بخشی از مقاله
چکیده
جستجو و کسب معنا در زندگی و رسیدن به کمال انگیزه اولیه آفرینش بشر بوده است. هنگامی که احساس خلا انسان را در بر می گیرد بحران اصلی نبود معنویت است. انسان امروز در پی معنا بخشی به زندگی و جستجوی چیزی افزون بر مادیات است چرا که با در دست داشتن تکنولوژی پیشرفته و مدرن، باز نارضایتی از زندگی و احساس روزمرگی او را در پی کشف علت و راه برون رفت از بحران بر می انگیزاند.
درک و آگاهی از معنای زندگی و کسب رضایت، مستلزم استفاده از هوش معنوی است و تنها از طریق هوش منطقی و عاطفی حاصل نخواهد شد. در این میان یکی از مولفه های با اهمیتی که این ارتباطات بین فرهنگی می توانند ایجاد کنند، معنویت است. معنویتی که از ایجاد معنا به واسطه ی شناخت منظرهای فرهنگی حاصل می شود. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی کیفیت و سبک زندگی با رویکرد معنوی گردشگری می باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی می باشد که در نهایت با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
مقدمه
مفهوم سبک زندگی سابقهای دیرینه در رشته ها و زمینه های مطالعاتی گوناگونی از جمله مطالعات مربوط به اوقات فراغت دارد . - Veal, 2002: 359 - سبک زندگی دارای حوزه های گسترده مطالعاتی است که در سالهای بعد از جنگ جهانی جایگزین تحلیلهای مارکسیستی مبتنی بر تبیین اندیشه و شیوه عمل افراد بر اساس جایگاهشان در نظام تولید شده است.
یکی از عرصه های انتخاب آزادانه فردی و عرصه قابل مشاهده زندگی که حوزه مهمی در مطالعات سبک زندگی محسوب میشود، حوزه »فراغت« است. حوزه فراغت، اصلیترین حوزه تحلیلهای سبک زندگی است. در این حوزه است که افراد، نماگرها، کلیشه ها، الگوها و قواعد خاص سبک زندگی و هویت اجتماعی خود را بازگو میکنند. در واقع اشخاص بر اساس روش زندگی خاص خود در لحظه لحظه حیات روزمره خود ایفای نقش میکنند. بنابراین سبک زندگی عامل اصلی و پدیدهای که به سایر اجزای فرمان میدهد تلقی میشود
سازمان جهانی بهداشت سبک زندگی را بر اساس الگوهای مشخص و قابل تعریف رفتار میکند که از تعامل بین ویژگیهای شخصی، برهم کنش روابط اجتماعی، شرایط محیطی و موقعیتهای اجتماعی - اقتصادی حاصل میشود . گستره مربوط به کیفیت زندگی و سنجش آن شاید در هیچ زمانی به اندازه امروز وسیع نبوده است. اگر چه کیفیت زندگی در بعضی از منابع به سطح زندگی ترجمه شده است ولی سطح زندگی و پیشرفت مادی فقط یکی از پایههای کیفیت زندگی را شامل میشود
به عبارت دیگر کیفیت زندگی، مفهومی پیچیده و چند بُعدی است که تحت تأثیر مؤلفههایی چون زمان و مکان ارزشهای اجتماعی و فردی قرار دارد رویکرد عینی، کیفیت زندگی را به عنوان مواردی آشکار و مرتبط با استانداردهای زندگی میداند این مورد میتواند سلامت جسمانی، شرایط شغلی، ارتباطات اجتماعی، اقدامات شغلی و یا دیگر عوامل اجتماعی و اقتصادی باشند در مقابل رویکرد ذهنی، کیفیت زندگی را مترادف شادی یا رضایت فرد در نظر میگیرد
گردشگری در سنت ایرانی- اسلامی ما یک سرمایه گذاری روحی برای انسان محسوب می شود و الزامات معنوی و فایده های روحی آن را نباید نادیده گرفت. کارشناسان معتقدند یکی از دلایل عقب ماندگی مردم جهان سوم نسبت به دیگر فرهنگ ها، غفلت از در نظر گرفتن بودجه لازم برای گردشگری در سبد اقتصادی خانوار است، اما به نظر می رسد اگر نوع نگاه مان را به سفر تغییر دهیم و به آنچه در گذشته داشته ایم دوباره بنگریم، بتوانیم دست به کار برداشتی تازه از گردشگری و سفر شده و راهپیشِ رو در مسیر توسعه گردشگری را هموارتر کنیم.
گردشگری معنوی به نوعی بازگشت به خویشتن است. در عین حال آرامش روحی است بسیاری از گردشگران کنونی در دنیای امروز هدف از سفر خود را اعتلای روحی عنوان میکنند. که تنها با قدم نهادن در مسیر و مقصد معنوی مسیر است. مسیر و مقصدی که نیازهای روحی آنان را پاسخگو بوده و پالایش عمیق را در ابعاد مختلف روحی و روانی آنان ایجاد مینماید که حاصل آن یک خاطره خوش ذهنی و روحی آرام و توام با معنویت است.
مقاصد گردشگری معنوی جزو قدیمیترین مقاصد گردشگری هستند که تاریخ مصرف ندارند و با گذشت زمان نیز ارتباط عمیقتری با گردشگر ایجاد میکنند وحدتی که در تجمعات اعتقادی و معنوی شکل میگیرد بسیار جذاب و تماشایی است. از این رو در پژوهش حاضر به بررسی نقش معنوی گردشگری بر کیفیت و سبک زندگی بپردازیم. در این راستا سوالات ذیل مطرح می گردد:
گردشگری معنوی به چه میزان توانسته است بر کیفیت و سبک زندگی تاثیر گذار باشد؟
پیشینه تحقیق
پژوهشی توسط ابوترابیان - 1393 - ، تحت عنوان نمادهای سبک زندگی غربی در تقابل با سبک زندگی اسلامی انجام شد. نتایج نشان داد فرهنگ زندگی، متأثر ازتفسیر ما از زندگی است و هر هدفی را برای زندگی تعیین کنیم، سبک خاصی را به همراه میآورد. مفهوم سبک و فرهنگ زندگی به مسائلی نظیر خانواده، ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوی مصرف، تفریحات و اوقات فراغت، کسب و کار، رفتارهای فردی و اجتماعی در محیطهای مختلف و به عبارت دیگر به همه مسائلی بر میگردد که متن زندگی انسان را شکل میدهند.
پوسته فرهنگ غربی پیشرفت ظاهری است؛ اما باطن آن سبک زندگی مادی، شهوتآلود، گناه آفرین و هویتزدای ضدمعنویت است. اصل اصالت لذت و اصالت منفعت به عنوان دو اصل اساسی جاری در زندگی مردم مغرب زمین بر اساس مفاهیم فلسفه اومانیسم تعریف میشود. اومانیسم، مادهگرایی، سکولاریسم، خردگرایی، فردگرایی و جهانیشدن پایه و اساس تفکر را در مغربزمین شکل میدهند.
اصفهانی - 1387 - ، در تحقیقی تحت عنوان تحلیل عوامل مؤثر ب جهانگردی ورزشی ایران و ارائه مدل برنامه ریزی استراتژیک 52 عامل در حیطه گردشگری ورزشی داخلی و خارجی شناسایی نمود و آن ها را در 12 محور طبقه بندی نمود. در جهانگردی ورزشی خارجی به ترتیب محورهای امنیت، اماکن و تجهیزات ورزشی و رویدادهای ورزشی از درجه اهمیت بیشتری برخوردار بودند و در گردشگری داخلی ورزشی محورهای تسهیلات و خدمات، امنیت و اسکان بیشترین درجه اهمیت را به خود اختصاص دادند.
خسروی - 1389 - در پژوهشی تحت عنوان ارتباط بین امنیت و گردشگری عنوان می کند که یک کشور ا سرمایه گذاری در بخش گردشگری می تواند با هدف و ضرورت بانی حذف برخی از مهمترین انگیزش های مجرمانه باشد و به این ترتیب به تضمین نسبی منجر گردد.
رکن الدین افتخاری "و همکاران" در سال 1390 در تحقیقی تحت عنوان: »اولویت بندی ظرفیت های گردشگری مناطق روستایی شهرستان نیر با استفاده از تکنیک ها و مدل های اولویت بندی، همچون «TOPSIS جهت شناسایی روستاهای دارای پتانسیل های گردشگری پرداخته اند
غفاری در سال 1390 با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در پژوهشی تحت عنوان: » تحلیلی بر کارکرد گردشگری در ایجاد اشتغال و درامد ناخالص ملی « که ضمن تشریح شرایط موجود برآوردی از کارکرد صنعت مذکور در ایجاد فرصت های شغلی و درآمد ملی در افق 2020 میلادی ارائه نموده است
مبانی نظری
کیفیت زندگی
واژه کیفیت در لاتین - Qual - به معنی چیزی و چه و Quality به مفهوم چگونگی زندگی و دربرگیرنده تفاوتهای آن است که برای هر فرد، ویژه و یگانه، و متفاوت با دیگران است.
