بخشی از مقاله
چکیده:
Protothecosis یک بیماری نادر در سگ ها و گربه هاست که عامل آن جلبک بدون کلروفیل Prototheca spp بوده که در غذا و آب آلوده به فاضلاب دیده می شود. دو فرم از بیماری وجود دارد : پوستی و سیستمیک که در فرم سیستمیک دستگاه گوارش, چشم ها و دستگاه عصبی درگیر میشوند. اما فرم پوستی به صورت مزمن, ندولار, اگزوداتیو و آلسراتیو روی تنه و اندام های حرکتی ظاهر می شود. در سیتولوژی زخم ها التهاب به صورت گرانولوماتوز و پایوگرانولوماتوز بوده و جلبک نیز می تواند داخل یا خارج ماکروفاژ دیده شود. یک سگ تریر 2 ساله با علائم موریختگی و با سابقه درماتوفیتوز, روی پوستش توده های زیادی لمس می شد که به نظر توپر بوده و حتی بعضی از آن ها سرباز کرده بودند و حالت زخم پیدا کرده بودند.
در نمونه اسمیر فشاری اجسام بازوفیلیک گرد تا بیضی شکلی که داخل آن ها اندوسپورهای شفافی وجود داشت در حضور داشتند که وجود جلبک prototheca را تایید می کرد. برای درمان این کیس از داروهای ضد قارچ مانند فلوکونازول و کتوکونازول استفاده شد. درمان protothecosis بسیار سخت است و داروهای ضد قارچی مثل آمفوتریسین و ایتراکونازول سرعت پیشرفت بیماری سیستمیک را کم می کنند ولی آن را درمان نمی کنند. در فرم پوستی بیماری علاوه بر درمان ضد قارچی و آنتی بیوتیکی , باید ضایعات به وسیله جراحی برداشته شوند. اما به طور کلی پروگنوز بیمار در فرم پوستی بهتر از فرم سیستمیک است.
مقدمه:
Protothecosis یک بیماری نادر در سگ ها و گربه هاست که عامل آن جلبک بدون کلروفیل Prototheca wickerhamii بوده که در فاضلاب, شیره درختان و دفعیات حیوانات وجود دارد و در خاک و غذا و آب آلوده به این مواد دیده می شود. این بیماری در مواقعی که سیستم ایمنی تضعیف شده باشد مثلا وجود بیماری همزمان دیگری بروز میکند. عامل می تواند از راه زخم پوستی یا مخاط آسیب دیده دستگاه گوارش و بینی وارد شود.1 دو فرم از بیماری وجود دارد : پوستی و سیستمیک.
در فرم سیستمیک دستگاه گوارش , - Alcerative colitis - چشم ها - کوری ناگهانی - و دستگاه عصبی - Granulomatous - encephalomyelitis هر کدام به صورت تکی و یا منتشر درگیر می شوند, که البته فرم منتشر در سگ ها رایج ترین فرم است. اما فرم پوستی به صورت مزمن, گرانولوماتوز, ندولار, اگزوداتیو و سپس آلسراتیو روی تنه و اندام های حرکتی ظاهر میشود.2 گاهی اوقات عفونت ممکن است به عقده های لنفاوی مجاور گسترش یابد و باعث می شود که آنها بزرگ شوند. در برخی از سگها، شکل پوستی این بیماری به یک عفونت منتشر تبدیل می شود.1 در سیتولوژی زخم ها التهاب به صورت گرانولوماتوز و پایوگرانولوماتوز بوده و جلبک نیز می تواند داخل یا خارج ماکروفاژ دیده شود. شکل ارگانیسم به صورت گرد یا بیضی شکل بوده و داخل آن تقسیماتی وجود دارد که 2 تا 20 اندوسپور را ایجاد می کنند.
در این گزارش به توصیف یک سگ مبتلا به فرم پوستی protothecosis می پردازیم.
گزارش مورد:
یک سگ تریر 2 ساله با علائم موریختگی و خارش و با سابقه درماتوفیتوز و عدم درمان موفق آن, از بندرعباس به بیمارستان دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان مراجعه کرد. پس از معاینات فیزیکی دقیق تر روی پوست 10 تا 12 ضایعه ندول مانند که به نظر توپر بوده و حتی بعضی از آن ها سرباز کرده بودند و حالت زخم پیدا کرده بودند, لمس شد. قطر این ضایعات بین 2 - 1 سانتیمتر بوده و بیشتر روی تنه و پشت حیوان دیده می شدند. البته به گفته صاحب حیوان این ندول ها قبلا وجود نداشتند. روی پوست ضایعات دیگری مثل اروژن , هایپرکراتوز و پوسته پوسته شدن و دپیگمنته شدن هم دیده شد.
نمونه مو و تخریش پوستی و همچنین اسمیر فشاری از زخم تهیه شد و به آزمایشگاه کلینیکال پاتولوژی ارسال شد. در نمونه اسمیر فشاری اجسام بازوفیلیک گرد تا بیضی شکلی که داخل آن ها بین 2 تا 4 اندوسپور شفاف بود, دیده شد که وجود جلبک prototheca را تایید می کرد. البته در این نمونه علاوه بر جلبک prototheca اجسام مخمر مانند دیگری هم مشاهده شد.
نمونه ی مو هم با استفاده از KOH و لاکتوفنول - کاتن بلو مورد بررسی قرار گرفت و هایف های قارچ به تعداد زیاد مشاهده شد که عدم درمان کامل درماتوفیتوزی که حیوان قبلا به آن مبتلا بوده را نشان می داد.
برای درمان این کیس از داروهای ضد قارچ مانند فلوکونازول خوراکی و شامپوی کتوکونازول استفاده شد که هم روی قارچ و هم روی جلبک می توانند موثر باشند. البته با سهل انگاری صاحب حیوان در درمان, ضایعات پیشرفت کرده و توده های بیشتری به بیرون سر باز کردند و زخم ایجاد کردند.بحث و نتیجه گیری:
درمان protothecosis بسیار سخت است و داروهای ضد قارچی مثل آمفوتریسین و ایتراکونازول سرعت پیشرفت بیماری سیستمیک را کم می کنند ولی آن را درمان نمی کنند. از آنجایی که درمان باید طولانی مدت باشد و مقدار زیاد آمفوتریسین هم برای کلیه ها سمی است , حیوان در طول درمان باید بستری یا تحت نظارت کامل باشد.
در فرم پوستی بیماری علاوه بر درمان ضد قارچی و آنتی بیوتیکی , باید ضایعات به وسیله جراحی برداشته شوند. درمان دارویی معمولا بین 4-2 ماه طول می کشد و تا 4-3 هفته پس از برطرف شدن علائم بالینی ادامه می یابد. بعضی سگ ها حتی نیاز به درمان مادام العمر دارند. بررسی های کلینیکی و تست های آزمایشگاهی مجدد برای نظارت بر پاسخ به درمان و تعویض دارو و بررسی عوارض جانبی درمان ضروری است.
