بخشی از مقاله
چكيده
روسپيگري يكي از بزرگترين بلاياي اجتماعي است كه ميتواند حيات مادي و معنوي، جسمي و روحي جامعهي بشري را تهديد نمايد . از اين رو جامعه ميبايست براي جلوگيري از اين آسيب تدابير مناسبي بينديشد؛اين امر جز از طريق شناخت زمينههاي تكوين و تشديد كنندهي گرايش به روسپيگري ميسر نيست. قرآن به مثابه متني است كه اگر به خوبي تفسير ، تعليم و اجرا گردد ميتواند در جهت پيشگيري و مهار آسيبهايي همچون روسپيگري نقش چشمگيري را ايفا نمايد.
مقالهي حاضر در همين راستا به مفهومشناسي مسأله روسپيگري و زمينههاي پيدايش و گسترش و راهكارهاي عملي و منطقي مقابله با آن در قرآن به روش اسنادي پرداخته است. يافتهها حاكي از آن است كه ديدگاه قرآن در مورد روسپيگري با نظريههاي فمينيستي در تعارض است و قرآن كريم با سازوكاري متفاوت با اين نظريهها به اين پديده پرداخته است.
سلطهي تمايلات جنسي و هوي پرستي، تربيت جنسي نادرست در محيط خانواده، روابط محيطي و تربيت اجتماعي نامناسب، رواج سكس و بي حجابي، دوستي ها و معاشرت با افراد ناباب، مسامحه و اهمال در اقامهي حدود الهي به عنوان زمينههاي پيدايش و گسترش روسپيگري در جامعه مورد توجه قرار گرفته است.
قرآن در بيان راههاي مقابله و مواجهه با روسپيگري و مفاسد اخلاقي به تشويق امر ازداوج، پيشه سازي عفت و پاكدامني، انجام فرائض ديني و عبادي، اهتمام به تربيت اجتماعي و قرآني و ممانعت از مواجههي فرزندان با عوامل تحريك كننده و بلوغ زودرس، متانت در نگاه، گفتار، رفتار و قلب و حجاب بدن - حجاب حداقلي و حداكثري - توصيه مي كند.
مقدمه و طرح مسئله
دين و باورداشتهاي ديني نقش تعيين كنندهاي در جامعه دارند و از زواياي گوناگون قابل توجهاند. دين در جامعهي ما در سطوح مختلف آن نفوذ پايداري دارد و در شكلدهي به كنشهاي افراد موثر است
دين و هويت ديني برآمده از آن با ايجاد يك سيستم كنترل دروني قوي، انسانها را از انجام اعمال نابهنجار باز ميدارد و نظام اجتماعي را بدون هزينه از بسياري از خطرات - از داخل نظام و يا خارج از آن - مصون نگه مي دارد و زندگي اجتماعي سالم همراه با عطوفت و ملاحظه در كنار انسان هاي ديگر را ميسر و نظام اجتماعي را منسجم و مستحكم مي سازد؛ به عبارت ديگر، دين و هويت ديني برآمده از آن، نوعي سيمان اجتماعي به شمار ميرود
با وجود قبح اجتماعي روسپيگري به مثابه آسيب اجتماعي كه با جايگاه والاي انساني منافات داشته و كيان و بنيان بسياري از نهادهاي اجتماعي نظير خانواده را متزلزل مينمايد، بر مبناي شواهد و قرائن موجود اين پديدهي شوم نه تنها از جوامع معاصر با سطوح گوناگون توسعه رخت برنبسته است بلكه شاهد گسترش و تنوع بالاي آن نيز هستيم؛چنانكه ساير اشكال بهرهكشي جنسي همچون مراكز رقص، مراكز دگرآزاري، تنبيه و بردگي به قصد كامجويي جنسي، مراكز نمايش شهواني، سكس تلفني، و مراكز هرزه نگاري نيز همگي نسبت به گذشته گسترش پيدا كرده است
موارد مذكور به نوعي ترجمان و تأييدي مجدد بر بحران معنويت و خلا ارزشهاي والاي انساني و ديني در جوامع مدرن است. بنابراين،ماهيت چندبعدي، پيچيده، كيفي و سيال آسيبهاي اجتماعي بويژه روسپيگري،نوعي رجعت به منابع اصيل ديني بويژه قرآن- به مثابه يك فرا روايت كلان و پايا و دستورالعمل معتبر زندگي اجتماعي سالم بري از آسيبهاي اجتماعي – را ضروري مينمايد.
مروري بر مطالعات موجود٥ در اين زمينه نشان ميدهد كه به برخي از ابعاد حقوقي و اجتماعي روسپيگري از ديدگاه قرآن و اسلام پرداخته شده است ولي اين پديده به عنوان يك آسيب اجتماعي و با رويكرد جستجوگري راههاي مواجهه و مقابله با آن از منظرقرآن كمتر مورد توجه قرار گرفته است.
ناگفته پيداست كه هر موضوع و مسئلهاي روش خاص خودش را مي طلبد. با توجه به نقش قابل توجه آموزه هاي ديني و قرآني در تكوين جهت گيريهاي شناختي، عاطفي و كنشي افراد، مراجعه به متون ديني و تحليل منابع مذكور،گامي اساسي در شناخت و مواجههي منطقي و عملي با آسيبهاي اجتماعي بويژه روسپيگري است.
در اين مقاله، جهت شناخت ماهيت پيچيده و حساس موضوع و مسئلهي روسپيگري از روش تحليل اسنادي بهره گرفته شده است.به همين منظور، نحوهي بازنمايي و چگونگي مواجهه با روسپيگري در قرآن تحليل شده است.بنابر آنچه گفته شد، مسئلهي اساسي مقالهي حاضربازخواني و واكاوي روسپيگري در قران كريم مي باشد.
سوالاتي كه در اين راستا مطرح ميشوند اين است كه در قرآن كريم، روسپيگري چگونه بازنمايي و مفهوم سازي شده است؟ زمينه هاي پيدايش و تكوين اين آسيب اجتماعي كدامند؟ و براي مقابله و مواجههي به عنوان مثال: محقق داماد - ١٣٨٥ - در مقالهي »مجازات عمل منافي عفت در قرآن« به بررسي احكام كيفري قرآن پرداخته است و از مجازات زنا، سرقت، محاربه و قذف سخن به ميان آورده است.
نوبهار - ١٣٨٥ - در مقالهي »قاچاق زنان براي روسپيگري از منظر آموزههاي اسلامي با نگاه به مقررات بينالمللي و حقوق ايران« به مطالعهي قاچاق زنان براي روسپيگري ميپردازد.
صدر - ١٣٨٣ - در مقالهي »قرآن و پديدهي انحراف در جامعه« كه به سه دستهي نظريههاي انسان مركز، محيط مركز و تركيبي پرداخته است،در بخشي از مقاله نيز به طور گذرا به پديدهي روسپيگري در قرآن اشارهاي هر چند كوتاه شده است.
بزرگي - ١٣٨٧ - در مقالهي»آسيب شناسي انحرافات اجتماعي در اسلام« با استفاده از نظريهي پارسنز به مطالعهي انحرافات اجتماعي از ديد قرآن پرداخته است و در اين ميان گريزي نيز به بحث زنا داشته است.
