بخشی از مقاله
چکیده
به منظور ارزیابی اثرات رقابتی علفهاي هرز بر شاخصهاي رشد، عملکرد بیولوژیک و دانه ذرت، آزمایشی به صورت کرتهاي خرد شده در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1386-87 جنوب تهران انجام شد. کرتهاي اصلی شامل سه سطح خاکورزي - بدون کولتیواتور، یکبار کولتیواتور و دو بارکولتیواتور - و کرتهاي فرعی شامل 5سطح دوز علفکش ارادیکان - صفر، 1/5، 3، 4/5 ، 6لیتر در هکتار - اختصاص یافتند.
نتایج حاصله نشان داد که با افزایش کنترل علفهاي هرز، شاخص هاي رشدي، سطح برگ، عملکرد بیولوژیک و دانه ذرت افزایش مییابد. نتایج آنالیز رشد بر مبناي درجه روزهاي رشد - GDDs - نیز نشان داد که بین دوزهاي مختلف علف کش، اختلاف زیادي در مقادیر DMA، CGR و LAI وجود ندارند و میزان DMA و CGR و LAI با افزایش درجه روزهاي رشد و کنترل علفهاي هرز افزایش مییابد.
بین سطوح مختلف خاکورزي اختلاف معنیداري از لحاظ سطح برگ و عملکرد بیولوژیک و دانه وجود داشت به نحوي که تیمارهاي خاکورزي بیشتر - دوبار کولتیواتور - بیشترین میزان سطح برگ و عملکرد بیولوژیک و دانه را دارا بودند. و اثرات متقابل آنها با دوزهاي مختلف علفکش نشان داد که بالاترین عملکرد بیولوژیک ذرت مربوط به تیمارهاي دوبار کولتیواتور و میزان - صفر، 3، 6 لیتر در هکتار علفکش - میباشد. و بالاترین میزان عملکرد دانه نیز مربوط به تیمار دوبار کولتیواتور و 4/5لیتر در هکتار علفکش میباشد.
مقدمه
به طور کلی علفهاي هرز به روشهاي مختلف از جمله رقابت بر سر مواد غذایی، آب، ترشح مواد شیمیایی و سایهاندازي در ابتداي فصل رشد، مانع از فتوسنتز و رشد گیاه زراعی میگردند که در نهایت باعث کاهش عملکرد میشود - - 22 و در این میان نور به این دلیل که منبعی لحظهاي و غیر قابل ذخیره است، مهمترین عامل ایجاد رقابت در اکوسیستمهاي زراعی میباشد
خصوصیات ساختار کانوپی که خود به عواملی نظیر شاخص سطح برگ، سرعت توسعه و دوام سطح برگ، توزیع فضایی و زمانی سطح برگ در عمق کانوپی، زاویه برگها و همچنین خصوصیات مورفولوژیکی مانند ارتفاع یا تعداد شاخههاي جانبی و غیره بستگی دارد که تعیین کننده قابلیت رقابت گونهها براي بهرهگیري مطلوبتر از نور میباشد
از بین عوامل اشاره شده در بالا، دو فاکتور شاخص سطح برگ و وزن خشک گیاه از مهمترین عواملی هستند که در تعیین شاخصهاي رشدي گیاه مؤثر میباشند. رشد و شاخصهاي آن تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیرگونه، گیاهی، عملیات داشت شرایط محیطی و از همه مهمتر شرایط رقابتی قرار می گیرند
همانطور که اشاره شد این پدیده روي سطح برگ و بیوماس گیاه شدیداً تأثیر میگذارد. بررسیها نشان میدهد که سطح برگ مقیاس خوبی براي بیان رقابت بین دو گونه میباشد، زیرا سطح برگ در بردارنده تراکم و زمان جوانه زنی گیاه بوده و علاوه بر آن همسبتگی مثبتی بین سطح برگ و میزان رشد گیاه وجود دارد
از طرف دیگر یک برنامه موفق براي کاهش رقابت علفهاي هرز شامل تکنیکهایی مناسب و هماهنگ است، که به طور متوالی از شروع کشت تا پایان فصل زراعی، علفهاي هرز را در زیر آستانه زیان آوري نگاه دارد. لذا برنامهریزي بر پایه یک روش تنها، امکان موفقیت را کاهش میدهد زیرا ممکن است از لحاظ اقتصادي، سیستم مدیریت، زمان و گیاه زراعی کاربرد نداشته باشد و بدلیل آنکه امروزه روش عمدة مبارزه با علفهاي هرز، روش شیمیایی است که مشکلات زیست محیطی، آلودگی آبهاي زیر زمینی و مقاومت علفهاي هرز نسبت به علفکشها را به همراه دارد، از این رو بحث استفاده از مدیریت تلفیقی علفهاي هرز - IWM - به بیان میآید، که طبق تعریف عبارت است از استفاده از ترکیب مؤثري از روش هاي مختلف کنترل علفهاي هرز که از نظر جامعه و محیط زیست قابل قبول بوده و بتواند تداخل علفهاي هرز را به زیر سطح اقتصادي کاهش دهد
کورا و همکاران - 1990 - با مقایسه چند تکنیک کنترل علفهرز در ذرت به این نتیجه رسیدند که از نقطه نظر اقتصادي و اکولوژیکی کنترل تلفیقی - مکانیکی –شیمیایی - داراي اثرات بسیار مثبتی میباشد به نحوي که با استفاده از این روش میتوان 2/3از مصرف علفکشهارا کم کرد
ویلسون - 1993 - گزارش کردکه تلفیق روش هاي شیمیایی با کولتیواسیون کارایی کنترل باریک برگ ها را در مقایسه با علفکشها به تنهایی افزایش میدهد در هر حال تلفیق دو روش طیف وسیعتري از علف هاي هرز مزارع ذرت را نسبت به هر کدام از روشها به تنهایی کنترل میکند. و همچنین کاهش معادل %40 در عملکرد ذرت را با استفاده از روش کولتیواسیون بدون علفکش بدلیل فرار علف هاي هرز از روش کنترلی را گزارش نمود. بیشتر آزمایشات حاکی از کاهش ماده خشک علفهاي هرز با استفاده از کولتیواسیون میباشد ولی تأثیر کولتیواسیون بر کاهش علفهاي هرز بیشتر از تأثیر کولتیواسیون بر افزایش عملکرد ذرت گزارش گردیده است
