بخشی از مقاله
چکیده
اهمیت گردشگری در جهان امروز بر همه آشکار است. در دنیای امروز، پیچیدگی زندگی اجتماعی بشر از یک سو، و امتیازها و سودمندی گردشگری و در آمدی که نصیب جامعه می کند از سوی دیگر، باتوجه به وجود معماری درصنعت گردشگری و تاثیر معماری بر فرهنگ، رفتار و آداب مردم عصرگذشته و پرسشهایی که برای انسان ازجهت نیاز درونی او بوجود می آید و به نوعی بازگشت به گذشته بیان شده است.
گردشگری روستایی جزئی از صنعت گردشگری به حساب می آید که می تواند با برنامه ریزی اصولی و مناسب و شناسایی مزیت ها و محدودیت های گردشگری روستایی، نقش موثری در توسعه مناطق روستایی و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی بر عهده داشته باشد.
در این مقاله تلاش شده است که ضمن بیان اصول و مفاهیم گردشگری، گردشگری روستایی و تاثیر آن بر توسعه روستایی با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی، به معرفی جاذبه های گردشگری روستای پیران در محدوده سیاسی دهستان حومه سرپل از بخش مرکزی شهرستان سرپل ذهاب پرداخته شود و در پایان راهکارهایی برای توسعه صنعت گردشگری روستایی در این روستا به منظور توسعه پایدار و همه جانبه پیشنهاد شده است.
-1 مقدمه
باتوجه به وجود معماری درصنعت گردشگری و تاثیر معماری بر فرهنگ، رفتار و آداب مردم عصرگذشته و پرسشهایی که برای انسان ازجهت نیاز درونی او بوجود می آید و به نوعی بازگشت به گذشته بیان شده است. معماری بر پایه و اساس اهدافی که مردم عصرگذشته بنا کرده اند ازهمه جهات مورد توجه واقع شده و برزندگی مردم حاکم بوده و تاکنون نیز به افکار مردم تحکیم بخشیده است
گردشگری با وجود معماری شکل گرفته و زندگی افراد برحسب ارتباط با یکدیگر و تبادل نظرات بنا شده است که امرگردشگری پایه ریزی شده برای ارتباط بهتر ملل با یکدیگر با پیشرفته شدن صنعت و دسترسی انسان به مناطقی که درقدیم صعب العبور و دشوار بوده است این امر آسان شده و گردشگری را میتوان ابتدا از روستاها و آبادیها و درنهایت ازشهرها آغاز کرد.
گردشگری ،صنعتی گسترده، عظیم و روبه رشد در عرصه ی فرهنگ و اقتصاد جهان است. گردشگری تقریبا تمام جنبه های یک اجتماع را در بر می گیرد. امروزه اهمیت و وسعت این صنعت موجب شده است تا پدیده های متعددی از دیدگاه گردشگری مورد تحلیل قرار گیرند.
- 1 - 2 اصول و مبانی گردشگری
به طور کلی گردشگری به منظور مسافرت تفریحی در نظر گرفته میشود و شخصی که از محیط کار یا زندگی خود به عنوان هرگونه مسافرتی خارج شود ، گردشگر میباشد . در ادامه ی تعریف گردشگر گفته میشود که اکثر گردشگرها بیشتر از هر چیز به آب و هوا ، فرهنگ و طبیعت مقصد خودشان علاقمندند . همین طور در بررسی های تاریخچه ی سفر از قرون گذشته نشان داده شده است که انسان ها به انگیزه های گوناگونی مانند تجارت، آموزش، زیارت و ماجراجویی به سفر میپرداخته اند این صنعت شامل حمل و نقل ، اقامت ، تغذیه ، خرید ، تفریح و سرگرمی و دیگر خدمات مهمان نوازی است که در اختیار افراد مختلف قرار میگیرد .
به نوعی دیگر ، صنعت گردشگری ، کلیه ی فعالیت هایی که گردشگران در هنگام سفر انجام میدهند را در بر میگیرد و این فعالیت ها شامل برنامه ریزی برای سفر ، جابجایی میان مبدا و مقصد ، اقامت و پذیرایی و کلیه ی فعالیت هایی که گردشگر در مقصد انجام میدهد را شامل میشود
معماری همیشه نقش خاصی را در گردشگری بازی کرده است. فقط کافی است به هتلهای باشکوه قصر مانندی که در میان ساختمانهای شهر به چشم میخورد، موزهها و مقصد مسافران و گردشگران در تعطیلات توجه کنیم. این بررسی در قسمتهای مختلف جهان، نشاندهندهی این است که هنوز هم بناهایی مثل »برج ایفل« نقش مهمی در پیشبرد گردشگری ایفا میکنند. معماری همواره بیانی از سبک زندگی مردم و مظهر فرهنگ دوران خود است. بر این اساس نقش چند بعدی در ایجاد جذابیت گردشگری و شهرت محلی داشته است. برای مثال »معماری گردشگری« در یک بافت تاریخی، عمدتا تجربهای از مهماننوازی محلی را تداعی میکند
- 2-2 صنعت گردشگری
در فرهنگ وبستر، گردشگر به کسی اطلاق میشود که برای سرگرمی و تفریح یا به قصد امور فرهنگی سفر میکند. در فرهنگها لغت فارسی، این عبارات در وصف گردشگر آمده است: جهان گردنده، آنکه در اقطار عالم بسیار سفر کند. سیاح کسی که در شهرها و کشورهای دیگر سیاحت کند
اخیراً صنعت گردشگری به منزله یک عامل مهم در ایجاد اشتغال، سرمایه گذاری و توسعه منطقه ای و یک عامل ایجاد انگیزش در اقتصاد عمومی تلقی میشود. در عین حال برای رسیدن به بهترین راهبردها در امر گردشگری، همکاری لازم در بخشهای تحقیقات، اطلاع رسانی، توسعه محصول، منابع انسانی، بازاریابی و نظارت بر اجرای قوانین لازم و ضروری است.گردشگری و پیامد های آن از جمله پدیده های نوین قرن بیستم هستند که طبق برآورد کارشناسان این صنعت در آینده از جایگاه والایی در معاملات اقتصادی برخوردار خواهد بود.
این صنعت قریب 10 درصد درآمدهای جهانی را شامل شده و در زمینه اشتغال، یک دهم کارگران جهانی را فراهم نموده است. توجه به صنعت گردشگری از یک سو به علت ارزشهای اقتصادی و از سوی دیگر به دلیل اثرات فرهنگی و اجتماعی آن میباشد
گردشگری فرهنگی در پی آشنایی با فرهنگ مناطق مختلف، خواهان کاوش در چشماندازهای فرهنگی جوامع انسانی و درک آنهاست بنابراین، میتوان به نحوهی سلوک و آداب و معاشرت، نحوهی زندگی، نوع البسه و پوشاک، خلقوخو و مراسم مختلف مردم اشاره کرد که برای گردشگران بسیار جذاب است. جاذبهای مذهبی، زیارتگاهها و اماکن مقدّسه هر ساله تعداد زیادی از جهانگردان را به سوی خود جلب می کنند و مسافرخانهها و زائرسراها با توجه به بافت اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی دارای ویژگیهای خاص خود است که در هر کشوری از تنوع بسیار زیادی برخوردار است
امروزه در نظام برنامهریزی اقتصادی کشورها، یکی از مهمترین ظرفیتهایی که همواره نقش تعیینکنندهای را در توسعه بخشی و ارتقاء سطح رشد اقتصادی ایفا میکند، همان صنعت گردشگری است که بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی با ملحوظ داشتن همه مسائل متوجه این صنعت، سهم آن را در تدوین برنامهای استراتژیک پُررنگ دیده و به عنوان یک الگوی اقتصادی مدنظر قرار میدهند.
این نگاه از گردشگری در دنیا باعث گشته چهبسا کشورهای در حال توسعه نیز با اتکا به همه ظرفیتهای بالقوه و بالفعل، از این صنعت پُررونق غافل نمانده و بر شکلدهی و ساختارمند ساختن آن همت بیشتری از خود نشان دهند. کشور پهناور ایران نیز که به جهت تنوع جاذبههای گردشگری و ویژگیهای منحصر به فرد اقلیمی، همواره مورد توجه بوده، متأسفانه آنگونه که انتظار میرفته، از این منبع غنی و سودآور بهرهای نجسته و سهم خود را از درآمدهای جهانی اقتصاد توریسم کسب نکرده است.
- 3 - 2 توسعه گردشگری پایدار
در اوایل سال های دهه 1970 اصطلاح توسعه پایدار درباره محیط و توسعه به کار رفت که عبارتست از توسعه ای که پاسخگوی نیاز های فعلی باشد، بدون آن که توان نسل های آینده را در تأمین نیاز های خود را تحت تأثیر قرار دهد
حقیقت فانی بودن منابع، امری غیر قابل انکار است. معماران و شهرسازان نوین باید مفهوم پایداری را در هنر خود تعریف نموده و آن را گسترش دهند. اگرچه برداشت افراد از معماری و شهرسازی پایدار، متفاوت است، اما همه در این نکته توافق دارند که معماری و شهر سازی پایدار باید توجه زیادی به ساخت محیط مصنوع، با در نظر گرفتن حفظ منابع طبیعی و استمرار آن برای آیندگان داشته باشد و محور مشترک تمامی تعاریف، آینده می باشد
توسعه جریانی چند بعدی است که » مستلزم تغییرات اساسی در ساختار اجتماعی، طرز تلقی مردم، نهادهای ملی و نیز تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و ریشه کن کردن فقر مطلق است« - سریع القلم، . - 150 :1376 پایداری در معنای وسیع خود به توانایی جامعه، اکوسیستم یا هر سیستم جاری برای تداوم کارکرد در آینده نا محدود اطلاق میگردد بدون اینکه اجبارا در نتیجه ی تحلیل رفتن منابعی که سیستم بدان وابسته است یا بار بیش از حد روی آنها به ضعف کشیده می شود
روش توسعه پایدار در برنامه ریزی گردشگری یعنی محافظت از منابع طبیعی و فرهنگی و سایر منابع گردشگری جهت استفاده دائم در آینده، به عبارت دیگر با توجه به این که بیشترین توسعه گردشگری متکی بر جاذبه ها و فعالیت هایی است که به محیط طبیعی و میراث تاریخی الگو های فرهنگی مناطق مربوط می شوند
سه بعد اصلی گردشگری عبارتند از: سرمایه، مدیریت و فناوری؛ و دو رکن فرعی، عوامل طبیعی و مجموعه میراث فرهنگی است - پاپلی یزدی و سقایی،. - 64 :1387 در میان عوامل شکل دهنده، تشکیلات و ساختار گردشگری و وجود سرمایه از بنیان های ضروری است فناوری مناسب به عنوان یک زیر ساخت، جریان گردشگری را متحول می کند. سرمایه عامل تاثیرگذار در روند ممتد گردشگری در پارامترهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. لذا اگر توسعه پایدار در حیطه های مکمل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، کالبدی، زیست محیطی شکل گیرد بهترین توسعه خواهد بود
صنایعی که با کمترین دخل و تصرف در محیط، بیشترین سود را برای جامعه انسانی فراهم می آورند از بهترین فاکتور های توسعه پایدار خواهند بود. صنعت توریست که دومین صنعت بزرگ در آمد زای جهانی است بهترین حیطه برای توسعه پایدار در شهرهای مستعد آن است، چرا که این صنعت با کمترین دخل و تصرف در محیط اطرافمان از ان استفاده میکند و آنها را به عوامل در آمد زا تبدیل می کند که موجب بهبود وضیعت اقتصادی کشور می شود
ایجاد قطب های جهان گردی در مناطقی که منابع کافی دارند، به توسعه منطقه کمکی چشم گیر می کند. در این زمینه، با ارتقای توان های گردشگری مناطقی که به لحاظ اقتصادی در حال رکودند، و نیز با ایجاد مشاغل جدید و منابع تکمیلی و ثانوی درآمد، امکان نزدیکی به آستانه توسعه ای پایدار فراهم خواهد شد
در واقع گردشگری نقش مهمی در توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی کشور ها ایفا میکند و توسعه آن یکی از کم هزینه ترین روش های اشتغال زایی به شمار می آید. گردشگر نقدینگی را از مراکز مالی به سوی سایر شهرها، روستاها و مناطق طبیعی سوق داده و نقش مهمی در اشتغال زایی ایفا می کند
