح و متعادل کند, آنگاه معلم رضایت لازم را از شغل خود نخواهد داشت. وچه بسا دچار احساس شکست, کم اهمیتی شغلی و استرس گردد. خستگی عاطفی ، مسخ شخصیت و فقدان موفقیت فردی از پیامدهای استرس شغلی است.
معلمانی که چنین وضعیتی را تجربه می کنند خسته، بی رمق و بی اشتیاق هستند و احساس بی اهمیت بودن دارند و در نهایت این حالت بر کارآمدی آنان و سلامت روانی و بازده تحصیلی دانش آموزان اثر منفی می گذارد و مشکلات متعددی برا ی دانش آموزان ایجاد می کند. در یک بررسی روی معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه شهر یونان متوجه شدند که تعاملات نامناسب با دانش آموزان, کمبود علاقه به تدریس و کار با شاگردان دچار اختلالات رفتاری بیشترین استرس و به دنبال آن فرسودگی شغلی را برای معلمان بوجود می آورد .
در دهه 1980 میلادی دو الگوی نظری درباره فرسودگی شغلی به وجود آمد، مدلی که فشار حاصل ازعوامل شغلی مثل حجم زیاد کار و اهداف سازمان و میزان توقع فرد از شغلش را عامل فرسودگی شغلی میدانست. در این مدل اعتقاد براین است که مراحل فرسودگی شغلی عبارتند از :
-1 مسخ شخصیت - بی تفاوتی ونادیده گرفتن دانش آموز - ، فقدان موفقیت - کاهش احساس کارآمدی برای انجام وظایف معلمی - ، خستگی عاطفی - از دست رفتن انرژی وخستگی آوری کار - .
-2 مدلی که برآن اساس به تدریج در طول زمان بر فرسودگی شغلی افزوده می شد و بوجود آمدن مولفه شغلی موجب ایجاد مولفه های دیگر می گردد . فرسودگی شغلی مخصوص کارمندان و کارگرانی است که بسیار کمال گرا و پرکار هستند و دررسیدن به اهداف کاری سرسختی نشان می دهند
بنابراین به نظر می رسد در صورتی که معلمان با شیوه های تشخیص و کاهش اختلال خواندن دانش اموزان آشنا شوند خستگی عاطفی ، احساس فقدان موفقیت فردی و مسخ شخصیتشان کاهش یابد. منتهی نتیجه گیری در این زمینه نیاز به تحقیق دارد به خصوص که بررسی پیشینه پژوهش ها نشان می دهد که این تحقیق کمتر انجام شده است و بیشتر رابطه متغیرهای مختلف با فرسودگی معلمان یا اثر بخشی راهبردهای مختلف بر بهبود اختلال یادگیری ، اختلال خواندن و سایر اختلالات در دانش اموزان مورد بررسی قرار گرفته است. لذا در راستای رفع کمبودهای پژوهشی موجود این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سوال است که آیا آموزش شیوه های مبتنی بر تشخیص و کاهش اختلال خواندن دانش اموزان موجب کاهش خستگی عاطفی ، فقدان موفقیت فردی و مسخ شخصیت معلمان مقطع ابتدایی می گردد؟
.2 پیشینه تحقیق
بهرامیان - - 1394 در پژوهشی روی شهرستان شیراز به بررسی اثر بخشی آموزش روش جند حسی فرنالد بر اختلال خواندن دانش آموزان دوم وسوم ابتدایی پرداخت . نتایج نشان داد که این آموزش موجب کاهش اختلال خواندن نمی شود.
علی حسنخانی و تجربه کار - - 1395 در پژوهشی روی شهرستان قلعه گنچ به این نتیجه رسیدند که آموزش مدیریت رفتاری والدین بر کاهش اختلالات رفتاری کودکان مبتلا به اختلال خواندن تاثیر معنادار دارد.
حسین خانزاده ، آزادی منش ، محمدی ، احمدی و صادقی - - 1395 در پژوهشی روی شهرستان کرمانشاه اثر بخشی برنامه های تقویت حافظه فعال و ادراک دیداری را بر بهبود اختلال خواندن دانش اموزان پایه دو م وسوم ابتدایی بررسی کردند و نتیجه گرفتند استفاده از برنامه های تقویت حافظه فعال و ادراک دیداری بر بهبود نمره عملکرد خواندن و مؤلفه های خواندن کلمات، زنجیره کلمات، آزمون قافیه، نامیدن تصاویر، درک کلمات، حذف آواها، و آزمون نشانههای حرف در دانش-آموزان مؤثر است در حالی که اثر این برنامهها بر مؤلفههای درک متن، خواندن ناکلمات و شبهکلمات، و آزمون نشانههای مقوله، معنیدار نبود.
راستگو، حرفه دوست و خیرجو - - 1395 در پژوهشی روی شهر ارومیه به بررسی اثر بخشی آموزش گروهی ذهن اگاهی بر فرسودگی شغلی معلمان پرداختند . نتایج حاکی از اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی در معلمان دارای فرسودگی شغلی بود.
شه منش و فکری - - 1396 در تحقیقی به مقایسه اثر بخشی واقعیت درمانی گلاسر و الگوی چند محوری شفیع آبادی بر فرسودگی شغلی معلمان شهر شیراز پرداختند. نتایج نشان داد که هر دو روش بر کاهش فرسودگی شغلی معلمان موثرند و هیچیک نسبت به آن یکی اثر بخشی بیشتری ندارد.
.3 روش
روش تحقیق نیمه آزمایشی با پیش آزمون وپس آزمون وگروه کنترل بود. جامه آماری کلیه معلمان مدارس دولتی مقطع ابتدایی ناحیه 4 شهر شیراز در سال تحصیلی 95-96 بودند.نمونه گیری به شیوه خوشه ای انجام شد. به این ترتیب که ابتدا از بین مدارس دولتی به تصادف 7 مدرسه انتخاب شدند.پرسش نامه پژوهش روی معلمان آن مدارس اجرا شد.از بین کسانی که نمره بالاتر از میانگین کرفتند.40 نفر انتخاب شدند وبه تصادف در دو گروه 20 نفری گروه گواه وآزمایش جایگزین شدند.
برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه این آزمون توسط مسلش در سال 1981 ساخته شده است .ابرای اولین با توسط فیلیان در سال 1371 وبهیار در سال1379 ترجمه واعتبار یابی شد. پرسشنامه شا مل 22 ماده است که به سنجش فرسودگی شغلی پرداخته است . امتیاز بندی گزینه های این آزمون شامل هرگز ،خیلی کم ،کم،متوسط ، متوسط به بالا ،زیاد وخیلی زیاد بدین صورت می باشد که به هرگز امتیاز0 ،خیلی کم امتیاز 1،کم امتیاز 2،متوسط امتیاز 3 ،متوسط به بالا امتیاز 4 ، زیاد امتیاز 5وخیلی زیادامتیاز 6 داده میشود
