بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از مصالح اصلی مصرفی در بتن سیمان میباشد که عامل اصلی ایجاد ﮊل چسبناک بتن بوده و لذا کیفیت آن تاثیر مستقیم بر کیفیت بتن ساخته شده خواهد داشت. بمنظور کنترل کیفیت بتن ساخته شده در یک کارگاه سد سازی میبایست در وحله اول یک سیستم کنترل کیفی دقیق و گسترده در کارگاه برای مصالح مصرفی در بتن ایجاد نمود تا در صورت مشاهده هر گونه نوسان غیر مجاز در کیفیت مصالح برای جلوگیری از به خطر افتادن کیفیت بتن تولیدی بتوان اقدامات شایسته را منظور نمود. از پارامترهای کیفیتی قابل اندازه گیری و سنجش کیفیت سیمان در کارگاه میتوان به مقاومت سیمان در سنین مختلف - اعم از فشاری و خمشی - –نرمی سیمان - زمان گیرش اولیه و نهایی سیمان - انبساط حجمی - اتوکلاو - و همچنین دمای سیمان مصرفی اشاره نمود.
پروﮊه سد و نیروگاه مسجدسلیمان که عملیات اجرایی اصلی آن از سال ۵۹۹۱ تاکنون توسط مشارکت شرکتهای دایلیم از کره جنوبی و ساتو از ﮊاپن با همکار ایرانی مشارکت شرکتهای تابلیه و پرلیت آغاز گردید دارای ویژگی های خاص از نقطه نظر سیمان مصرفی در سازه های بتنی خود بوده است . در طول دوره ساخت سازه های بتنی این سد که دارای حجمی بیش از یک میلیون متر مکعب بوده است ازمحصولات تولیدی کارخانجات سیمان مختلف استفاده شده و لذا کنترل کیفی سیمانهای یاد شده هم از نقطه نظر ذخیره سازی و مصرف و هم از لحاظ کیفیت سیمان و اثرات آن بر کیفیت و بالاخص مقاومت بتن ساخته شده در کارگاه از حساسیت خاصی برخوردار بوده است.
آنچه در این مقاله ارائه شده مختصری از روشهای کنترل کیفی سیمان در کارگاه سد و نیروگاه جریانی مسجدسلیمان و نتایج بدست آمده از تحلیل آماری مقاومتهای فشاری سیمان های مصرفی و بتن های تولید شده میباشد. در این مقاله با بررسی نتایج مشاهده خواهد شد که اولا کیفیت سیمانهای کارخانجات مختلف علیرغم تحت پوشش قرارداشتن آنها توسط ارگانهای مسئول ذیربط شدیدا باهم متفاوت بوده و ثانیا کیفیت سیمانهای ساخته شده توسط برخی از کارخانجات سیمان مورد بحث, درطول زمان ثابت و پایدار نبوده است و این امر موجب بروز مشکلات عدیده برای واحد کنترل کیفیت کارگاه گردیده است. درادامه ابتدا نتایج حاصل از کنترل کیفیت برخی ازخواص فیزیکی و شیمیایی سیمانهای یاد شده و مقایسه آنها ارائه گردیده و سپس تاثیر تغییرات کیفیت مقاومتی سیمانهای مذکوربرروی کیفیت مقاومتی بتنهای ساخته شده با سیمانها مورد بررسی قرار گرفته است..
۱- کنترل کیفیت سیمان – ثبت و تحلیل نتایج
سیمان بعنوان اصلی ترین ماده مصرفی در بتن دارای یکسری ویژگی های فیزیکی و شیمیایی میباشد که میبایست مورد کنترل قرار گیرد. در کارگاههای سد سازی کشور آزمایشگاههای مستقر در کارگاهها عمدتا بمنظور تعیین و کنترل خواص فیزیکی سیمان تجهیز میشوند. همچنین برای کنترل خواص شیمیایی سیمان نمونه های تهیه شده بصورت ادواری به آزمایشگاههای مجهز مرکزی ارسال گردیده و کنترل کیفیت لازم مربوطه برروی آنها انجام میگیرد.
در کارگاه سد و نیروگاه مسجد سلیمان نیز آزمایشات مربوط به کنترل کیفیت خواص فیزیکی سیمان بطور کامل اجرا میگردید.
بمنظور کنترل کیفی مشخصات شیمیایی سیمان آزمایشگاه مستقر در کارخانه سیمان تستهای لازم را زیر نظر نمایندگان واحد کنترل کیفیت پیمانکار مستقر در کارخانه سیمان انجام داده و نتایج حاصله جهت بررسی نهایی بصورت دوره ای به واحد کنترل کیفیت مستقر در کارگاه ارسال میگردید.در طول دوره ساخت این سد از سیمانهای تولیدی کارخانجات سیمان زیردرعملیات بتن ریزی سازه های مختلف طرح استفاده گردید:
- سیمان تیپ ۵ امارات متحده عربی
- سیمان تیپ ۵ از کارخانه سیمان A
- سیمان تیپ ۵ از کارخانه سیمان B
- سیمانهای تیپ ۲ و ۵ از کارخانه سیمان C
- سیمان کارون
باتوجه به آنکه حجم عملیات بتن ریزی با سیمان تیپ ۵ امارات متحده عربی و همچنین کارخانه سیمان نوساز کارون کم بوده و لذا از نظر آماری تحلیل پذیر نمیباشد به بحث در خصوص نتایج بدست آمده از کنترل کیفیت مقاومتی سیمانهای دیگر پرداخته میشود. ضمنا” بمنظور جلوگیری از هرگونه سوﺀ تفاهم احتمالی در مباحث ارائه شده بجای ذکر نام کارخانجات سیمان فوق , از اسامی مستعار استفاده شده است
۱-۱- بررسی کیفیت سیمان کارخانه A تیپ ۵ :
بیش از ۰۳ درصد از سیمانهای مصرفی در کارگاه را سیمان تیپ ۵ کارخانه سیمان A تشکیل میداده است.در جدول شماره ۱ ، خلاصه آنالیز فیزیکی و شیمیایی سیمان این کارخانه که توسط آزمایشگاه کنترل کیفیت کارخانه تهیه شده است مشاهده می گردد.
در تصاویر شکل شماره ۱ نتایج مقاومت های فشاری سیمان یاد شده مشاهده می گردد. همانگونه که ملاحظه میشود حدود ۳۴% از نمونه ها دارای مقاومت ۸۲ روزه کوچکتر از ۰۳ مگاپاسکال می باشد - توضیحا” آنکه طی قرارداد منعقده با این کارخانه مقاومت مشخصه ۰۳ مگاپاسکال تعیین شده بود - . مقدار متوسط مقاومت ۸۲ روزه این سیمان ۳,۴۳ مگاپاسکال بوده است است.نکته جالب توجه آنکه حداکثر مقاومت فشاری ۸۲ روزه این سیمان ۴۵ و حداقل آن ۱۲ مگاپاسکال اندازه گیره شده است. این تغییرات شدید مقاومتی مشکلات فراوانی را در امر کنترل کیفیت بتن های تولیدی یک گارگاه سدسازی با حجم عظیم بتن تولیدی سبب میگردد.
